Υδρογεωλογική-περιβαλλοντική έρευνα υπογείων υδροφορέων Λεκάνης Κερατέας

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τα υδρογεωλογικά και τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των υπογείων υδροφορέων που επικρατούν στους σχηματισμούς της υδρογεωλογικής λεκάνης της Κερατέας. Διερευνά τον βαθμό επιβάρυνσης των υδροφόρων, τα αίτια που την προκαλούν επηρεαζόμενα από γεωγενείς και ανθρωπογενείς παράγοντες και εξετάζει την καταλληλότητα των υπογείων υδάτων για διάφορες χρήσεις. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της Ανατολικής Αττικής. Παρουσιάζει σύνθετο ανάγλυφο και μεγάλη ποικιλία γεωμορφών. Το κλίμα της περιοχής ανήκει στον ξηρό μεσογειακό τύπο. Χαρακτηρίζεται από μικρά ετήσια ύψη βροχής, με ήπιους και υγρούς χειμώνες, με θερμά και ξηρά καλοκαίρια. Ο ανώτερος υδροφόρος ορίζοντας αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας στην παρούσα εργασία. Για τον ποιοτικό έλεγχο των υπογείων υδάτων της περιοχής έρευνας, πραγματοποιήθηκαν υδροχημικές αναλύσεις από επιλεγμένα σημεία υδροληψίας γεωτρήσεις και φρέατα. Τα αποτελέσματα των υδροχημικών αναλύσεων παρουσιάζονται με μορφή πινάκων, διαγραμμάτων και ισοπεριεκτικών χαρτών χωρικής κατανομής. Με βάση τα υδροχημικά χαρακτηριστικά η περιοχή διακρίνεται σε δύο υδροχημικές περιφέρειες: Α) Στην υδροχημική περιφέρεια υψηλής αλατότητας (1121-3120 μS/cm) στην οποία ανήκει το κεντρικό τμήμα της περιοχής με υψηλές συγκεντρώσεις Ca, Mg2+, Na+, HCO3, Cl- και SO42-. Η προέλευση τους είναι γεωγενής και σχετίζεται με την διάλυση εβαποριτικών αλάτων που συμμετέχουν στη σύσταση των ποταμοχερσαίων νεογενών ιζημάτων. Β) Στην υδροχημική περιφέρεια μέτριας αλατότητας (626 – 1091 μS/cm) στην οποία ανήκει το ανατολικό και βόρειο τμήμα της εν λόγω περιοχής. Παρατηρούνται μέτριες έως μέτρια υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων γεωγενούς προέλευσης και κατά τόπους ανθρωπογενούς δράσης. Τα μεταλλικά ιχνοστοιχεία που απαντώνται σχεδόν σε όλα τα δείγματα είναι το Ni, Mn, Zn, Cr και Fe, διαπιστώθηκαν δε υψηλές συγκεντρώσεις ως προς το στοιχείο Ni καθώς και ως προς τα στοιχεία Zn και Mn. Οι υψηλές συγκεντρώσεις οφείλονται σε γεωγενείς παράγοντες αλλά και σε ανθρωπογενείς επιδράσεις (αστικά απόβλητα, αγροχημικά προϊόντα κ.λ.π) Η υψηλή σκληρότητα καθώς και η παρουσία σε ορισμένες των περιπτώσεων βαρέων μετάλλων σε υψηλές συγκεντρώσεις, καθιστούν γενικά τα υπόγεια νερά της περιοχής έρευνας ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση ενώ είναι κατάλληλα για άρδευση καλλιεργειών.

The present study deals with the hydrogeological and environmental characteristics of the underground aquifers in the formations of the hydrogeological basin of Keratea. It investigates the degree of burden on aquifers, the causes that cause them affected by geogenic and anthropogenic factors and examines the suitability of groundwater for various uses. The study area is located in the central part of Eastern Attica. The area has a complex relief and a wide variety of geomorphs. The climate of the region belongs to the dry Mediterranean type. From a geotectonic point of view, the area is part of the Attic Cycladic zone. It includes a lower marble horizon consisting of marbles and dolomites of the Upper Triassic - Lower Jurassic age, an intermediate horizon of mica and amber shale, marble layers and basically - ultrabasic metamorphic rocks and finally an upper horizon with carbonated metamorphic rocks of the Upper Cretaceous. In the present study is examined the upper aquifer. For the quality control of groundwater in the research area, hydrochemical analyzes were carried out from selected water wells and drills. The results of the hydrochemical analyzes are presented in the form of tables, diagrams and equivocal spatial distribution maps. According to the hydrochemical characteristics, the area is separated in two different hydrochemical regions: A) At the high salinity hydrochemical region (1121-3120 μS / cm) in which the central part of the area belongs with high concentrations of Ca, Mg2+, Na+, HCO3, Cl- and SO42-. Their origin is geogenetic and is related to the dissolution of the evaborate salts involved in the formation of river beds of neogenous sediments B) At the medium salinity hydrochemical region (626 - 1091 μS / cm) to which the eastern and northern parts of that area belong. Moderate to moderate-high concentrations of salts of geogenic origin and local anthropogenic activity are observed. The mineral trace elements found in almost all samples are Ni, Mn, Zn, Cr and Fe, with high concentrations of Ni and Zn and Mn. The high concentrations are due to geogenic factors but also to anthropogenic effects (urban waste, agrochemicals, etc.) The high hardness as well as the presence in some cases of heavy metals in high concentrations make the groundwater of the research area unsuitable for human consumption and are suitable for irrigation of crops.