Οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση και απασχόληση στον αγροτικό χώρο

Abstract

Μια σειρά από αλλαγές που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία 20 χρόνια έχουν μετατρέψει το πρόσωπο της αγροτικής Ελλάδας . Στο επίκεντρο αυτών των αλλαγών είναι η οικογενειακή εκμετάλλευση που διαδραμάτιζε ανέκαθεν σημαντικό ρόλο στην γεωργική εκμετάλλευση. Η συζήτηση γύρω από το χαρακτήρα της οικογενειακής γεωργίας εντοπίζεται ανάμεσα σε αυτούς που θεωρούν την οικογενειακή γεωργία σαν ένα μόνιμο χαρακτηριστικό της σύγχρονης γεωργίας και σε αυτούς που τη θεωρούν σαν ένα μεταβατικό φαινόμενο πριν τη τελική κυριαρχία του βιομηχανικού τρόπου παραγωγής και σ’ αυτό τον τομέα (Κασίμης και Παπαδόπουλος, 1999). Η αγροτική οικογένεια μετασχηματίζεται και χάνει ή και αλλάζει στοιχεία της οικογενειακότητας που είχε στο παρελθόν. Κύριος στόχος αυτής της εργασίας αποτελεί η μελέτη των χαρακτηριστικών της οικογενειακής εκμετάλλευσης στην Ελλάδα, κατά κύριο λόγο από την μεριά της απασχόλησης τόσο του αρχηγού της, όσο και των μελών της, καθώς και της μετεξέλιξης των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ τους την τελευταία 20ετία. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος μελετάται η οικογενειακή εκμετάλλευση στην Ευρώπη, στον ελληνικό χώρο καθώς και τα στατιστικά δεδομένα για το εργατικό δυναμικό και την κατάσταση της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές στην Ελλάδα. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στο επίπεδο των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων παρουσιάζονται αλληλένδετες τάσεις, που αφορούν την αναδιάρθρωσή τους, την περαιτέρω εντατικοποίηση, την εξειδίκευση και μεγέθυνση των μεγαλύτερων σε μέγεθος εκμεταλλεύσεων, τη διατήρηση καθώς και την θηλυκοποίηση των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Η οικογενειακή εκμετάλλευση λειτουργεί με σκοπό να κερδίζει τα προς το ζην με περιβαλλοντικά και κοινωνικά φιλικό τρόπο και έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται στις περιβαλλοντικές και οικονομικές αλλαγές.

A series of changes have taken place over the past 20 years that have transformed the face of rural Greece. At the heart of these changes has been the family farm that has always played an important role in the farm. The debate about the nature of family farming lies between those who regard family farming as a permanent feature of modern agriculture and those who regard it as a transitional phenomenon before the final domination of the industrial mode of production into this sector too. The rural family transforms and loses or changes elements of the family farm that had in the past. The main object of this dissertation is the study of the characteristics of family farms in Greece, mainly from the side of the employment for both the head and the members of the family farm and also the evolution of the relationships between them in the last 20 years. To achieve this goal we study the family farm in Europe, in Greece and the recording and presentation of statistical data on the labor force and employment situation in the rural areas of the country. Τhe synthesis of the results concludes that the level of family farms presented interrelated trends relating to restructuring, further intensification, specialization and growth of larger-size farms, conservation and the feminization of small farms. The family farm functions with the purpose of earning a living in an environmentally and socially friendly way and has the ability to adapt to environmental and economic changes.