Αξιολόγηση της ανάπτυξης και των αποδόσεων τεσσάρων υβριδίων ηλίανθου (Helianthus annuus L.) (δύο συμβατικών και δύο με υψηλή περιεκτικότητα σε ελαϊκό οξύ) υπό τις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της Αττικής

Abstract

Εξετάσθηκε στον αγρό η πορεία ανάπτυξης, οι τελικές αποδόσεις και η ποιότητα του ελαίου δύο συμβατικών υβριδίων ηλίανθου (Helianthus annuus L.), των 63A90 και 64E83 και δύο high-oleic υβριδίων ηλίανθου με υψηλή περιεκτικότητα σε ελαϊκό οξύ (high oleic), των Oleko και Nutrasol στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της Αττικής. Τα τέσσερα υβρίδια παρουσίασαν περίπου το ίδιο μήκος βιολογικού κύκλου. Παρατηρήθηκε υπεροχή του υβριδίου Oleko κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης, μέχρι την εμφάνιση της ταξιανθίας ως προς το ύψος, τον αριθμό των φύλλων και το ξηρό βάρος των στελεχών. Στη συνέχεια δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των υβριδίων. Τα υβρίδια Oleko και 64E83 εμφάνισαν μία τάση για υπεροχή του δείκτη συνολικής διάρκειας της φυλλικής επιφάνειας (LAD total), ενώ τα υβρίδια Nutrasol και 63A90 παρουσίασαν την τάση για υπεροχή του δείκτη φυλλικής επιφάνειας (LAI). Επιπλέον τα υβρίδια Oleko και 63A90 παρουσίασαν μία τάση για υπεροχή των τελικών αποδόσεων σε σπόρο, που έφτασαν τα 820 και 750 kg/στρ αντίστοιχα, και σε έλαιο, που έφτασε τα 295.7 και 295.1 kg/στρ αντίστοιχα. Η ανάλυση της σύστασης του ελαίου των δύο high-oleic υβριδίων, Oleko και Nutrasol, έδειξε ότι περιείχε μεγάλα ποσοστά ελαϊκού οξέως 86,07% και 85,02% αντίστοιχα, όπως ήταν αναμενόμενο, μικρά ποσοστά λινελαϊκού οξέως και περίπου 10% κορεσμένα λιπαρά οξέα. Το έλαιο των δύο συμβατικών υβριδίων, 63A90 και 64E83, περιείχε 62.93% και 58.25% ελαϊκό οξύ,16.2% και 19.2% λινελαϊκό οξύ αντίστοιχα και μέχρι 20.3% κορεσμένα λιπαρά οξέα. Τα σχετικά αυξημένα ποσοστά ελαϊκού οξέως, που παρατηρήθηκαν στο έλαιο των συμβατικών υβριδίων θα μπορούσαν να αποδοθούν στην πιθανή γονιμοποίηση των ανθέων τους από τη γύρη των high-oleic υβριδίων, ή και στις αυξημένες θερμοκρασίες που επικράτησαν μέχρι την ωρίμανση. Η ανάπτυξη των φυτών φάνηκε να σχετίζεται σημαντικά με τις τελικές αποδόσεις των φυτών σε σπόρο και σε έλαιο. Την πιo ισχυρή συσχέτιση με τις τελικές αποδόσεις των υβριδίων σε σπόρο παρουσίασαν το ξηρό βάρος των ταξιανθιών και ο δείκτης διάρκειας της φυλλικής επιφάνειας (LAD total), ενώ την πιο ισχυρή συσχέτιση με τις τελικές αποδόσεις σε έλαιο παρουσίασαν το ξηρό βάρος των ταξιανθιών και ο αριθμός των σπόρων ανά ταξιανθία.

Development, yield and oil quality of two traditional sunflower hybrids, 63A90 and 63E83, and two high oleic sunflower hybrids, Nutrasol and Oleko, were studied in a field of Athens. All four hybrids had almost the same life cycle. During the first stages of development and until the beginning of flowering, hybrid oleko had greater height, stem dry weight and more leaves than the rest of the sunflower hybrids. Later there were no significant differences between all four hybrids. Hybrids Oleko and 64E83 tended to have greater leaf area duration (LAD total), whereas hybrids Nutrasol and 63A90 tended to have greater leaf area index (LAI) than the rest.

Hybrids oleko and 63A90 tended to produce more seeds and reached 8,2 and 7,5tn/ha, respectively. Hybrids oleko and 63A90 also tended to produce larger amounts of oil, almost 2,957 and 2,951tn/ha respectively.

Composition analysis of the oil of the two high-oleic hybrids, Oleko and Nutrasol, as it was expected, showed that it contained great percentages of oleic acid, 86.07% and 85.02% respectively, small percentages of linoleic acid and about 10% saturated fat. On the other hand composition analysis of the oil of the two traditional hybrids, 63A90 and 64E83, showed that it contained about 86.07% and 85.02% oleic acid, 16,2% and 19.2% linoleic acid, respectively, and less than 20,3% saturated fat. These high percentages of oleic acid of traditional hybrids could be explained as the result of cross fertilization with high-oleic hybrids, or as the result of high temperatures until the maturation of the plants.

Plants growth was significantly correlated to their final yield. The most significant correlation to seed yield was final dry matter of heads and total leaf area duration (LAD). The most significant correlation to oil production was final dry matter of heads and number of seeds per head.