Διαγνωστικοί δείκτες πληθυσμών του μεταξοσκώληκα Bombyx mori αξιοποιήσιμων στην ελληνική σηροτροφία

Abstract

Στη χώρα µας η σηροτροφία συνεχίζει να υφίσταται ως αγροτική δραστηριότητα και η µεγαλύτερη δυσκολία που καλείται να αντιµετωπίσει είναι οι χαµηλές τιµές των µεταξωτών προϊόντων που εισάγονται από Ασιατικές χώρες και κυρίως από την Κίνα. Η πραγµατικότητα αυτή µπορεί να αντισταθµιστεί από τη βελτίωση της ποιότητας του εγχώριου παραγόµενου προϊόντος µε την εκµετάλλευση και αξιοποίηση προσαρµοσµένων και βελτιωµένων πληθυσµών µεταξοσκωλήκων (Bombyx mori) και τη χρήση αποδοτικών υβριδίων.

Με γνώµονα τα παραπάνω και στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής, έγινε συγκριτική µελέτη και καταγραφή ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών εµπορικών υβριδίων, τα οποία προορίζονταν για χρήση από τους Έλληνες σηροτρόφους. Τα υβρίδια που µελετήθηκαν ήταν το κινεζικό Qiufeng X Baiyu, το τουρκικό Μ Χ Ν και το ελληνικό Χ1 Χ Κ1 και η καταγραφή των στοιχείων αφορούσε σε εκτροφές δύο ετών. Οι αποδόσεις του τουρκικού υβριδίου βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικά καλύτερες από τις αποδόσεις των άλλων υβριδίων, ενώ το ελληνικό υβρίδιο σε ορισµένες πολύ σηµαντικές παραµέτρους, όπως είναι το βάρος κελύφους και το ποσοστό κελύφους, παρουσιάστηκε στατιστικά σηµαντικά καλύτερο από το κινεζικό υβρίδιο.

Παράλληλα πραγµατοποιήθηκε σειρά πειραµάτων που σχετίζονταν µε τη δηµιουργία, µελέτη, καταγραφή και διατήρηση καθαρών σειρών του µεταξοσκώληκα και τη δηµιουργία τράπεζας γενετικού υλικού του είδους, µε απώτερο στόχο τη µαζική παραγωγή µεταξόσπορου στην Ελλάδα. Μελετήθηκαν και καταγράφηκαν τα χαρακτηριστικά πληθυσµών που προέρχονταν από το γενετικό υλικό του Εργαστηρίου Σηροτροφίας & Μελισσοκοµίας και του Σηροτροφικού Εργαστηρίου Αθηνών και από εµπορικά υβρίδια ύστερα από ελεγχόµενες – κατευθυνόµενες συζεύξεις και συνεχείς εκτροφές για τουλάχιστον 7 γενεές. Υπάρχει σαφής διαχωρισµός µεταξύ των µελετούµενων πληθυσµών, ο οποίος µπορεί να οφείλεται σε µορφολογικές διαφοροποιήσεις, όπως το χρώµα και η µορφή της προνύµφης ή το χρώµα της αιµολέµφου και σε διαφοροποιήσεις ποιοτικών και ποσοτικών παραγωγικών χαρακτηριστικών όπως το χρώµα του κουκουλιού, το ποσοστό του κελύφους και το βάρος χλωρού κουκουλιού.

Η παραγωγή µεταξόσπορου στην Ελλάδα, δραστηριότητα η οποία δοκιµάστηκε πρόσφατα µε πολύ καλά αποτελέσµατα, µπορεί να επιτευχθεί αξιοποιώντας το γενετικό υλικό που διατηρεί το Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκοµίας του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών σε συνεργασία µε το Σηροτροφικό Εργαστήριο Αθηνών.

Η διατήρηση τράπεζας γενετικού υλικού του µεταξοσκώληκα της µουριάς, προϋποθέτει τη συνεχή εκτροφή των πληθυσµών που την απαρτίζουν, τουλάχιστον µία φορά ανά έτος και την οµοµικτική αναπαραγωγή τους µε σκοπό τη διατήρηση της καθαρότητας των επιθυµητών χαρακτηριστικών. Η καταγραφή διαγνωστικών δεικτών των διατηρούµενων πληθυσµών (αναφορικά µε το φαινότυπο, τη φυσιολογία αποδόσεως και αναπαραγωγής και τα γενετικά – µοριακά χαρακτηριστικά), κάτι το οποίο αποτελεί στόχο της παρούσας διατριβής είναι σηµαντικό εργαλείο για τη διαφύλαξη, αξιοποίησης και βελτίωσή τους.

In Greece sericulture continues to exist as an agricultural activity and the major difficulty facing is the low price of silk products imported from Asian countries, mainly from China. This reality can be compensated by improving the quality of domestically produced goods with the exploitation and utilization of adapted and improved silkworm populations (Bombyx mori) and the use of fit hybrids.

In light of the above in the context of this thesis, there was a comparative study and record of qualitative and quantitative characteristics of commercial hybrids, which were intended for use by the Greek silkworm rearers. The hybrids studied were the Chinese Qiufeng X Baiyu, the Turkish M x N and Greek X1 X K1 and recording of data was related to two years rearing. The yields of the Turkish hybrid were found significantly higher than the yields of the other hybrids, while the Greek hybrid, in some very important parameters such as shell weight and shell percentage, appeared significantly better than the Chinese hybrid.

Furthermore, there was a series of experiments related to the creation, study, record and maintain of inbred lines of silkworm and the establishment of germplasm bank of the species, with the aim of enabling the mass production of silkworm eggs in Greece. The characteristics of the populations originating from the genetic material of the Laboratory of Sericulture & Apiculture and the Sericultural Laboratory of Athens and of commercial hybrids after controlled couplings and continuous rearing for at least 7 generations, were studied and recorded. There is a clear separation between the studied populations, which may be due to morphological differences such as colour and shape of the larva or colour variations in hemolymph and qualitative and quantitative production characteristics, such as cocoon colour, the percentage of shell and fresh cocoon weight.

Silkworm egg production in Greece, an activity which has tested recently with very good results, can be achieved by utilizing the genetic material that is kept at the Laboratory of Sericulture and Apiculture of the Agricultural University of Athens in collaboration with the Sericultural Laboratory of Athens.

Maintaining germplasm bank of the mulberry silkworm requires continued rearing of the populations that compose it, at least once per year and sibling mating to maintain the purity of the desired characteristics. The recording of diagnostic indexes of preserved population (with regard to phenotype, physiology and breeding efficiency and genetic - molecular characteristics), which is an objective of this study is an important tool for their preservation, development and improvement.