Η Ελλάδα βρίσκεται για έβδομη χρονιά στη δίνη μιας οικονομικής κρίσης, η οποία αγκαλιάζει πλέον ολόκληρη την ευρωζώνη. Η κρίση αυτή, αποτελεί μέρος της παγκόσμιας αναταραχής, η οποία ξεκίνησε το 2007 στις Η.Π.Α., ως κρίση στην αγορά ακινήτων, εξελίχθηκε σε παγκόσμια τραπεζική κρίση, στη συνέχεια μετατράπηκε σε παγκόσμια ύφεση και τέλος, οδήγησε σε κρίση δημοσίου χρέους.
Από την ανάλυση της βιβλιογραφίας προκύπτει, πως παρά το γεγονός ότι έχει υπάρξει αρκετή έρευνα, η οποία συνδέει το μακροοικονομικό περιβάλλον, με τη διακύμανση των τιμών διαφόρων τροφίμων, δεν έχει υπάρξει ανάλογη ένταση στην έρευνα για την επίδραση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος στην μεταβολή της ζήτησης προϊόντων και υπηρεσιών.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδρασης, που έχει ασκήσει η παρατεταμένη οικονομική κρίση, στο καταναλωτικό πρότυπο και στην εξέλιξη της ζήτησης βασικών κατηγοριών τροφίμων και υπηρεσιών. Η επίδραση αυτή θα επιχειρηθεί να εκτιμηθεί, μέσω της ανάλυσης του καταναλωτικού προτύπου και της εξέλιξής του κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εικοσαετίας, καθώς και με τη σύνδεση της ζήτησης με διαφόρους μακροοικονομικούς δείκτες.
Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου, έδειξε πως έχει υπάρξει μεταβολή, με αύξηση του ποσοστού, επί της μηνιαίας κατανάλωσης των νοικοκυριών, των πιο αναγκαίων κατηγοριών και μείωση των λιγότερο σημαντικών. Τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης, κατέδειξαν την επίδραση της ανεργίας, ενώ για τους υπόλοιπους μακροοικονομικούς παράγοντες δεν εξήχθησαν σημαντικά συμπεράσματα.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της παρούσας εργασίας, στο πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στη βασική έννοια της ζήτησης, καθώς και στα εργαλεία και τους μακροοικονομικούς δείκτες που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάλυσή μας. Στη συνέχεια, στο κεφάλαιο τρία, θα εξεταστούν οι μακροοικονομικές πτυχές της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής και διεθνούς οικονομίας, την παρούσα χρονική στιγμή, καθώς και η εξέλιξή τους την τελευταία δεκαπενταετία. Στην τέταρτη ενότητα ακολουθεί μια ανάλυση της δομής και της εξέλιξης, της καταναλωτικής δαπάνης των ελληνικών νοικοκυριών, καθώς και διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου, για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Η ανάλυση αυτή θα βασιστεί σε στοιχεία, από τις έρευνες των Ετήσιων Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ), που διενεργούνται από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και τα οποία είναι διαθέσιμα στον ιστότοπό της. Στην πέμπτη ενότητα παρουσιάζεται η μεθοδολογία της εμπειρικής ανάλυσης της ζήτησης και το προς εφαρμογή υπόδειγμα, εκτιμάται οικονομετρικά το εμπειρικό υπόδειγμα, ενώ σχολιάζονται και αξιολογούνται τα ευρήματα της εμπειρικής εκτίμησης. Τέλος, στην έκτη ενότητα παρουσιάζονται τα βασικά συμπεράσματα της εργασίας.
Greece is for the seventh year in the throes of an economic crisis, which now embraces the whole euro area. This crisis is part of the global turmoil, which started in 2007 in the US, as a real estate crisis, developed into a global banking crisis, then turned into a global recession and finally led to a debt crisis.
An analysis of the literature shows, that despite the fact that there has been enough research, which links the macroeconomic environment, to the fluctuation of prices of various foods, there has not been a similar intensity in research, on the effect of the macroeconomic environment in the change in products and services demand.
The purpose of this work is, the investigation of the impact that had the prolonged economic crisis, in the consumption pattern and the changes in the demand for basic food categories and services. This effect will, be attempted, to be assessed by analyzing the changes of the consumption pattern during the previous two decades, as well as, by linking demand with various macro-economic indicators.
The exploration of the consumption pattern, showed that there has been a change, by the increasing of the rate, on the monthly household consumption, of the more necessary classes and the reduction of the less important ones. The results of the empirical analysis, demonstrated the effect of unemployment, while the results on the other macroeconomic factors did not export significant conclusions.
In order to achieve the objectives of this study, at the first and second chapter is attempted an introduction to the basic concept of demand, as well as to all the tools and macroeconomic indicators that will be used in our analysis. Then, in chapter three, we will examine the macroeconomic aspects of the Greek, but also European and international economy at the present time, as well as their evolution in the last fifteen years. In the fourth section follows an analysis of the structure and the evolution of consumption expenditure of the Greek households and an exploration of the consumption pattern for the same period. This analysis will be based on data, from the surveys of Family Annual Budgets (HBS) conducted by Hellenic Statistic Authority, which are available on its website. Finally, the fifth section presents the methodology of the empirical analysis of demand and the applied econometric model, estimates the econometric empirical model and discusses the findings of the empirical estimation. Finally, the sixth section presents the main conclusions of the dissertation.
