Μελέτη αντιοξειδωτικών συστατικών φύλλων του φυτού γκότζι (Lycium sp.) διαφόρων γονοτύπων καλλιεργούμενων στην Ελλάδα

Abstract

Το γένος Lycium, στο οποίο ανήκουν τα είδη L. barbarum και L. chinense που οι καρποί τους είναι γνωστοί ως γκότζι μπέρι, είναι ενδημικό της Ασίας και συγκεκριμένα της Κίνας. Τα τελευταία χρόνια, οι καρποί των γκότζι μπέρι συγκαταλέγονται στις λεγόμενες «υπερτροφές» λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιγηραντικών τους ιδιοτήτων. Επιπλέον, αφεψήματα από τα φύλλα τους καταναλώνονται παραδοσιακά σε χώρες της Ασίας. Στην παρούσα μελέτη εκτιμήθηκαν τα αφεψήματα από έξι γονότυπους του L. barbarum και ένα του L. chinense. Τα φύλλα των αφεψημάτων προήλθαν από σπορόφυτα που καλλιεργήθηκαν στο Βραχάτι Κορινθίας. Τα αφεψήματα παρασκευάστηκαν μετά από βρασμό λυοφιλιωμένων φύλλων γκότζι μπέρι σε νερό. Το νερό ως διαλύτης προτιμήθηκε προκειμένου τα αφεψήματα να προσομοιάζουν με αυτά που παρασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο. Στα αφεψήματα εκτιμήθηκε η συγκέντρωση των ολικών φαινολικών και φλαβονοειδών, η αντιοξειδωτική τους ικανότητα, η αντιοξειδωτική δραστικότητα των λιποπρωτεϊνών του όρού αίματος και έγινε ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός των απλών φαινολικών ενώσεων με τη χρήση αέριας χρωματογραφίας με ανιχνευτή μάζας (GC/MS). Οι τιμές των TP κυμάνθηκαν μεταξύ 67,8 και 106,6 ισοδύναμα mg GA L-1 αφεψήματος, των ολικών φλαβονοειδών μεταξύ 14,9 και 50 mg CA Eq L-1, της αντιοξειδωτικής ικανότητας, εκτιμώμενη με τη μέθοδο DPPH και FRAP, μεταξύ 0,04 και 0,18 ισοδύναμα mM trolox L-1 αφεψήματος και 0,11 και 0,19 mM ασκορβικού οξέος Eq L-1, αντίστοιχα. Ο υψηλότερος χρόνος αντίστασης του ορού στην οξείδωση παρατηρήθηκε στα αφεψήματα από ένα γονότυπο του L. barbarum, Α321/S, και στον γονότυπο του L. chinense που μελετήθηκε. Μετά την ανάλυση με αέρια χρωματογραφία ανιχνεύθηκαν η τυροσόλη, τα φαινολικά οξέα p- υδροξυβενζοϊκό, βανιλικό, προτοκατεχικό, συριγγικό, φερουλικό, καφεϊκό και χλωρογενικό, καθώς και τα φλαβονοειδή καμφερόλη και κερκετίνη. Το υψηλότερο άθροισμα των παραπάνω φαινολικών ενώσεων παρουσιάστηκε στον γονότυπο A321/S σε σύγκριση με τους υπόλοιπους γονοτύπους, ενώ το άθροισμα σε όλους κυμάνθηκε από 212 έως 2265 μg L-1 αφεψήματος. Συμπερασματικά, τα αφεψήματα από γκότζι μπέρι που καλλιεργούνται στην Ελλάδα περιέχουν σημαντικές ποσότητες ουσιών με αντιοξειδωτική δράση και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως λειτουργικά αφεψήματα.

Lycium barbarum and Lycium chinense are two closely related species of boxthorn, native in Asia. Their fruits, goji berries, belong to the so-called superfoods, while decoctions of their leaves are traditionally consumed in Asia. Recently, successful goji cultivation started in Greece. The present work aimed to determine the phenolic antioxidants and to evaluate the functional properties of decoctions prepared from goji leaves obtained from six genotypes of L. barbarum and one genotype of L. chinense seedlings cultivated in Vrahati, Korinthia, Greece. Decoctions were prepared by infusing 12 g of dry leaves into 1 L of boiling water. After cooling, infusions were filtered, lyophilized and residues were stored at -40o C. Total phenolics and total flavonoids content, DPPH radical scavenging capacity and ferric reducing power (FRAP) of goji leaves infusions were determined by photometric assays. HPLC-ESI-MS analysis was performed to study the composition of phenolic compounds. In addition, the antioxidant activity of infusions against copper induced serum lipid oxidation was assayed. The infusion process yielded 225-306 mg dry residue/g of leaves. Total phenolic and total flavonoid content ranged between 66.3-108.2 mg gallic acid L-1 of infusion and 13.7-53.5 mg catechin L-1, respectively. The radical scavenging capacity of the infusions ranged from 0.04-0.18 mM Trolox equivalents, and their reducing power ranged from 0.11 to 0.19 mM ascorbic acid equivalents. GC-MS analysis of the infusions revealed the presence of (a) tyrosol, (b) the phenolic acids benzoic, protocatechuic, syringic, and vanillic, (c) the hydroxycinnamic acids p-coumaric, ferulic, caffeic, sinapic, and chlorogenic, and (d) the flavonoids kaempferol and quercetin. The sum of simple phenolics concentrations ranged between 212 and 2265 μg L-1 of infusion, with the highest sum being observed in A321/S. Among the genotypes studied the infusion of L. chinense and A321/S exhibited substantial inhibition of total serum oxidizability by increasing the oxidation lag time, being between 800 and 1000 sec, whereas the rest genotypes were below 200 sec or not measurable/detectable. It is concluded that leaves from goji plants cultivated in Greece, contain significant amounts of phenolic antioxidants, and exert antioxidant and functional actions.