Δομικός και λειτουργικός χαρακτηρισμός ισοενζύμων της οικογένειας των τρανσφερασών της γλουταθειόνης

Abstract

Οι τρανσφεράσες της γλουταθείονης (GSTs) είναι ένζυμα που συνήθως δρουν ως διμερή και καταλύουν τη σύζευξη του τριπεπτιδίου γλουταθειόνη (GSH) με έναν αριθμό ηλεκτρονιόφιλων, λιπόφιλων ουσιών δημιουργώντας ένα υδατοδιαλυτό προϊόν, μειωμένης τοξικότητας. Αυτή η αντίδραση έχει αποδειχθεί πως παίζει σημαντικό ρόλο στην αποδόμηση πολλών τοξικών μορίων, συμπεριλαμβανομένων καρκινογόνων και ζιζανιοκτόνων-εντομοκτόνων, σε ένα μεγάλο εύρος οργανισμών, από θηλαστικά και έντομα έως φυτά. Ένας αριθμός GSTs παίζουν ρόλο στην εξουδετέρωση οξειδωτικών καταπονήσεων μέσω μίας επιπλέον δράσης των ενζύμων ως υπεροξειδάσες της γλουταθειόνης, ενώ πλέον των καταλυτικών ιδιοτήτων τους, συγκεκριμένες GSTs ενεργούν και ως πρωτεΐνες-μεταφορείς για τη μεταφορά υδρόφοβων μορίων εντός του κυττάρου.

Ο στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής αφορά κυρίως στη μελέτη του αποτοξινωτικού ρόλου ενζύμων GSTs ο οποίος βασίζεται στην κατάλυση αντιδράσεων σύζευξης με τοξικές ενώσεις και η ανάλυση της συμπεριφοράς φυτικών και βακτηριακών GSTs. Κατά την αρχική μελέτη βακτηριακών ισοενζύμων GSTs, πραγματοποιήθηκε μελέτη του γονιδιώματος του βακτηριακού στελέχους Agrobacterium tumefaciens C58 και εύρεση αλληλουχιών στη βάση δεδομένων που αντιστοιχούν σε πιθανές GSTs. Σχεδιάστηκαν οι κατάλληλοι εκκινητές για συνολικά 8 ισοένζυμα (AtuGSTl, AtuGST2, AtuGST3, AtuGST4, AtuGST5, AtuGST6, AtuGST7 και AtuGST8) και ακολούθησε απομόνωση γενωματικού DNA από το βακτηριακό στέλεχος Agrobacterium tumefaciens C58. Με τη μέθοδο της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης ενισχύθηκαν και απομονώθηκαν τα γονίδια και ακολούθως αλληλουχήθηκαν και κλωνοποιήθηκαν σε πλασμιδιακούς φορείς έκφρασης της E. coli.

Τα ισοένζυμα που απομονώθηκαν και κλωνοποιήθηκαν από το βακτηριακό στέλεχος Agrobacterium tumefaciens C58 εκφράστηκαν ετερόλογα σε κύτταρα E. coli BL21 (DE3). Η σύκριση της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας των ενζύμων επέτρεψε τη φυλογενετική μελέτη τους και τον προσδιορισμό της εξελικτικής σχέσης τόσο μεταξύ τους όσο και με GSTs από άλλους οργανισμούς. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε μελέτη της ενζυμικής τους δραστικότητας έναντι μεγάλου εύρους αλογονωμένων αρωματικών υποστρωμάτων [1-χλωρο-2,4-δινιτροβενζόλιο (CDNB), 1-βρωμο-2,4-δινιτροβενζόλιο (BDNB), 1-φθορο-2,4-δινιτροβενζόλιο (FDNB), 1-ιωδο-2,4-δινιτροβενζόλιο (IDNB) και π-νιτροβενζυλ-χλωρίδιο (pNBC)]. Η οικογένεια ενζύμων AtuGSTs μελετήθηκε επίσης και ως προς τη δραστικότητα υπεροξειδάσης εξαρτώμενης από τη γλουταθειόνη (GPOX) χρησιμοποιώντας ως υποστρώματα το υδροϋπεροξείδιο του κουμενίου (CuOOH) και το tert-βουτυλο-υδροϋπεροξείδιο (tert-BuOOH). Η αντίδραση αναγωγής του διυδροασκορβικού (DHA) σε ασκορβικό οξύ χρησιμοποιώντας GSH, αποκάλυψε ποια ένζυμα εμφανίζουν δραστικότητα ρεδουκτάσης του διυδροασκορβικού οξέος (DHAR) ενώ η δραστικότητα θειολτρανσφεράσης ελέγχθηκε χρησιμοποιώντας τη 2,2-διθειοδιαιθανόλη (HED) ως υπόστρωμα. Το ζιζανιοκτόνο fluorodifen (διφαινυλαιθέρας), η βρωμοσουλφοφθαλεϊνη και το nitrobenzofurazan μελετήθηκαν επίσης ως πιθανά υποστρώματα των AtuGSTs. Τα υποστρώματα εθακρυνικό οξύ, ^^-4-φαινυλβουτ-3-εν-2-όνη και trans-2-ενενάλη θεωρείται ότι σχηματίζουν συζευγμένα με τη GSH προϊόντα μέσω αντίδρασης προσθήκης Michael στο α,β-ακόρεστο καρβονυλικό τμήμα του μορίου και μελετήθηκαν και στην περίπτωση των ισοενζύμων από το Ag. tumefaciens C58. Τέλος, οι AtuGSTs ελέγχθηκαν επίσης για πιθανή δραστικότητα εστεράσης χρησιμοποιώντας την οξική ρ-νιτροφαινόλη (p-NPA) ως πρότυπο υπόστρωμα, ενώ προκειμένου να εξεταστεί αν καταλύουν αποτελεσματικά την προσθήκη της σουλφυδρυλομάδας της GSH στο ηλεκτρονιόφιλο κεντρικό άτομο άνθρακα των ισοθειοκυανικών ενώσεων χρησιμοποιήθηκαν ως υποστρώματα ο φαινυλαιθυλ-εστέρας και ο ισοθειοκυανικός αλλυλ-εστέρας.

Από το σύνολο των 8 ισοενζύμων που μελετήθηκαν, επιλέχθηκε το ισοένζυμο AtuGST4, το οποίο παρουσίασε αξιοσημείωτα κινητικά χαρακτηριστικά προκειμένου να πραγματοποιηθεί περαιτέρω κινητική και δομική μελέτη του ενζύμου. Το ισοένζυμο AtuGST4 εκφράστηκε ετερόλογα σε κύτταρα E. coli BL21 (DE3). Ο καθαρισμός του ενζύμου πραγματοποιήθηκε με χρωματογραφία συγγένειας σε προσροφητή Ni-NTA-Sepharose με απόδοση και καθαρότητα που έφτανε >98%. Πραγματοποιήθηκαν πειράματα επίδρασης διάφορων παραγόντων στην ταχύτητα της ενζυμικής αντίδρασης όπως του pH και της θερμοκρασίας. Το άριστο pH δράσης που εμφανίζει το ένζυμο είναι κοντά στην περιοχή του 8 ενώ για δυο διαφορετικές τιμές pH 7.6, 7.9, οι τιμές Tm που προέκυψαν είναι 59,95±0,93 °C και 63,33±1,12 °C αντίστοιχα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το άριστο pH δράσης που εμφανίζει το ένζυμο είναι κοντά στην περιοχή του 8, επιλέχθηκε ένα εύρος τιμών pH από 6 έως 8,3 προκειμένου να εξεταστεί η κινητική συμπεριφορά του ένζυμου έναντι του υποστρώματος CDNB. Οι τιμές pH 7.6 και 7.9 παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές σταθερών εξειδίκευσης (kcat/Km) ενώ για την τιμή pH 7.6 παρατηρήθηκε και η χαμηλότερη Km. Πραγματοποιήθηκε επίσης κινητική μελέτη του ένζυμου για τα υποστρώματα fluorodifen, CuOOH, tert-BuOOH και HED. Οι τιμές σταθερών εξειδίκευσης (kcat/Km) εμφανίζονται σημαντικά υψηλότερες για τα υπεροξείδια CuOOH και tert-BuOOH σε σχέση με τα υπόλοιπα υπό μελέτη υποστρώματα. Επιπρόσθετα, ερευνήθηκε η δομική του σταθερότητα υπό την επίδραση γλουταθειόνης και γλυκερόλης. Η τρισδιάστατη δομή του ενζύμου AtuGST4 προσδιορίσθηκε με κρυσταλλογραφία ακτίνων-Χ σε σύμπλοκο με τον αναστολέα νιτροβενζυλ-γλουταθείο (πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ομάδα του Δρ. Α. Παπαγεωργίου, Τούρκου, Φιλανδία). Η δομή του ενζύμου επιλύθηκε και πραγματοποιήθηκε στη συνέχεια περιγραφή και ανάλυση των χαρακτηριστικών της δομής, των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των δομικών περιοχών και των υπομονάδων καθώς και των περιοχών δέσμευσης της γλουταθειόνης και των ξενοβιοτικών ενώσεων. Η ανάλυση της δομής του ενζύμου υπέδειξε τρία αμινοξικά κατάλοιπα που αποτέλεσαν στόχο κατευθυνόμενης μεταλλαξιγένεσης με σκοπό να προσδιοριστεί ο τρόπος αλληλεπίδρασης τους με το ενεργό κέντρο της πρωτεΐνης και κατά συνέπεια ο τρόπος με τον οποίο συμμετέχουν στην καταλυτική διαδικασία. Ειδικότερα, με τη μέθοδο quick change PCR προκληθήκαν σημειακές μεταλλάξεις στα αμινοξικά κατάλοιπα Phe22 και Ser25 τα οποία μετατραπήκαν σε Ala. Για τη μετάλλαξη του Α^187σε Ala εφαρμόσθηκε η μέθοδος επικαλυπτόμενης επιμήκυνσης Προκειμένου να αποσαφηνιστεί ο ρόλος των τριών αμινοξικών καταλοίπων (Phe22, Ser25 και Arg187) στην κατάλυση, οι μεταλλαγμένες μορφές καθαρίστηκαν, μελετήθηκε η ενζυμική τους δραστικότητα έναντι μιας σειράς υποστρωμάτων και μελετήθηκε η κινητική τους συμπεριφορά. Τέλος, ερευνήθηκε η επίδραση του ιξώδους στις κινητικές σταθερές των μεταλλαγμένων μορφών με σκοπό να βρεθεί το καθοριστικό στάδιο της καταλυτικής αντίδρασης του ενζύμου AtuGST4.

Η κρυσταλλική δομή του AtuGST4 προσδιορίστηκε με ανάλυση σε 1.4 Α. Παρόλο που το ένζυμο AtuGST4 υιοθετεί την κανονική GST αναδίπλωση, αναγνωρίστηκαν ξεχωριστά χαρακτηριστικά στη δομή και την αλληλουχία της πρωτεΐνης που τη διαφοροποιούν από τις υπόλοιπες ήδη χαρακτηρισμένες GSTs. Η απουσία των κλασσικών, καταλυτικά απαραίτητων αμινοξικών καταλοίπων (Tyr, Ser, Cys) αποτελεί στοιχείο που διακρίνει την AtuGST4 από όλες τις άλλες κυτταροπλασματικές GSTs ταυτοποιημένης δομής και λειτουργίας. Ένα αμινοξικό κατάλοιπο Arg (Arg34), ένα κατανεμημένο δίκτυο ηλεκτρονίων και μια γέφυρα ενός δικτύου μορίων νερού πιθανότατα αποτελούν τη βάση του καταλυτικού μηχανισμού του ενζύμου. Η συγκριτική ανάλυση της πρωτεϊνικής αλληλουχίας, οι δομικές πληροφορίες και η κατευθυνόμενη μεταλλαξιγένεση σε συνδυασμό με τις κινητικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν, έδειξαν ότι τα κατάλοιπα Phe22, Ser25, και Arg187 αποτελούν επιπρόσθετα σημαντικά δομικά στοιχεία τα οποία διαμορφώνουν την καταλυτική αποτελεσματικότητα και εξειδίκευση του ενζύμου. Η ευρεία καταλυτική λειτουργική ικανότητα του ενζύμου σε συνδυασμό με την περιορισμένη κατανομή ομόλογων GSTs σε βακτήρια εδάφους, ίσως υπαγορεύουν έναν συγκεκριμένο λειτουργικό ρόλο για το ένζυμο AtuGST4 ανάμεσα στα βακτήρια που διαβιούν στο έδαφος. Όσον αναφορά τη μελέτη φυτικών ισοενζύμων GSTs, αυτή αρχικά περιλαμβάνει κλωνοποίηση δυο ενζύμων (GmGSTU2-2 και GmGSTU10-10) από σόγια (Glycine max) που ανήκουν στην οικογένεια τ (tau) των GSTs. Συγκεκριμένα, με τη μέθοδο της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης ενισχύθηκαν και απομονώθηκαν τα γονίδια και ακολούθως αλληλουχήθηκαν και κλωνοποιήθηκαν σε πλασμιδιακούς φορείς έκφρασης της E. coli. Τα ισοένζυμα GmGSTU2-2 και GmGSTU10-10 από Glycine max εκφράστηκαν ετερόλογα σε κύτταρα E. coli BL21 (DE3) και πραγματοποιήθηκε καθαρισμός των συγκεκριμένων κλώνων (καθαρότητα >98%) με χρωματογραφία συγγένειας με προσροφητή που φέρει ακινητοποιημένη γλουταθειόνη σε αγαρόζη (BES-GSH). Τα καθαρά ένζυμα χρησιμοποιήθηκαν για να ελεγχθεί η ενζυμική τους δραστικότητα έναντι μιας σειράς πιθανών υποστρωμάτων. Οι χημικές ουσίες οι οποίες μελετήθηκαν ως πιθανά υποστρώματα περιλαμβάνουν αλογονομένα παράγωγα, υπεροξείδια, ακόρεστες αρωματικές ενώσεις και ισοθειοκυανικά παράγωγα. Ακολούθησε κινητική ανάλυση των ενζύμων ως προς τη γλουταθειόνη και τα υποστρώματα: 1-χλωρο-2,4-δινιτροβενζόλιο (CDNB), fluorodifen, υδροϋπεροξείδιο του κουμενίου και tert-βουτυλ-υδροϋπεροξείδιο. Παρατηρήθηκε ότι για μεταβαλλόμενες συγκεντρώσεις του υποστρώματος CDNB, το ένζυμο GmGSTU10-10 εμφανίζει σχεδόν τριπλάσια Km σε σχέση με το GmGSTU2-2. Τα δυο ένζυμα εμφάνισαν παρόμοια κινητική συμπεριφορά όταν χρησιμοποιηθήκαν ως μεταβαλλόμενα υποστρώματα τα fluorodifen και GSH. Από τη μελέτη του καθοριστικού σταδίου της καταλυτικής αντίδρασης για το υπόστρωμα CDNB διαπιστώθηκε ότι για το ένζυμο GmGSTU10-10 φαίνεται πως το καθοριστικό στάδιο της αντίδρασης σχετίζεται με την απελευθέρωση του προϊόντος της αντίδρασης, ενώ για το ένζυμο GmGSTU2-2 το καθοριστικό στάδιο συνδέεται με τη χημεία της αντίδρασης ή με κάποια μη ελεγχόμενη από τη διάχυση δομική ανακατάταξη της πρωτεΐνης. Επιπρόσθετα, εξετάστηκε η επίδραση της θερμοκρασίας στη σταθερότητα του ενζύμου (Tm=60,95±1,03 °C και Tm=62,43±0,62 °C για τα ένζυμα GmGSTU2-2 και GmGSTU10-10 αντίστοιχα) και προσδιορίστηκαν οι θερμοδυναμικές σταθερές της καταλυτικής αντίδρασης (Εα, ΔΚ^, ΔS). Επίσης, πραγματοποιήθηκαν πειράματα για την επίδραση του pH στην ταχύτητα της ενζυμικής αντίδρασης από τα οποία προέκυψε ότι οι άριστες τιμές pH, και για τα δυο ένζυμα κυμαίνονται στη βέλτιστη περιοχή pH των ενζύμων GSTs. Στο πλαίσιο της κινητικής μελέτης των δύο ενζύμων, ελέγχθηκε η αναστολή της ενζυμικής δραστικότητας από ξενοβιοτικές ενώσεις, ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα (atrazin, permethrin, α-cypermethrin, β-cypermethrin, alachlor, carbaryl, diazinon, malathion, metalochlor, DDT, diuron, fenvalerate, λ-cyhalothrin, dieldrin, aldrin, endosulfan και propoxur) και προσδιορίστηκαν οι τιμές IC50 (ανασταλτική συγκέντρωση) με τους αναστολείς alachlor, fenvalerate, spirodichlofen και λ-cyhalothrin.

Glutathione transferases (GSTs) are enzymes that normally act as dimeric proteins and catalyze the conjugation of the tripeptide glutathione (GSH) with a number of electrophilic, lipophilic substances, creating a water-soluble product, with reduced toxicity. This reaction has been shown to play an important role in the degradation of many toxic molecules, including carcinogens, pesticides and herbicides in a wide range of organisms, from insects to mammals and plants. A number of GSTs play a role in the suppression of oxidative stress through an additional action of these enzymes as glutathione peroxidases, while beyond their catalytic properties, certain GSTs act as carrier proteins for the transport of hydrophobic molecules within the cell. Τhe overall objective of the present thesis is the study the detoxification role of GSTs enzymes isolated from plants and bacteria. Concerning the bacterial GSTs isoenzymes, the study was focused on the genome of Agrobacterium tumefaciens C58. A genome survey revealed the presence of eight GST-like proteins in A. tumefaciens C58 (AtuGSTs). Comparison by multiple sequence alignment generated a dendrogram revealing the phylogenetic relationships of AtuGSTs-like proteins. The beta and theta classes identified in other bacterial species are represented by five members in A. tumefaciens C58. In addition, there are three “orphan” sequences that do not fit into any previously recognized GST classes. The eight GST-like genes were cloned, expressed in E. coli and their substrate specificity was determined towards eighteen different substrates. The substrate specificity of the AtuGST family members was investigated in order to identify catalytic activities that may be related to their biological function. The assays included tests of thioether and thioester formation, i.e. nucleophilic attack at carbon as well as at electrophilic sulfur with an organic thiocyanate as substrate. In addition, the AtuGSTs were also examined whether they exhibit peroxidase, dehydroascorbate reductase or thioltransferase activity. The results showed that AtuGSTs catalyze a broad range of reactions, with different members of the family exhibiting quite varied substrate specificity. A GST-like sequence from A. tumefaciens C58 (AtuGST4) with low similarity to other characterized GST family of enzymes was identified. Phylogenetic analysis showed that it belongs to a distinct from previously described GST classes. In order to characterize the AtuGST4 protein, the full-length sequence was cloned and expressed in E. coli BL21 (DE3). The expressed protein was tested for its ability to catalyze GSH/CDNB conjugation reaction. SDS-PAGE analysis of crude lysates showed that the recombinant enzyme was expressed at high levels as a soluble protein in E. coli. The enzyme did not bind adequately to the classical ABSTRACT xxiii affinity adsorbents (GSH-Sepharose or hexyl-GSH-Sepharose) that are widely used for the purification of recombinant as well as native GSTs. This indicates differences in G-site topology of AtuGST4 compared to the majority of other GST classes that are efficiently purified using GSH-based affinity adsorbents. AtuGST4 was purified (>98% purity) in a single-step procedure by metal-chelate affinity chromatography on Ni-NTA affinity adsorbent, suggesting that the enzyme may exhibits metal binding properties. Functional analysis showed that AtuGST4 exhibits significant transferase activities against the common substrates aryl halides, as well as very high peroxidation activity towards organic hydroperoxides. More specifiacally, regarding the several halogenated aromatic compounds that were tested, CDNB (and its analogues BDNB, FDNB, IDNB), and p-nitrobenzyl chloride were accepted substrates for the enzyme, although significant differences in specific activity were observed. The enzyme’s specific activity for the 2,4-dinitrobenzyl halides decrease in the order of F>I > Br > Cl. Steady-state kinetic analysis using CDNB and GSH was carried out and the kcat, and Km parameters were determined. The Km values for GSH and CDNB were determined as 0,29 mM and 1,5 mM, respectively. We have shown that AtuGST4 exhibits high GSH-dependent peroxidase activity (GPOX) towards organic hydroperoxides such as cumene hydroperoxide and tert-butyl hydroperoxide. The specific activity with cumene hydroperoxide is 23,6 U/mg which is higher than that exhibited by other GST isoenzymes. With cumene hydroperoxide and tert-butyl peroxide as electrophile substrates, AtuGST4 exhibits low Km values with high catalytic efficiency (kcat/Km). These findings suggest that hydroperoxides may be the ‘natural’ substrates for AtuGST4. AtuGST4 does not conjugate efficient ethacrynic acid and the alkenals trans-4- phenyl-3-buten-2-one and nonenal. These substrates are thought to form conjugates with GSH via Michael addition reaction to the α,β-unsaturated ketone moiety. In addition, the enzyme does not conjugate efficiently the thiol group of GSH to the electrophilic central carbon of the isothiocyanate group using allyl isothiocyanate and phenethyl isothiocyanate as substrates. AtuGST4 showed dehydroascorbate reductase (DHAR) activity catalyzing the reduction of dehydroascorbate (DHA) to ascorbic acid in the presence of GSH. In addition, the enzyme exhibited thioltransferase activity using the 2-hydroxyethyl disulfide (HED) as a substrate. The kcat and Km values for HED were determined as 2.43 min-1 and 4.12 mM, respectively. GSTs have a well-characterized role in determining the metabolism and selectivity of diphenylether herbicides such as fluorodifen. Fluorodifen is a photobleaching diphenylether herbicide that GSTs catalyze its conjugation with the GSH to form non-toxic Sglutathionylated products. AtuGST4exhibits relative moderate activity towards fluorodifen xxiv and the Km values for GSH and flurodifen were determined as 1.5 mM and 77.03 mM, respectively. The crystal structure of AtuGST4 has been determined at 1.4 Å resolution in complex with S- (p-nitrobenzyl)-glutathione (Nb-GSH). Although AtuGST4 adopts the canonical GST fold we identified sequence and structural characteristics distinct from previously characterized GSTs. The absence of the classic catalytic essential residues (Tyr, Ser, Cys) distinguishes AtuGST4from all other cytosolic GSTs of known structure and function. An Arg residue (Arg34), an electron-sharing network and a bridge of a network of water molecules may form the basis of catalytic mechanism. Comparative sequence analysis, structural information and site-directed mutagenesis in combination with kinetic analysis showed that Phe22, Ser25, and Arg187 are important structural moieties that modulate the enzyme’s catalytic efficiency and specificity. The wide catalytic function of this enzyme together with the restricted distribution of this class to soil bacteria may indicate a specific functional role for this enzyme in soil bacteria. Regarding the study of plant GST isoenzymes, two GST genes from Glycine max were cloned and expressed in E. coli. The expressed proteins (GmGSTU2-2 and GmGSTU10-10) were efficiently purified (>98% purity) using GSH–agarose affinity chromatography adsorbents. Enzyme activities were measured for 1-halogen-2,4-dinitrobenzole derivatives (CDNB, FDNB, BDNB, IDNB), fluorodifen, ethacrynic acid, 4-nitrobenzylchloride (NBC), bromosulfophthalein and trans-4-phenyl-3-buten-2-one. Other substrates used were cumene hydroperoxide (CuOOH), tert-butyl hydroperoxide, 4-chloro-7-nitrobenzo-2-oxa-1,3-diazole (NBD-Cl), trans-2-nonenal, phenethyl isothiocyanate and allyl isothiocyanate. Dehydroascorbate reductase activity using dehydroascorbate (DHAR) as substrate and thioltransferase activity using the 2-hydroxyethyl disulfide (HED) as a substrate were also determined. A study for the inhibition of GST activity of GmGST2-2 and GmGST210-10 was also carried out using a large number of herbicides atrazine, diuron, alachlor, metolachlor and insecticides such us fenvalerate, permethrin, diazinon, malathion, carbaryl, α-cypermethrin, β- cypermethrin, λ-cyhalothrin, dieldrin, aldrin, DDT, endosulfan, propoxur. The results showed that both enzymes are sensitive to selected compounds such as permethrin, fenvalerate, λ- cyhalothrin, spirodiclofen, DDT and alachlor. As mentioned above, glutathione transferases (GSTs; EC 2.5.1.18) form a group of multifunctional enzymes catalyzing the conjugation of a broad range of toxicologically important halogenated compounds to the tripeptide glutathione (GSH) with concomitant xxv halogen ion release. Another important goal of the present thesis was to develop a rapid and reliable method of screening of GST isoenzymes and mutant libraries. A rapid quantitative screening method for GSTs based on colorimetric measurement of halogen ions released from halogenated xenobiotics was developed. The assay is based on the color formation resulting from the reaction of Hg(SCN)2 with the released halogen ion of the substrate in the presence of Fe3+. The color intensity is proportional to the extent of the catalytic reaction, allowing a quantitative measurement of the GST catalytic activity. The assay was performed using crude recombinant Escherichia coli cell lysates from the isoenzyme GmGSTU4-4 from Glycine max in 96-well microtiter plates. The suitability of the colorimetric assay for screening mutant GST variants derived from a directed evolution library was successfully evaluated. In addition, the assay was also used for screening synthetic inhibitors. It was concluded that the proposed colorimetric assay is selective and sensitive and allows the screening of large numbers of samples within a few minutes. The ultimate goal is the application of this method in order to evaluate the biodegradative ability of GSTs to transform halogenated toxic environmental pollutants into non-toxic products.