Επίδραση της σκίασης σε φυσιολογικές και ανατομικές παραμέτρους των φύλλων αρσενικών και θηλυκών δένδρων φιστικιάς (Pistacia vera L.)

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν ο εντοπισμός των πιθανών μορφολογικών, ανατομικών, φυσιολογικών και βιοχημικών διαφορών των φύλλων μεταξύ αρσενικών και θηλυκών δέντρων φιστικιάς (Pistacia vera L.) και ο βαθμός εγκλιματισμού τους σε συνθήκες φωτός και σκιάς. Για τις ανάγκες των πειραματικών μετρήσεων επιλέχθηκαν 3 αρσενικά και 3 θηλυκά δέντρα. Οι μετρήσεις πεδίου σε κάθε δέντρο εφαρμόστηκαν σε 2 φύλλα φωτός και 2 φύλλα σκιάς και υπολογίστηκαν οι βασικές μορφολογικές, ανατομικές, φυσιολογικές και βιοχημικές τους παράμετροι. Τέλος, ακολούθησε η επεξεργασία των αποτελεσμάτων και η στατιστική ανάλυση για τη μελέτη όλων των συσχετίσεων μεταξύ των παραμέτρων και την εξαγωγή των συμπερασμάτων. Τα αποτελέσματα των μορφολογικών παραμέτρων δείχνουν ότι τα φύλλα των θηλυκών δέντρων διαθέτουν ισχυρότερο «σκληρομορφικό» χαρακτήρα έναντι των φύλλων των αρσενικών δέντρων. Όσον αφορά τις ανατομικές παραμέτρους τα θηλυκά δένδρα φαίνεται να επιδεικνύουν υψηλότερη ικανότητα εγκλιματισμού του αγγειακού συστήματος σε διαφορετικές συνθήκες φωτισμού έναντι των αρσενικών. Τα θηλυκά δέντρα εμφανίζουν υψηλότερη φωτοσυνθετική ικανότητα ανά επιφάνεια, διαπνοή και στοματική αγωγιμότητα από τα αρσενικά. Τέλος από τα αποτελέσματα των βιοχημικών παραμέτρων δεν επαληθεύτηκε η υπόθεση ισορροπίας άνθρακα / θρεπτικών (CNB) καθώς τα θηλυκά είχαν χαμηλότερες συγκεντρώσεις σε φαινολικά έναντι των αρσενικών. Η σύγκριση των μορφολογικών και φυσιολογικών παραμέτρων με βάση τα διαφορετικά φωτεινά καθεστώτα έδειξε ότι τα φύλλα των θηλυκών δέντρων διαθέτουν περισσότερη πλαστικότητα και ικανότητα εγκλιματισμού έναντι των αρσενικών. Επίσης παρατηρήθηκε ότι τα φύλλα φωτός διαθέτουν υψηλότερες συγκεντρώσεις σε φαινολικά και ταννίνες έναντι των φύλλων σκιάς. Τέλος η υπόθεση ότι ο λόγος Ν/ΤΡ επηρεάζει τη φωτοσυνθετική ικανότητα δεν επιβεβαιώθηκε.

The main objective of this study was to detect the possible morphological, anatomical, physiological and biochemical differences of the foliage between male and female trees of Pistacia vera L. and the extent of acclimation in different light conditions. We selected three male and three female trees and we measured the photosynthetic rate of two sun leaves and two shade leaves of each tree. On completion of field measurements, leaves were collected and transferred to the laboratory for further analyses. The results of morphological parameters showed that female leaves showed a more “scleromorphic” character than male leaves. Female trees showed a better acclimation efficiency under the different light regimes, higher photosynthetic capacity, transpiration rates and stomatal conductance than male trees. Biochemical parameters did not confirm the carbon/nutrient hypothesis (CNB) because leaves of female trees had lower concentration of phenolics than the corresponding ones of the male trees. The correlations between leaf parameters showed that female leaves had greater plasticity and better acclimation in shade. Sun leaves of both sexes had higher levels in phenolics and tannins in light than shade. Finally, the hypothesis that nitrogen to phenolics ratio affects photosynthetic capacity was not confirmed in this study.