Μελέτη επί της παρουσίας των Culicidae στην Ελλάδα, της μοριακής ταξινόμησης αυτών και της εποχικής διακύμανσης και του κρατούντος συστήματος αντιμετώπισής τους στους ορυζώνες. Αξιολόγηση βιοκτόνων κατά του Aedes albopictus (Diptera: Culicidae).

Abstract

Ο τελευταίος κατάλογος των ειδών κουνουπιών που διαβιούν στην Ελλάδα συντάχθηκε το 2011 και περιλαμβάνει 64 είδη. Στην παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκαν τυχαίες δειγματοληψίες για τη συλλογή κουνουπιών από τον Απρίλιο του 2009 έως και τον Αύγουστο του 2012 σε 25 συνολικά Περιφερειακές Ενότητες. Συλλέχθηκαν περισσότερα από 5.200 δείγματα (άτομα) προνυμφών, νυμφών και τελείων κουνουπιών. Από το σύνολο των ατόμων που εξετάστηκαν, αναγνωρίσθηκαν 24 είδη κουνουπιών, από 6 διαφορετικά γένη (Anopheles, Culex, Aedes, Ochlerotatus, Culiseta και Uranotaenia). Το είδος Culex pipiens εντοπίστηκε σε όλες σχεδόν τις εστίες από τις οποίες λήφθηκε δείγμα. Επίσης, τα περισσότερα από τα ευρεθέντα είδη είναι σημαντικά από υγειονομική άποψη. Λόγω των προβλημάτων που αρκετές φορές παρουσιάζονται με τη χρησιμοποίηση των μορφομετρικών χαρακτήρων για την ταξινόμηση των οργανισμών χρησιμοποιούνται πλέον και τεχνικές που αφορούν το γενετικό υλικό. Στην παρούσα εργασία έγινε μοριακή ανάλυση τριών ειδών κουνουπιών με στόχο την συμβολή της μελέτης στη μοριακή ταξινόμηση ειδών Culicidae στην Ελλάδα. Τα είδη που ταξινομήθηκαν με μοριακές τεχνικές ήταν τα Culex tritaeniorhynchus, Culex laticinctus και Ochlerotatus zammitti. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν επίσης η μελέτη της σύνθεσης των ειδών κουνουπιών και η εποχική διακύμανση αυτών κατά τα έτη 2009, 2010 και 2011 σε ορυζώνα βιολογικής καλλιέργειας στην περιοχή Νεοχωρίου της Π. Ε. Αιτωλοακαρνανίας. Συλλέχθηκαν συνολικά 11.716 προνύμφες και νύμφες κουνουπιών που ανήκαν σε 7 είδη (Ochlerotatus caspius, Anopheles hyrcanus, Anopheles sacharovi, Culex theileri, Culex tritaeniorhynchus, Culex pipiens, Uranotaenia unguiculata). Το είδος Cx. tritaeniorhynchus που ήταν το πολυπληθέστερο καταγράφηκε για δεύτερη φορά στην Ελλάδα αλλά είναι η πρώτη φορά που καταγράφηκαν υψηλές πληθυσμιακές πυκνότητες του είδους αυτού στη χώρα μας. Κατά τη διάρκεια και των 3 ετών της μελέτης η πληθυσμιακή πυκνότητα των ατελών των κουνουπιών ήταν υψηλότερη τον Αύγουστο. Ο αριθμός των ατελών όλων των ειδών ήταν υψηλότερος το 2009 και το 2010 σε σχέση με το 2011 καθώς και των τελείων του είδους Cx. tritaeniorhynchus. Το είδος Cx. tritaeniorhynchus ήταν το είδος με τη μεγαλύτερη αφθονία μετά την εκτροφή των ατελών. Οι καλλιεργητικές τεχνικές που εφαρμόζονται στους ορυζώνες πιθανότατα επηρέασαν την εποχική εμφάνιση των ατελών των κουνουπιών και τα 3 έτη της μελέτης. Επίσης, στην παρούσα διατριβή έγινε μια καταγραφή του συστήματος και των μεθόδων αντιμετώπισης των κουνουπιών στους ορυζώνες στη χώρα μας. Για να συλλεγούν τα απαραίτητα στοιχεία συντάχθηκαν ερωτηματολόγια και απεστάλησαν σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Καταγράφηκαν τα προβλήματα του συστήματος ενώ στην μελέτη παρατίθενται και προτάσεις για τη βελτίωσή του, τόσο σε οργανωτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Τέλος εξετάστηκαν τρία εντομοκτόνα σκευάσματα με δραστικές ουσίες το spinosad, το diflubenzuron και το methoprene σε σχέση με την τοξικότητά τους σε προνύμφες 3ου–4ου σταδίου του Aedes albopictus σε εργαστηριακές συνθήκες. Οι προνύμφες που χρησιμοποιήθηκαν στα πειράματα προέρχονταν από εργαστηριακή εκτροφή η οποία προήλθε από άτομα του Ae. albopictus τα οποία συλλέχθηκαν στην Αιτωλοακαρνανία. Τα εντομοκτόνα εξετάστηκαν στις συνιστώμενες δόσεις καθώς και στο 1/4, 1/16 και 1/64 αυτών. Όλα τα σκευάσματα που εξετάσθηκαν στις συνιστώμενες δόσεις επέδειξαν υψηλή τοξικότητα στις προνύμφες του Ae. albopictus.

The most recent list of species of mosquitoes living in Greece, which introduced in 2011, comprises 64 species. In the present study were performed random mosquitoes’ samplings from April 2009 to August of 2012 to 25 Regional Units of Greece.. During the study were collected more than 5,200 individuals including larvae, nymphs and adults of mosquitoes. Twenty four mosquito species were identified belonging to 6 different genera (Culex, Aedes, Ochlerotatus, Anopheles, Culiseta and Uranotaenia). The most abundant species was Culex pipiens, found in almost all breeding sites sampled. Among the species identified most of them are of medical importance since they can be potential vectors of serious human diseases. Several problems are presented frequently in the identification of organisms by using morphometric characters. For that reason have been introduced new techniques involving genetic material. In order to contribute the present study in the molecular classification of Culicidae species of Greece was conducted molecular analysis of three mosquito species. The species that were classified by molecular techniques were Culex tritaeniorhynchus, Culex laticinctus and Ochlerotatus zammitti. In the present work was also studied the mosquito species composition and their seasonal abundance in a rice field in western Greece over a three year period (2009-2011). A total of 11,716 larvae and pupae of mosquitoes were recorded, belonging to 4 genera and 7 species (Ochlerotatus caspius, Anopheles hyrcanus, Anopheles sacharovi, Culex theileri, Culex tritaeniorhynchus, Culex pipiens, Uranotaenia unguiculata). Cx. tritaeniorhynchus constituted the most abundant species. It is the second recorded occurrence of this species in Greece, but the first time that a high population of this mosquito species is recorded in the country. In all three years, the total population density of mosquitoes was found to be higher in early August. The number of immatures of all species was found higher in 2009 and 2010 than in 2011, as well was that of the Cx. tritaeniorhynchus. Cx. tritaeniorhynchus was found to be the most abundant species after the rearing of immatures. The rice culturing practices may have affected the seasonal occurrence of mosquito immatures in all of the study years. In the present PhD thesis was also conducted a recording of the system and of the mosquitoes control methods that were used in rice fields in Greece. In order to be gathered the necessary data questionnaires were sent to several private or government agencies. From their responses and also from other sources were reported the problems of the system while in the study are also listed suggestions for its improvement, both at organizational and at operational level. Finally, in this study three insecticides spinosad, diflubenzuron and methoprene were tested about their toxicity to Aedes albopictus late 3rd and early 4th instars larvae in laboratory bioassays. The larvae were from a laboratory colonized population of Aedes albopictus collected from Aitoloakarnania. The insecticides were tested at the labeled use rates and at the 1/4, 1/16 and 1/64 of these. All the insecticides at labelled use rates exhibit high toxicity to Aedes albopictus larvae.