Απασχόληση και ένταξη μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες η μετανάστευση αναδεικνύεται σε ζήτημα καίριας σημασίας για το δημογραφικό μέλλον, την οικονομική ανάπτυξη και για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής των χωρών της ΕΕ. Αν και δε συνιστά ένα πρόσφατο φαινόμενο, μία σειρά από παράγοντες όπως οι πολιτικές ανακατατάξεις και συγκρούσεις διεθνώς, οι δημογραφικές και κοινωνικοοικονομικές πιέσεις που υφίστανται οι αναπτυσσόμενες χώρες και οι μεταβολές στην αγορά εργασίας, επηρεάζουν το μέγεθος και τη κατεύθυνση των μεταναστευτικών ροών. Η εξέταση ωστόσο, των χαρακτηριστικών των μεταναστευτικών ροών και των προοπτικών ένταξης των μεταναστών επικεντρώθηκε στα αστικά κέντρα, όπου συγκεντρώνονταν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αυτού. Κατά συνέπεια, μέχρι πρόσφατα, υπήρχε ένα σημαντικό έλλειμμα στη μελέτη της μετανάστευσης στις αγροτικές περιοχές και στις προκλήσεις ή/και ευκαιρίες που μπορεί να επιφέρει για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου. Στόχος της παρούσας εργασίας αποτελεί η μελέτης των χαρακτηριστικών και των προοπτικών ένταξης των μεταναστών σε δύο τοπικές κοινωνίες υποδοχής της χώρας, οι οποίες παρουσιάζουν διαφορετικά οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Σε μία αγροτική περιοχή του Νομού Ηλείας στο Δήμο Βουπρασίας, όπου κυριαρχούν δυναμικές καλλιέργειες των οπωροκηπευτικών, των αμπελιών και της φράουλας, και στις οποίες απασχολείται ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών και σε μία νησιωτική του Νομού Ζακύνθου, στο Δήμο Αρκαδίων, όπου η γεωργία, οι κατασκευές και ο τουρισμός συνδυάζονται, συχνά με συμπληρωματικό τρόπο. Η επεξεργασία του ποσοτικού και ποιοτικού υλικού έδειξε ότι η μετανάστευση στις περιοχές έρευνας έχει αποκτήσει τη δική της δυναμική και οι μετανάστες δεν συνιστούν ένα ομοιογενές σύνολο, αλλά αντίθετα παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση με βάση μία σειρά από χαρακτηριστικά τους όπως η εθνικότητα, το καθεστώς νομιμότητας, η οικογενειακή και εργασιακή κατάστασή τους, οι συνθήκες στέγασης κ.ο.κ. Η αλληλεπίδραση των χαρακτηριστικών αυτών και της κλαδικής διάρθρωσης των τοπικών αγορών εργασίας, σε συνδυασμό με τη δραστηριοποίηση των μεταναστευτικών δικτύων στο υφιστάμενο θεσμικού πλαισίου, διαμορφώνουν τις προοπτικές απασχόλησης των μεταναστών και – κατά συνέπεια – τις προοπτικές ένταξής τους στις τοπικές κοινωνίες υποδοχής.

In the last decades migration is becoming key aspect for the demographic future, the economic development and the maintenance of social cohesion in the EU. Although immigration is nοt a recent phenomenon, the size, the characteristics and the directions of migration flows are affected by a number of factors such as political instabilities and tensions, demographic pressures from less developed countries and socioeconomic imbalances worldwide. Contemporary discussions of migration often focus on examining the characteristics and migrants’ integration prospects in urban areas, where they tend to settle. As a result, until recently, there has been a research deficit regarding the study of migration in rural areas and the opportunities and challenges that may arise for rural sustainability. The scope of the thesis is the study of immigrants’ characteristics and their integration prospects into two different socioeconomic contexts. The economy of the first local region is mainly characterized by intensive export driven agriculture ( Municipality of Vouprassia in the Prefecture of Elia) and of the other, an island region ( Municipality of Arkadion in the Prefecture of Zakynthos ) by the combination of tourism, construction and agriculture. The elaboration of quantitative and qualitative data shows the dynamic of current migration in rural areas. Migrants do not constitute a homogenous group; rather there are differentiations depending on the nationality, the permit of residence status, family and employment situation, housing conditions and so on. The interplay of those characteristics, with the structure of local labor markets, the mobilization and expansion of migrant networks within the current Greek migration policy coordinates the employment and integration prospects of the immigrants into local recei ving societies.