Επίδραση του διαστήματος διακοπής της άμελξης στη φυσιολογία του μαστού και στη σύσταση του γάλακτος στα πρόβατα

Abstract

Η διακοπή της άμελξης, συνήθως ως αποτέλεσμα απρόβλεπτων παραγόντων, μπορεί να έχει επιπτώσεις στο ζώο, τόσο σε επίπεδο ευζωίας και φυσιολογίας, αλλά και στην παραγωγικότητά του, σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει στις γαλακτοπαραγωγές αγελάδες. Στα πρόβατα δεν υπάρχουν πειραματικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση που μπορεί να έχει η διακοπή της άμελξης για μικρά διαστήματα, μίας, δύο ή τριών ημερών στη φυσιολογία του μαστού, στην παραγόμενη ποσότητα και στη χημική σύσταση του πρόβειου γάλακτος. Σκοπός λοιπόν της παρούσας μεταπτυχιακής μελέτης ήταν να μελετηθεί η επίδραση του διαστήματος διακοπής της άμελξης (μία, δύο ή τρεις ημέρες) στην ανάκτηση της γαλακτοπαραγωγής, στα χαρακτηριστικά του πρόβειου γάλακτος, δηλαδή στη σύνθεση (λίπος, πρωτεΐνη, λακτόζη, ολικά στερεά), στην περιεκτικότητά του σε Na και K, καθώς και στη φυσιολογία του μαστού και στο σύστημα πλασμίνης–πλασμινογόνου, αφού τα αυξημένα επίπεδα πλασμίνης και ενεργοποιητή του πλασμινογόνου στο γάλα των αγελάδων έχουν συνδεθεί με την παλινδρόμηση του μαστού. Για τη διεξαγωγή του πειράματος χρησιμοποιήθηκαν 36 προβατίνες, 20 της φυλής Χίου και 16 της Καραγκούνικης φυλής, οι οποίες χωρίστηκαν σε 4 ομάδες των 9 ζώων με βάση τα επίπεδα της γαλακτοπαραγωγής τους. Στην πρώτη ομάδα (ομάδα Α) εφαρμόσθηκε διακοπή της άμελξης για 1 ημέρα, στη δεύτερη (ομάδα Β) για 2 ημέρες, στη τρίτη (ομάδα Γ) για 3 ημέρες, ενώ η τέταρτη ομάδα (ομάδα Δ) αποτέλεσε το μάρτυρα του πειράματος και δεν εφαρμόσθηκε καμία διακοπή. Τα δείγματα λαμβάνονταν μετά από την ανάμιξη του γάλακτος που προέρχονταν από την πρωινή και απογευματινή άμελξη. Πραγματοποιήθηκαν 3 γαλακτομετρήσεις πριν από τη διακοπή της άμελξης (-10, -5 και -1 ημέρα), ενώ μετά τη διακοπή της άμελξης δείγματα γάλακτος συλλέχθηκαν κατά την 1η, 2η, 3η, 4η, 5η, 6η, 7η, 8η, 15η, 22η και 29η ημέρα. Στη συνέχεια έγιναν οι αναλύσεις της φυσικοχημικής σύστασης του γάλακτος (πριν τη διακοπή και την 1η, 8η, 15η, 22η και 29η ημέρα μετά την επανέναρξη της άμελξης), όπως και ο προσδιορισμός της ενεργότητας της πλασμίνης και του πλασμινογόνου και των επιπέδων Na και K (πριν τη διακοπή και την 1η, 2η και 5η ημέρα μετά την επανέναρξη της άμελξης). Η γαλακτοπαραγωγή αυξήθηκε σημαντικά κατά την επανέναρξη της άμελξης και στις 3 πειραματικές ομάδες (Α:50%· Β: 60%· Γ: 50%) σε σχέση με αυτή του μάρτυρα και επέστρεψε στα ίδια επίπεδα με αυτά πριν τη διακοπή της άμελξης την 3η ημέρα, ενώ η λιποπεριεκτικότητα αυξήθηκε σημαντικά μία εβδομάδα μετά την επανέναρξη της άμελξης μόνο στις ομάδες Β και Γ (30%) σε σχέση με αυτή του μάρτυρα με επιστροφή στα προ της διακοπής επίπεδα την 3η εβδομάδα. Παρομοίως, τα ολικά στερεά αυξήθηκαν σημαντικά μία εβδομάδα μετά την επανέναρξη της άμελξης μόνο στις ομάδες Β (11,5%) και Γ (16%) σε σχέση με αυτά του μάρτυρα. Επίσης, η πρωτεϊνοπεριεκτικότητα αυξήθηκε σημαντικά κατά την επανέναρξη της άμελξης μόνο στις ομάδες Β (17%) και Γ (23%) σε σχέση με αυτή του μάρτυρα με επιστροφή στα προ της διακοπής επίπεδα την 3η εβδομάδα, ενώ τα επίπεδα της λακτόζης μειώθηκαν σημαντικά κατά την επανέναρξη της άμελξης μόνο στις ομάδες Β (18%) και Γ (28,7%) σε σχέση με αυτή του μάρτυρα και επέστρεψαν σε αυτά που ήταν πριν την εφαρμογή της διακοπής της άμελξης μία εβδομάδα μετά. Σε ότι αφορά τα ανόργανα συστατικά, κατά την επανέναρξη της άμελξης, η συγκέντρωση του νατρίου αυξήθηκε μόνο στις ομάδες Β (139,4%) και Γ (329,4%) και αυτή του καλίου μειώθηκε και στις 3 ομάδες (Α: 18%, Β: 37,5%, Γ: 17%) σε σχέση με αυτές του μάρτυρα, ενώ τα επίπεδα και των δύο στοιχείων επέστρεψαν στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά πριν την επέμβαση την 5η ημέρα. Κατά συνέπεια, ο λόγος των συγκεντρώσεων νατρίου-καλίου αυξήθηκε μόνο στις ομάδες Β (310%) και Γ (392%) σε σχέση με αυτόν του μάρτυρα, ενώ και στις δύο ομάδες ο λόγος επέστρεψε στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά πριν την επέμβαση την 5η ημέρα. Τέλος, η συγκέντρωση της πλασμίνης (23,5%), του πλασμινογόνου (22,5%), του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου (18%), καθώς και του αθροίσματος πλασμίνης-πλασμινογόνου (23%) αυξήθηκαν σημαντικά κατά την επανέναρξη της άμελξης μόνο στην ομάδα Γ σε σχέση με αυτά των υπόλοιπων ομάδων και επέστρεψαν στα προ της διακοπής επίπεδα την 5η ημέρα. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν ότι η διακοπή της άμελξης, κυρίως αυτή που εφαρμόστηκε στις ομάδες Β και Γ, επηρέασε την παραγωγή και χημική σύσταση του γάλακτος, αλλά οι μεταβολές αυτές ήταν αναστρέψιμες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι το σύστημα πλασμίνης-πλασμινογόνου συνδέεται με την παλινδρόμηση του μαστού των προβάτων, γεγονός που είναι πιο διακριτό στην ομάδα όπου εφαρμόστηκε διακοπή της άμελξης για τρεις ημέρες. Λέξεις κλειδιά: διακοπή άμελξης· γαλακτοπαραγωγή· χημική σύσταση γάλακτος· νάτριο· κάλιο· σύστημα πλασμίνης-πλασμινογόνου.

Cessation of milking due to unpredictable factors may cause adverse effects on animal welfare, physiology and productivity, according to data from studies implemented in lactating cows. However, scarce experimental data exist on the effect of milking omission interval on mammary physiology, quantity and chemical composition of sheep milk. The purpose of this study was therefore to investigate the effect of an extended milking interval (one, two or three days) on recovery of milk yield, milk composition (fat, protein, lactose, total solids), plasminogen-plasmin system and milk Na and K concentration. Thirty-six dairy ewes from two Greek breeds, Chios (n=20) and Karagouniki (n=16), were allocated to four groups of nine animals each according to their milk yield. The first three groups; A, B and C were subjected to non-milking intervals of 1, 2 and 3 days, respectively, while no cessation of miliking was applied in the 4th group (D) (control group). Milk samples were collected both from the morning and afternoon milking and mixed to obtain the milk sample of each experimental day. Milk yield was measured thrice before intervention (-10, -5 and -1 day), while during the re-milking period milk samples were collected at Day 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 15, 22 και 29. Milk samples were collected for measurement of milk composition (before cessation of milking and Day 1, 8, 15, 22 and 29 after re-milking), activity of plasmin and plasminogen and Na and K concentration in milk (before cessation of milking and Day 1, 2 and 5 after re-milking). These data indicated that the milk yield was significantly increased for the experimental groups (Α:50%· Β: 60%· C: 50% at the first day of re-milking after its cessation) and a full recovery of milk yield was observed at the 3d day after re-milking, while the lipid content was significantly increased only in the 2- and 3-day non-milked groups (Β and C: 30%) one week after re-milking and a full recovery of lipid content was occured during the third week after re-milking. Similarly, the total solids were significantly increased only for the 2- and 3-day non-milked groups (Β: 11.5%· C: 16%) compared to the controls one week after re-milking. Furthermore, the protein content was significantly increased only for the 2- and 3-day non-milked groups (Β: 17%· C: 23%) at the first day of re-milking after its cessation and a full recovery of protein content was occured the third week after re-milking, while the lactose content was significantly decreased only in the 2- and 3-day non-milked groups (Β: 18%· C: 28,7%) compared to the controls at the first day of re-milking after its cessation and a full recovery of lactose content was occured during the 1st week after re-milking. In addition, the concentration of sodium (Na) was significantly increased only for the 2- and 3-day non-milked groups (Β: 139.4%· C: 329.4%) compared to the controls at the first day of re-milking, while the concentration of potassium (K) was significantly decreased for the 1-, 2- and 3-day non-milked groups (Α: 18%· Β: 37.5%· C: 17%) at the first day of re-milking and a full recovery of both was occured at the 5th day after re-milking. Consequently, the Na+/K+ ratio in the milk was significantly increased only for the 2- and 3-day non-milked groups (Β: 310%· C: 392%) compared to the controls at the first day of re-milking and a full recovery of both groups was occured at the 5th day after re-milking. Finally, the concentration of plasmin (23.5%), plasminogen (22.5%), plasminogen activator (18%) and the sum of plasmin and plasminogen (23%) were significantly increased only for the 3-day non-milked group (C) compared to the controls at the first day of re-milking after its cessation and a full recovery was occured the 5th day after re-milking. In conclusion, the results of the present study indicate that cessation of milking mainly influences milk yield and milk composition of the 2- and 3-day non-milked groups, but these effects are reversible in a short period of time. Moreover, plasminogen-plasmin system is involved in the mammary gland involution in dairy ewes, which is more obvious in the 3-day non-milked group. Key words: milking interval· milk yield· milk composition· sodium· potassium· plasminogen-plasmin system.