Ταξινόμηση, οικολογία και πληθυσμιακή διακύμανση αυχενορρύγχων σε περιβάλλον εσπεριδοειδώνα, συσχέτιση με την παρουσία αυτοφυούς βλάστησης και σύγκριση μεθόδων παρακολούθησης του πληθυσμού αυτών

Abstract

Στην υποτάξη Auchenorrhyncha (Hemiptera) περιλαµβάνονται φυτοφάγα είδη τα οποία δύνανται να προκαλέσουν σοβαρές ζηµιές σε καλλιεργούµενα φυτά, είτε άµεσα, µε την αποµύζηση φυτικών χυµών, είτε έµµεσα, µε τη µετάδοση φυτοπαθογόνων µικροοργανισµών. Στα εσπεριδοειδή, τα Αυχενόρρυγχα δύνανται να µεταδώσουν, µεταξύ άλλων, το φυτόπλασµα, Spiroplasma citri Saglio (Mollicutes: Spiroplasmataceae), που προκαλεί την ασθένεια Στάµπορν, ή µεταδοτική µικροφυλλία, αλλά και το πολύ σηµαντικό βακτήριο Xylella fastidiosa Wells et al. (Gammaproteobacteria: Xanthomonadaceae), που προκαλεί την ποικιλοχρωµατική χλώρωση των εσπεριδοειδών. Αν και αµφότερα τα παθογόνα δεν έχουν αναφερθεί στην Ελλάδα, το S. citri έχει αναφερθεί σε γειτονικές χώρες όπως η Κύπρος, η Ιταλία, η Τουρκία και η Λιβύη. Το βακτήριο X. fastidiosa, ενώ θεωρείτο οργανισµός καραντίνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπιστώθηκε η παρουσία του στην Ιταλία (2013), στην Γαλλία (2015), αλλά και εσχάτως στην Γερµανία (2016). Αποκλειστικοί φορείς του παθογόνου έχει διαπιστωθεί ότι είναι έντοµα των οικογενειών Cicadellidae, Cercopidae και Aphrophoridae. Αυτό, σε συνδυασµό µε το ότι µπορεί να µεταδοθεί σε ένα πολύ µεγάλο εύρος ξενιστών (συµπεριλαµβανοµένης της ελιάς, της αµπέλου και των πυρηνοκάρπων) τα οποία πιθανόν να γειτνιάζουν µε καλλιέργεια εσπεριδοειδών, καθιστά τη µελέτη των εντόµων αυτών στους εσπεριδοειδώνες χρήσιµο εργαλείο σε περίπτωση µελλοντικής εισόδου του βακτηρίου στην Ελλάδα. Σκοπός της παρούσας µελέτης ήταν η ταξινόµηση και καταγραφή του πληθυσµού των Αυχενορρύγχων και συσχέτιση του µε την παρουσία ή µή της αυτοφυούς βλάστησης σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών, αλλά και τη σύγκριση και αξιολόγηση των µεθόδων παρακολούθησης του πληθυσµού των Αυχενορρύγχων. Για τον σκοπό αυτό, σε τµήµα του εσπεριδοειδώνα του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών γινόταν συστηµατική χορτοκοπή της αυτοφυούς βλάστησης, ενώ στο γειτνιάζον τµήµα η αυτοφυής βλάστηση αναπτυσσόταν ανεµπόδιστα. Ακολούθως, στα επιµέρους τµήµατα τοποθετήθηκαν παγίδες Malaise, καθώς και κολλητικές παγίδες στην κόµη δέντρων. Σε εβδοµαδιαία βάση γινόταν συλλογή των δειγµάτων από τις παγίδες και των δύο τύπων, ενώ γίνονταν και δειγµατοληψίες µε εντοµολογική απόχη από την αυτοφυή βλάστηση και τα δέντρα. Τα δείγµατα µεταφέρονταν στο Εργαστήριο Γεωργικής Ζωολογίας και Εντοµολογίας του Γ.Π.Α. για καταγραφή και αναγνώριση των εντόµων. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι υπήρχε στατιστική διαφορά µεταξύ των συλλήψεων στα δύο τµήµατα του εσπεριδοειδώνα, µε πολύ µεγαλύτερο πληθυσµό αλλά και µεγαλύτερη ποικιλοµορφία (βάση του δείκτη Simpson) σε εκείνον µε ανεπτυγµένα τα αυτοφυή. Επίσης µεταξύ των διαφόρων τύπων παγίδευσης υπήρχαν διαφορές στον αριθµό των συλλήψεων, αλλά και τις αναγνωρίσεις των Αυχενορρύγχων, αφού µε τις κολλητικές παγίδες, δηµιουργούνταν πολλά προβλήµατα κατά την ταξινόµηση των ειδών, καθιστώντας την πολλές φορές αδύνατη. Στις παγίδες όλων των ειδών παρότι συλλαµβάνονταν συνολικά περισσότερα άτοµα, οι συλλήψεις των νυµφών ήταν λιγότερες σε σύγκριση µε την δειγµατοληψία µε απόχη. Ακόµα, κατά τις δειγµατοληψίες µε απόχη βρέθηκε µεγαλύτερη ποικιλοµορφία ειδών, µε µικρή διαφορά από την παγίδα Malaise, ενώ πολύ µικρότερη ποικιλοµορφία συνέλεξαν οι κολλητικές παγίδες.

The suborder Auchenorrhyncha (Hemiptera) contains phytophagous species feeding with plant sap. Many of them are of economic importance due to their ability to transmit phytopathogenic organisms. In citrus, Auchenorrhyncha are potential vectors of Spiroplasma citri Saglio (Mollicutes: Spiroplasmataceae), which can cause Citrus Stubborn Disease (CSD) and the bacterium Xylella fastidiosa Wells et al (Gammaproteobacteria: Xanthomonadaceae), which causes Citrus Variegated Chlorosis (CVC), a disease of great importance. Even if both pathogens haven’t been reported in Greece, S. citri has been recorded in neighboring countries such as Cyprus, Italy, Turkey and Libya. Xylella fastidiosa, while it was considered as a quarantine organism for the European Union, was found in Italy (2013), France (2015), and, lately, in Germany (2016). Exclusive vectors of this pathogen are insects of the families Cicadellidae, Cercopidae and Aphrophoridae. Their ability to transmit X. fastidiosa, combined with the great variety of crops subjected to potential economic loss (olive trees, vineyards and prunus), which may be adjacent, makes the study of these insects an important tool for a possible future arrival of the bacterium in Greece. The purpose of the present study was to record the population of Auchenorrhyncha in citrus orchards with correlation with the presence of wild vegetation, as well as to compare the different methods of Auchenorrhyncha population monitoring. For this purpose, the citrus orchard of A.U.A. campus was divided in two parts: one with the wild vegetation being mowed, and the other without any grass cutting treatment. In each part Malaise and sticky traps were placed. Material collection from the traps was performed weekly, also carrying out sampling with entomological net. Samples were transported to the laboratory of Agricultural Zoology and Entomology of A.U.A. to record and identify the insects. The results showed that statistical difference existed in the number of captured specimens among the different sections of the orchard, with higher population in section with the grown wild vegetation. Moreover, species diversity (Based on Simpsons’ index) was higher in the non-cut part. Statistical difference occurred between the three sampling methods. Specifically, in the two type of traps the number of captured specimens where higher. On the contrary, in the sweep-net method the number of the collected nymphs was higher, as well as the species. The lowest diversity value was recorded in the yellow sticky trap. Finally, the apparent inadequacy of yellow sticky traps for the morphometric identification of Auchenorrhyncha neither in species, nor in genus has to be emphasized.