Αξιολόγηση της ανάπτυξης των αυτοφυών Hyssopusofficinalis, Limoniastrum monopetalum & Salvia triloba, σε υποστρώματα λατομικών δραστηριοτήτων, για αποκατάσταση εδαφών της νήσου Μήλου

Abstract

Η νήσος Μήλος χαρακτηρίζεται για την πλούσια λατομική δραστηριότητα, η οποία καθιστά επιτακτική την ανάγκη της αποκατάστασης του τοπίου. Το βαθιά διαταραγμένο περιβάλλον πρέπει να αποκατασταθεί, η τοπική χλωρίδα και πανίδα να επανέλθει όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αρχική κατάσταση. Ένα σημαντικό κομμάτι της λατομικής δραστηριότητας είναι αυτό της εξόρυξης μπεντονίτη. Το στείρο υλικό πού προκύπτει από την παραπάνω εξόρυξη είναι το μπεντονιτόχωμα, ένα αργιλλοπηλώδες, αλκαλικό έδαφος. Επίσης από τα υπολείμματα ελαιουργείων του νησιού προκύπτει ο κομποστοποιημένος πυρήνας. Η ελληνική χλωρίδα χαρακτηρίζεται για τον πλούτο της, περιλαμβάνει 6.000 είδη από τα οποία περίπου τα 1.100 είναι ενδημικά. Οι Κυκλάδες αποτελούν ξεχωριστό φυτογεωγραφικό διαμέρισμα. Κατ’ επέκτασηστη νήσο Μήλο συναντάται πλούσια αυτοφυή χλωρίδα. Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω για την αποκατάσταση του οικοσυστήματος επιλέγονται αυτοφυή φυτά της περιοχής. Προς την κατεύθυνση αυτή επιλέχθηκαν να μελετηθούν η Salvia triloba οικ. Labiatae και το Limoniastrum monopetalumοικ. Plumpaginaceae. Επίσης διερευνήθηκε η δυνατότητα ανάπτυξης του Hyssopus officinalis οικ. Labiatae στη περιοχή, ένα είδος με ιδιαίτερα αισθητικά χαρακτηριστικά και χημικές ιδιότητες καθώς και πολλές δυνατότητες χρήσης. Συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκαν τρία πειράματα. Στο πρώτο πείραμα μελετήθηκε η βλαστικότητα των σπόρων και το Τ50καθώς και τα βιομετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, αριθμός φύλλων, φυλλική επιφάνεια, μέγιστο μήκος και πλάτος φύλλων, νωπό και ξηρό βάρος υπέργειου και ριζικού συστήματος, εμβαδόν και μήκος ριζικού συστήματος) του φυτού Salvia triloba σε διάφορα υποστρώματα. Σπόροι τοποθετήθηκαν σε παλέτες σποράς για βλάστηση το Φθινόπωρο σε υποστρώματα τύρφη: περλίτη (T-Π) 1:1 (v/v), τύρφη: περλίτη: μπεντονιτόχωμα (T-Π-Μ) 1:1:1 (v/v), σκέτο Μπεντονιτόχωμα (Μ), τύρφη: περλίτη: compost (T-Π-C) 1:1:1 (v/v), τύρφη: περλίτη: πυρήνας (Τ-Π-Π) 1:1:1 (v/v). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φυτά που αναπτύχθηκαν στο Μπεντονιτόχωμα είχαν καλύτερα βιομετρικά χαρακτηριστικά τόσο στο υπέργειο όσο και στο ριζικό σύστημα Στο δεύτερο πείραμα μελετήθηκε η ανάπτυξη, τα βιομετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, διακλαδώσεις, αριθμός φύλλων και ανθέων, νωπό και ξηρό βάρος, φυλλική επιφάνεια, μέγιστο πλάτος και μήκος φύλλων) καθώς και οι δείκτες LAI και SLA των φυτών Limoniastrum monopetalum, Salvia triloba καιHyssopus officinalis σε τρία διαφορετικά υποστρώματα, Μπεντονιτόχωμα: Περλίτη: Cereus (80%) 8:1:1 (v/v),Μπεντονιτόχωμα: Περλίτη: Compost (60%) 6:4:1 (v/v), Μπεντονιτόχωμα: Περλίτη: Compost (40%) 4:5:1 (v/v) ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα χρήσης τους για φυτεύσεις (2ου σταδίου), για την αποκατάσταση λατομικών περιοχών της νήσου Μήλου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο το Limoniastrum monopetalumόσο και ο Hyssopus officinalis είχαν καλύτερα βιομετρικά χαρακτηριστικά στο υπόστρωμα με 60% μπεντονιτόχωμα. Η Salvia triloba είχε καλύτερα βιομετρικά χαρακτηριστικά στο 80% και 60% μπεντονιτόχωμα σε σχέση με το 40%. Επίσης σε τρίτο πείραμα μελετήθηκαν τα μορφολογικά – ανατομικά χαρακτηριστικά (πάχος φύλλου, πάχος εφυμενίδας, πάχος επιδερμίδας, στόματα άνω και κάτω επιφάνειας φύλλου)καθώς και η ιστοχημεία του φυτού Limoniastrum monopetalum στο υπόστρωμα στο οποίο είχε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη με στόχο την περαιτέρω αξιοποίηση του είδους στην περιοχή. Η ιστοχημική συμπεριφορά των τομών των φύλλων ήταν θετική για τις χρωστικές που χρησιμοποιήθηκαν(Nadi, SudanIV, Dragendorff’s, Τριχλωριούχο Αργίλιο). Έτσι σε συνάρτηση με τα μορφολογικά- ανατομικά χαρακτηριστικά του, το Limoniastrum monopetalum καθίσταται εξαιρετικά ικανό στη χρήση του ως καλλωπιστικό σε δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες (υψηλή ηλιοφάνεια, περιορισμένο νερό κ.ά.). Συνοψίζοντας, το μπεντονιτόχωμα σε ποσοστό 60% συμβάλει στην καλύτερη ανάπτυξη και των 3ωνφυτών που εξετάστηκαν. Η ανάπτυξη και των τριών ειδών συνοδεύτηκε από εξίσου καλά μορφολογικά χαρακτηριστικά και κατά συνέπεια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως καλλωπιστικά. Η περιεκτικότητα των φυτών σε αιθέρια έλαια θα έδινε τη δυνατότητα ανάπτυξης και άλλου τομέα δραστηριότητας στο νησί (μελισσοκομία, παραγωγή αιθέριων ελαίων), συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη και άλλων τομέων δραστηριότητας του ντόπιου πληθυσμού.

The island of Milos is characterized by its rich quarrying activity, which dictates the need for landscape restoration. The heavily disturbed environment must be restored; the local flora and fauna must be brought back as closer as possible to its initial state. An important part of the quarrying activity involves bentonite mining. The sterile material produced during the above mentioned process is bentonite soil; a clay, alkaline soil. Additionally, composted olive kernel and leaves is produced by the oil mill wastes of the island. The Greek flora is known for its richness, consisting of 6000 species, 1100 out of which are native. The Cyclades form a separate geographical district. Therefore, a rich autogenuous flora is found in the island of Milos. According to all these mentioned above, autogenuous plants of the area are chosen for the restoration of the ecosystem. To this aim, Salvia triloba, and Limonastrum monopetalum, were chosen for study. Furthermore, the possibility of growing Hyssopus officianalis, a species with special aesthetic characteristics and chemical properties, as well as a variety of uses, was studied. More specifically, three different experiments were conducted. During the first experiment, seed germination and T50, as well as the biometric characteristics of overground (height, number of leaves, leaf area, maximum leaf length and width, fresh and dry weight) and root systems (area and length of the root system) of the Salvia triloba plant, on various substrates were studied. The seeds were placed on seed pallets for germination in autumn. The following substrates were used: peat-pearlite 1:1 (v/v), peat-pearlite-bentonite soil 1:1:1 (v/v), plain bentonite soil, peat–pearlite-compost 1:1:1 (v/v), peat-pearlite-kernel 1:1:1 (v/v). The plants grown on bentonite soil presented better biometric characteristics, both in the overground and the root system. In the second experiment, the growth, biometric characteristics (height, branches, number of leaves and flowers, fresh and dry weight, leaf area, maximum leaf length and width), as well as LAI and SLA indexes of the plants Limonastrum monopetalum, Salvia triloba and Hyssopus officinalis were studied. Three different substrates were used: bentonite soil-pearlite-compost (80%) 8:1:1 (v/v), bentonite soil-pearlite-compost (60%) 6:4:1 (v/v), bentonite soil-pearlite-compost (40%) 4:5:1 (v/v), so as to investigate the possibility of using them for plantations (2nd stage), for restoration of the quarrying areas of the island of Milos. Both Limonastrium monopetalum and Hyssopus officinalis had better biometric characteristics on the substrate of 60% bentonite soil, while Salvia triloba had better biometric characteristics on the substrate of 80% and 60% bentonite soil.. Moreover, in the third experiment the morphological – anatomical characteristics (leaf thickness, cuticle thickness, epidermis thickness, στόματα of upper and lower leaf surface) and the histochemistry of the Limonastrum monopetalum were studied. The histochemical behaviour of the leaf sections was positive, regarding the pigments used (Nadi, SudanIV, Dragendorff’s, Aluminium Trichloride). Thus, regarding on the morphological – anatomical characteristics, Limonastrium monopetalum is suitable to be used as an ornamental plant in unfavourable environmental conditions. In conclution bentonite soil at a percentage of 60% contributes to a better growth of all the three plants investigated. The growth of all three species was accompanied by good morphological characteristics, therefore all three species could be also used as ornamental pot plants. The content of the plants in essential oils could provide with the possibility of developing other activities on the island (apiculture, essential oils production), thus contributing to the local economy.