Αξιολόγηση της επίδρασης υποστρωμάτων από γεωργικά παραπροϊόντα στην παραγωγή εδώδιμων μανιταριών του είδους Hericium erinaceus και σε επιλεγμένα διατροφικά χαρακτηριστκά τους

Abstract

Η διαχείρηση των παραπροϊόντων από την καλλιέργεια της ελιάς και την ελαιουργία είναι δύσκολη λόγω της ποικιλομορφίας τους και της σύστασης τους. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετηθεί πιθανή αξιοποίηση τους μέσω της καλλιέργειας μυκήτων λευκής σήψης των ειδών Pleurotus ostreatus και Hericium erinaceus. Πραγματοποιήθηκαν καλλιέργειες σε υγρά μέσα με τα προαναφερθέντα είδη και εκτιμήθηκαν οι μεταβολές στο pH, στην ένταση χρώματος, στα ολικά φαινολικά, στο δείκτη βλαστικότητας και στην αγωγιμότητα. Ακόμη, μετρήθηκε η βιομάζα και η ενεργότητα των ενζύμων που παρήχθηκαν από στελέχη των συγκεκριμένων ειδών. Παράλληλα έγιναν και καλλιέργειες με παραπροϊόντα ελαιοκομίας με σκοπό την παραγωγή μανιταριών του είδους Hericium από εναλλακτικά υποστρώματα, στα οποία έγιναν και επιλεγμένες χημικές αναλύσεις για θρεπτικά συστατικά στο τελικό προϊόν. Όλα τα στελέχη που εξετάστηκαν πειραματικά μείωσαν κατά το ήμισυ περίπου την αρχική συγκέντρωση των ολικών φαινολικών και την ένταση του χρώματος των υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου. Επίσης, διαφορετική συμπεριφορά όσον αφορά την παραγωγή λιγνινολυτικών ενζύμων διαπιστώθηκε σε όλα τα στελέχη, αφού παρατηρήθηκαν ανόμοιες ενεργότητες ανάμεσα στα ένζυμα, ενώ η επαγωγή της παραγωγής τους έγινε σε διαφορετικους χρόνους. Τα στελέχη Pleurotus ostreatus και Hericium erinaceus 4514 χρησιμοποίησαν κυρίως τη λακκάση για την αποτοξικοποίηση του αποβλήτου, ενώ το H. erinaceus 3001 τις υπεροξειδάσες (ανεξάρτητη και εξαρτημένη του μαγγανίου). Η χρήση των κλαδεμάτων ελιάς σε μείγματα με πριονίδι οξιάς για την καλλιέργεια μανιταριών του είδους Hericium δεν επηρέασε τη μυκηλιακή ανάπτυξη, αλλά μετέβαλλε το ύψος παραγωγής σε μανιτάρια και τη βιολογική αποδοτικότητα. Η μέγιστη βιολογική αποδοτικότητα εμφανίστηκε στο υπόστρωμα με 100% κλαδέματα ελιάς και υπερτερούσε στατιστικά σημαντικά σε σχέση με τον μάρτυρα (πριονίδι οξιάς). Επιπλέον, οι καρποφορίες δεν παρουσίασαν διαφοροποίηση στα θρεπτικά συστατικά τους. Συμπερασματικά, η αντικατάσταση του υποστρώματος καλλιέργειας με κλαδέματα ελιάς προτείνεται όχι μόνο για την αξιοποίηση των υπολειμμάτων από την καλλιέργεια της ελιάς, αλλά και για την αύξηση της παραγωγής εδώδιμών μανιταριών.

The by-products of olive cultivation and olive oil production are difficult to manage because of their diversity and their constitution. The purpose of this study was to investigate possible use of these by-products in cultivation of white rot fungi Pleurotus ostreatus 179 and Hericium erinaceus. (3001 and 4514). Liquid cultures with olive mill wastes were performed with the aforementioned strains and measured the changes in pH, color intensity, total phenolics, GI values and conductivity. Further, biomass and activity of the enzymes generated by the strains were measured. Solid cultures were made on substrates with olive prunings to produce mushrooms of the genus Hericium, which were analyzed for selected nutritional characteristics. Through experimentation, it was observed that all the strains tested were able to reduce by about half the initial concentration of total phenolics and color intensity of mill waste. Furthermore, different behavior regarding the production of ligninolytic enzymes found in all strains, as measured disparate activities between the enzymes and the induction of the production was done at a different time. The use of olive pruning mixed with sawdust for growing mushrooms of the genus Hericium not affect the mycelial growth and biological efficacy, but changed its biological efficacy. The maximum efficiency occurred in biological substrate with 100% olive prunings. Moreover, the produced fruits showed no variation in nutritional characteristics. In conclusion, the replacement the substrate with olive pruning is proposed not only for the exploitation of residues from cultivation, but also to increase production.