Σχεδιαστική πρόταση δημιουργίας θεραπευτικού κήπου της Κλινικής "Άγιος Λουκάς" στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, μέσα από τη διερεύνηση των απόψεων ασθενών και ιατρικού - νοσηλευτικού προσωπικού με ερωτηματολόγια, και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή μελέτη έχει ως θέμα τη σχεδιαστική πρόταση δημιουργίας θεραπευτικού κήπου της Κλινικής «Άγιος Λουκάς» στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, μέσα από τη διερεύνηση των απόψεων ασθενών και ιατρικού – νοσηλευτικού προσωπικού με ερωτηματολόγια, και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους. Στόχος της έρευνας είναι η ανάδειξη της σημαντικότητας των θεραπευτικών κήπων σε νοσοκομεία και κλινικές, όπως και οι τρόποι σύμφωνα με τους οποίους τα τοπία αυτά, μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικά θεραπευτικά μέσα. Τα χαρακτηριστικά, οι λειτουργίες, και ο τρόπος σύνδεσής τους σε θεραπευτικό κήπο, έχουν ευεργετικές ιδιότητες σε ότι αφορά τη διαδικασία ίασης των νοσηλευόμενων. Τους δίνονται ευκαιρίες επιλογών, και αίσθησης του προσωπικού ελέγχου. Νοιώθουν ασφαλείς, και έχουν τη δυνατότητα κίνησης και άσκησης σε υπαίθριο χώρο. Το στρες και τα περιστατικά κατάθλιψης μειώνονται, και παρέχεται καλύτερη ποιότητα ζωής, τόσο σε νοσηλευόμενους, όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό. Ένας θεραπευτικός κήπος μπορεί να αυξήσει την ικανοποίηση του επισκέπτη, να βελτιώσει τη διάθεσή του, και να λειτουργήσει σαν καταπραϋντικό μέσο, μέσα από τη θεραπεία που προσφέρει η κηπουρική. Το πρώτο μέρος περιέχει τον εννοιολογικό προσδιορισμό των θεραπευτικών κήπων, και την ιστορική αναδρομή τους από το Μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Γίνεται κατηγοριοποίησή τους και αναλύονται τα οφέλη τους, μέσα από τη βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Τέλος, παρουσιάζονται οι αρχές σχεδιασμού θεραπευτικών κήπων. Στο δεύτερο μέρος διερευνώνται μελέτες περίπτωσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, από την Ολλανδία, τη Σουηδία, και τέλος από την Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση παρατηρούνται διαφοροποιήσεις όσον αφορά στο σχεδιασμό, τα υλικά και τη φύτευση, διατηρώντας όμως έναν κοινό στόχο: την ταχύτερη ανάρρωση των νοσηλευόμενων.Στο τρίτο μέρος αναπτύσσεται το εφαρμοσμένο μέρος της εργασίας, που χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη γίνεται ανάλυση της περιοχής μελέτης, καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης με τη βοήθεια φωτογραφικού υλικού, καθώς και σημαντικές πληροφορίες για την Κλινική «Άγιος Λουκάς». Στη δεύτερη ενότητα γίνεται η στατιστική ανάλυση των ερωτηματολογίων που διεξήχθησαν σε νοσηλευόμενους και νοσηλευτικό προσωπικό όσον αφορά τις επιθυμίες και τις απόψεις τους για τη δημιουργία του θεραπευτικού κήπου στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο της Κλινικής, και αναλύονται τα αποτελέσματα. Στην τρίτη ενότητα παρατίθεται η σχεδιαστική πρόταση της μελέτης, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα των προηγούμενων κεφαλαίων. Προτείνεται η διαμόρφωση του εξωτερικού περιβάλλοντα χώρου της Κλινικής, και αναλύονται ο σκοπός και το αντικείμενο σχεδιασμού, οι πηγές έμπνευσης, και η επεξήγηση της σχεδιαστικής πρότασης, των χώρων και των προτεινόμενων δραστηριοτήτων. Τέλος, μέσα από α) τη βιβλιογραφική ανασκόπηση, β) τη διερεύνηση μελετών περίπτωσης, γ) τη διεξαγωγή ερωτηματολογίων και δ) την ανάλυση της περιοχής, εξάγονται πολύτιμα συμπεράσματα που αποτελούν το θεμέλιο εφαρμογής της σχεδιαστικής πρότασης του εξωτερικού περιβάλλοντα χώρου της Κλινικής «Άγιος Λουκάς».

The present Master Thesis deals with the design propοsal of Saint Luke Hospital’s therapeutic garden, based on suitable questionnaires that pursue to record the opinions of both patients and medical staff and eventually exploits their findings. Framing the importance of therapeutic gardens in hospitals and infirmaries, as well as the manifold ways in which these landscapes can function as natural therapeutic means, consist of the overarching research goal. Characteristics, multifuctionality and ways of multiple connections that transform a garden into a therapeutic one, exhibit beneficial properties in regard to the healing process of patients. The later are offered opportunities of options and personal control over garden use. They feel safe, given outdoor movement and exercise potential. Stress and depression incidences are reduced, resulting in improved quality of life for both patients and medical staff. A well designed therapeutic garden can contribute to increased visitor satisfaction, uplifting of human moods, and can function as a soothing agent through specialized healing, offered by gardening. First part includes therapeutic gardens terminology and definitions, as well as historical background from Middle Ages onwards. Through relevant literature review, therapeutic gardens are grouped into categories with benefit analysis performed. Finally, principles of therapeutic garden design are introduced. Second part explores appropriate case studies in the United States of America, the Nederlands, Sweden, and Greece. Throughout all cases, differences in regard to design, materials, and planting methods are observed and noted, keeping simultaneously in mind a common thread: speedier patience recovery and improved wellbeing.Third part unfolds the applied study of the previous parts, being divided in three entities itself. First entity performs a site inventory and analysis with the aid of photographs and vital pertinent information on the Saint Luke Hospital. Second entity undergoes a statistical analysis of the questionnaires presented and answered to both patients and medical staff in respect to their own desires /opinions for implementing a therapeutic garden in the outdoor premises of Saint Luke Hospital and analyzes its results. Third entity presents the design proposal of the study, taking into account data given by previous chapters. Through the aid of spatial outdoor site planning, a master plan of the Hospital’s outdoor areas is proposed, based on design goals and objectives as well as sources of inspiration. A proposed description places emphasis on the proposed spaces and activities. Finally, through : a) literature review, b) exploration of implemented case studies, c) questionnaires carried out, and d) study area analysis, valuable conclusions on healing environments are asserted, laying out the foundation for the design proposal of Saint Luke’s outdoor therapeutic garden that can complement and upgrade its health care facilities.