Εισαγωγή: Λίγες είναι οι μελέτες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί στον ελλαδικό χώρο και έχουν εξετάσει τις διατροφικές συνήθειες των ηλικιωμένων ατόμων σε σχέση με το κοινωνικό κεφάλαιο. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ κοινωνικών παραγόντων με την διατροφική συμπεριφορά και την πρόσληψη υγρών στους ηλικιωμένους που είναι μέλη των ΚΑΠΗ σε δήμους της Αθήνας αλλά και σε αυτούς που δεν είναι. Μεθοδολογία: Το δείγμα αποτελούνταν από δυο ομάδες των 70 ατόμων το καθένα (άντρες και γυναίκες) ηλικίας άνω των 65 ετών. Η ομάδα Α αποτελούνταν από ηλικιωμένους που ήταν μέλη ΚΑΠΗ σε δήμους της Αθήνας όπως η Πετρούπολη, το Ίλιον, το Αιγάλεω, η Καλλιθέα και ο Ζωγράφου. Η επιλογή των ΚΑΠΗ έγινε τυχαία και μετά από σχετική άδεια του κάθε δήμου. Η ομάδα Β αποτελούνταν από ηλικιωμένους που επιλέχθηκαν τυχαία σε δήμους της Αθήνας όπως η Πετρούπολη, το Ίλιον, η Καλλιθέα, το Νέο Ηράκλειο, το Μαρούσι και το Περιστέρι, το Χαϊδάρι, το Παλαιό Φάληρο, ο Ζωγράφου και το Καματερό. Αποτελέσματα: Η διατροφική συμπεριφορά εκτιμήθηκε με βάση τον βαθμό υιοθέτησης της Μεσογειακής δίαιτας και τον δείκτη MedDietScore και ήταν μέτριος και στις δυο ομάδες ενώ δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ τους ( p = 0,1). Συγκεκριμένα, 29,77 ± 3,9 στους ηλικιωμένους της ομάδας Α και 28,59 ± 4,5 στην ομάδα Β. Η συσχέτιση της διατροφικής συμπεριφοράς με το Κοινωνικό Κεφάλαιο έδειξε ότι οι ηλικιωμένοι της ομάδας Α με υψηλή κοινωνικότητα είχαν μεγαλύτερη συνολική ενεργειακή πρόσληψη σε σχέση με την ομάδα Β ( p= 0,05). Ακόμα, οι ηλικιωμένοι της ομάδας Β με υψηλή κοινωνικότητα είχαν μεγαλύτερη συνολική πρόσληψη υγρών σε σχέση με την ομάδα Α ( p= 0,05 ). Ο βαθμός κοινωνικότητας των ηλικιωμένων ήταν μέτριος και δεν διέφερε μεταξύ των δυο ομάδων ( p= 0,130 ). Η συνολική πρόσληψη υγρών ήταν μεγαλύτερη στην ομάδα Β και στα τρία επίπεδα κοινωνικότητας (χαμηλό, μέτριο, υψηλό) σε σύγκριση με την ομάδα Α (p < 0,05). Επίσης, όσον αφορά τους επιμέρους παράγοντες του Κοινωνικού Κεφαλαίου η μέση τιμή της κοινωνικότητας του παράγοντα «Συμμετοχή» και του παράγοντα «Οικογένεια και Φίλοι» ήταν μεγαλύτερη στην ομάδα Α από την ομάδα Β (p < 0,05). Μετά από προσαρμογή για διαφορετικούς παράγοντες, σε όλο το δείγμα, αποκάλυψε ότι αύξηση κατά 1 μονάδα του Κοινωνικού Κεφαλαίου σχετίζεται με αύξηση της συνολικής ενέργειας κατά 10 θερμίδες ενώ αύξηση κατά 1 μονάδα των παραγόντων Κοινωνικού Κεφαλαίου «Εκτίμηση» και «Συμμετοχή» σχετίζεται με αύξηση της συνολικής ενέργειας κατά 75 και 35 θερμίδες αντίστοιχα. Αύξηση κατά 1 μονάδα του δείκτη υιοθέτησης Μεσογειακής Διατροφής (MedDietScore) φάνηκε να σχετίζεται με αύξηση της συνολικής ενέργειας κατά 22 θερμίδες ενώ αύξηση της εκπαίδευσης κατά 1 χρόνο σχετίζεται με αύξηση της υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής. Τέλος, η εμφάνιση ή όχι της παχυσαρκίας στο δείγμα σχετίζεται με τον δείκτη υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής. Όσον αφορά τις δυο ομάδες, αύξηση κατά 1 μονάδα του συνολικού σκορ του Κοινωνικού Κεφαλαίου σχετίζεται με αύξηση της συνολικής ενέργειας κατά 20 θερμίδες στους ηλικιωμένους της ομάδας Α. Συμπεράσματα: Η διεθνής βιβλιογραφία αλλά και η συγκεκριμένη έρευνα μας δείχνει ότι το Κοινωνικό Κεφάλαιο, είτε συνολικά, είτε επί μέρους, σχετίζεται με την διατροφική συμπεριφορά και την πρόσληψη υγρών.
Introduction: Only a few studies are there that have been conducted in Greece and have examined the eating habits of the elderly in relation to social capital. The purpose of this study is to investigate the relationship between social factors to eating behavior and fluid intake between the elderly who are members of Open Care Centres (KAPI) in municipalities of Athens and those who are not. Methods: The sample consisted of two groups of 70 people each (men and women) aged over 65 years. Group A was composed of seniors who were members of KAPI in municipalities of Athens such as Petroupoli, Ilion, Egaleo, Kallithea and Zografou. The choice of the KAPI was random and under the license of each municipality. Group B consisted of seniors who were randomly assigned in municipalities of Athens such as Petroupoli, Ilion, Kallithea, Neo Iraklio, Maroussi and Peristeri, Haidari, Paleo Faliro, Zografou and Kamatero. Results: The level of adherence to the Mediterranean diet was moderate. Specifically, 29,77 ± 3,9 of the elderly at group A and 28,59 ± 4,5 at group B. The level of sociability of the elderly was moderate. Correlating the feeding behavior with the Social Chapter showed that group A with high sociability had higher total energy intake compare to group B (p = 0,05). Further, group B with high sociability had higher total fluid intake in relation to group A (p = 0,05). The range of sociability of elderly was moderate and did not have differences between the groups (p = 0,130). At all three levels of sociability (low, medium, high) total fluid intake was higher at Group B compared to the group A (p <0,05). Also, regarding individual factors of Social Capital, mean of sociability factor "Participation" and the factor "Family and Friends" was higher at group A than group B (p <0,05). After adjusting due to various factors, the entire sample revealed that an increase of one unit of Social Capital is associated with an increase in total energy by 10 calories and increase of 1 unit of factors Social Capital 'Assessment' and 'Participation' is associated with increased total energy by 75 and 35 calories respectively. An increase by 1 unit pointer adoption Mediterranean Diet (MedDietScore) appeared to be associated with an increase in total energy by 22 calories while increasing education for 1 year is associated with increased adherence to the Mediterranean diet. Finally, the appearance or not of obesity in the sample is associated with the adherence index to the Mediterranean diet. Concerning the two groups, an increase of one unit of the total social capital is associated with an increase in total energy by 20 calories in the group A, while it seems that women of group A are associated with a negative balance of water intake compared to the elderly of group B. Conclusions: The international bibliography and this research show that social capital, whether in a whole or in part, is related to eating behavior and fluid intake.
Keywords: KAPI, elderly, eating behavior, Social Capital
