Ανάλυση της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων με πολλαπλούς στόχους: η περίπτωση των προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων της Ηπειρωτικής Ελλάδας

Abstract

Βασικός στόχος της παρούσας διατριβής είναι η ανάπτυξη ενός υποδείγματος μαθηματικού προγραμματισμού εξειδικευμένου στη γαλακτοπαραγωγό προβατοτροφία. Το προβλεπόμενο από το υπόδειγμα σχέδιο παραγωγής της εκμετάλλευσης προκύπτει με βάση τα τεχνικοοικονομικά χαρακτηριστικά αυτής αλλά και τους στόχους του παραγωγού, που εκφράζονται μέσα από τη συνάρτηση χρησιμότητάς του. Η συνάρτηση χρησιμότητας αυτή προσδιορίζεται με την εφαρμογή μιας μη διαδραστικής μεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης. Το υπόδειγμα εξειδικεύεται σε έξι τύπους προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων – παραγωγικά συστήματα, που προκύπτουν με την εφαρμογή πολυμεταβλητών στατιστικών αναλύσεων. Η δομή του υποδείγματος επιτρέπει την απεικόνιση της λειτουργίας των προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων και αποτυπώνει την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των επιμέρους τελικών και ενδιάμεσων κλάδων παραγωγής. Το υπόδειγμα εκτιμά επίσης τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και συγκεκριμένα, μεθανίου (CH4), υποξείδιο του αζώτου (N2O) και διοξείδιο του άνθρακα (CO2) στις προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Μπορεί επομένως, να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο σχεδιασμού και αξιολόγησης αγροτικών αλλά και περιβαλλοντικών πολιτικών. Όπως προκύπτει από την ανάλυση, η μεγιστοποίηση του ακαθάριστου κέρδους αποτελεί βασικό αλλά όχι μοναδικό στόχο των παραγωγών. Η ελαχιστοποίηση του κινδύνου, της οικογενειακής εργασίας, των μεταβλητών δαπανών και των αγοραζόμενων ζωοτροφών αποτελούν επίσης σημαντικά κριτήρια βάση των οποίων λαμβάνονται οι αποφάσεις στις προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Η προβλεπτική ικανότητα του πολυκριτηριακού υποδείγματος εμφανίζεται αυξημένη σε σχέση με το παραδοσιακό υπόδειγμα μεγιστοποίησης του κέρδους. Εκτιμάται ακόμη ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κυμαίνονται μεταξύ 1,92 έως 4,41 κιλών CO2-eq ανά κιλό πρόβειου γάλακτος, ανάλογα με τον τύπο της εκμετάλλευσης, με τη μικρότερη τιμή να αντιστοιχεί στο εντατικό σύστημα παραγωγής. Το παραγωγικό αυτό σύστημα χαρακτηρίζεται επίσης από μικρό κόστος παραγωγής του πρόβειου γάλακτος (0,64€/κιλό).

The main purpose of this dissertation is the development of a mathematical programming model adapted to Greek, dairy sheep farming. The model predicts the farm plan, taking into account the technicoeconomic constraints of the farm but also the individual utility function and therefore the objectives of the farmer. The utility function of the farmer is estimated using a non interactive, multicriteria technique. The model is appropriately adjusted to represent six alternative farm types – productive systems – which are identified using multivariate analysis techniques. The structure of the model allows for an accurate representation of the farm operation and captures the complexity of the relationships among alternative production activities. The model also predicts the Greenhouse Gas Emissions (GHGs), namely methane (CH 4 ), nitrous oxide (N 2 O) and carbon dioxide (CO ) emissions associated with the alternative activities of the sheep farms. It can therefore be used as an appropriate tool for the development and evaluation of agricultural and environmental policy measures. The results of the analysis indicate that gross margin maximisation is an important objective of farmers. However, other criteria such as risk, family labour, variable cost and purchased feed minimisation also affect decision making in sheep farms. The results also suggest that the multicriteria model has an increased predictive ability compared to the traditional, gross margin maximisation model. Furthermore, the estimated GHGs vary considerably among farm types (1,92 to 4,41 kg of CO 2 eq/kg of sheep milk) and are significantly lower in the intensive production system.

Intensive breeding farms also face a smaller production cost of sheep milk (0,64€/kg),

compared to the other farm types.