Επιδημιολογία και αντιμετώπιση μυκήτων του γένους colletotrichum που προκαλούν το γλοιοσπόριο της ελιάς

Abstract

Οι προσβολές του ελαιοκάρπου από μύκητες του γένους Colletotrichum είναι συνήθεις και ιδιαίτερα καταστρεπτικές παγκοσμίως. Η ασθένεια γνωστή ως γλοιοσπόριο ή ανθράκωση κυριαρχεί σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η παρατεταμένη περίοδος των βροχοπτώσεων το φθινόπωρο του 2014 και του 2018 προκάλεσε ιδιαίτερα σοβαρές προσβολές καρπών στις ποικιλίες Καλαμών και Κορωνέικη. Από τη μοριακή ταυτοποίηση των παθογόνων μυκήτων που απομονώθηκαν, επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ότι πρόκειται για το είδος Colletotrichum accutatum. Ο μύκητας εισέρχεται από τα άνθη της ελιάς και προσβάλλει τον καρπό προκαλώντας απώλειες στην παραγωγή και σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας πραγματοποιήθηκαν: 1) Δειγματοληψίες από διάφορες περιοχές της περιοχής της Τριφυλίας και μελέτη της πληθυσμιακής διακύμανσης παθογόνων στελεχών Colletotrichum spp. που προκαλούν την ανθράκωση της ελιάς, 2) Διερεύνηση της επιδημιολογίας του μύκητα Colletotrichum spp. από την άνθηση ως την ωρίμανση του καρπού, 3) Αξιολόγηση διαφόρων χημικών και βιολογικών σκευασμάτων για την καταπολέμηση του μύκητα C. acutatum σε ελαιόκαρπο και 4) Αξιολόγηση ανθεκτικότητας απομονώσεων του μύκητα σε διάφορα χημικά σκευάσματα. Τα βιολογικά σκευάσματα που αξιολογήθηκαν ήταν τα: α) Trianum®, που βασίζει τη δράση του στο μύκητα Trichoderma harzianum, β) Tusal®, σκεύασμα που βασίζεται στους μύκητες T. asperellum και T.atroviride, γ) Serenade Max®, βιομυκητοκτόνο/βιοβακτηριοκτόνο που επάγει τους μηχανισμούς άμυνας των φυτών, δ) Mevalone®, σκεύασμα με δραστικές ουσίες τα αιθέρια έλαια ευγενιόλη, γερανιόλη, θυμόλη, ε) Remedier®, βιολογικό μυκητοκτόνο, με βάση τα στελέχη των μυκήτων T. asperellum και T.gamsii και στ) Botector®, σκεύασμα που βασίζει τη δράση του στη ζύμη Aureobasidium pullulans. Τα χημικά σκευάσματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα: Nordox®, Insignia® και Stroby®. Τα αποτελέσματα ταυτοποίησης έδειξαν πως οι μύκητες του γένους Colletotrichum που προσβάλλουν την ελιά είναι κυρίως οι C. acutatum και C. gloeosporioides. Επίσης, τα πειράματα αγρού έδειξαν πως, μετά από μόλυνση με διάφορα είδη του μύκητα στο στάδιο της άνθισης, ο μύκητας επαναπομονωνόταν σταθερά από άνθη και καρπίδια. Από τα βιολογικά σκευάσματα πιο αποτελεσματικά αποδείχτηκε ότι είναι τα Remedier®, Mevalone® και Serenade® με σημαντική μείωση της σοβαρότητας της ασθένειας και της κονιδιογένεσης με ποσοστά 87%, 79% και 81%. Τέλος, το πιο αποτελεσματικό από τα χημικά σκευάσματα στη παρεμπόδιση παραγωγής κονιδίων αποδείχτηκε ότι είναι το Insignia® στη ποικιλία ελιάς Καλαμών με 95% παρεμπόδιση.

Infections of olive fruits by fungi of the genus Colletotrichum are very frequent and particularly destructive worldwide. The disease known as olive anthracnose dominates in many areas of Greece. The prolonged period of rainfall during the autumn of 2014 caused serious damage to the Kalamon and Koroneiki varieties. The molecular identification of the isolated pathogenic fungi, confirmed for the first time in Greece that the causal agent is Colletotrichum accutatum. The fungus penetrates the olive blossom and infects the olive drupe causing production losses and significant degradation of the olive oil quality. The aim of this study was to 1) collect several rotten olive fruit samples from different regions of the country and investigate the population dynamics of the fungi belonging to the genus Colletotrichum spp. that cause anthracnose in olives, 2) study the epidemiology of the fungus Colletotrichum spp. from flowering to maturation of the olive fruit, 3) evaluate different biological and chemical plant protection products to treat C.acutatum fungus in olives and 4) evaluate the resistance of fungal isolates in various chemical plant protection products. The tested biological formulations were: a)Trianum®, with active ingredient the fungus Trichoderma harzianum b)Tusal®, with active ingredients the fungi T.asperellum and T. atroviride, c) Serenade Max®, bio-fungicide/bio-bactericide that induces plant defence mechanisms, d) Mevalone®, a formulation with active ingredients the eugenol, geraniol and thymol, e) Remedier©, a commercial biopesticide with active ingredients the fungi T.asperellum and T.gamsii and f) Botector®, a formulation with active ingredient the yeast Aureobasidium pullulans. The tested chemical formulations were: Nordox®, Insignia®and Stroby®. Sequencing results demonstrated that the fungi that are causing anthracnose in olive trees are mainly C. acutatum and C. gloeosporioides. Field experiments showed that after the artificial infection of olive buds and flowers with different strains of Colletotrichum spp., the fungi could be reisolated from flowers and small fruits. From the biological formulations the most effective have been shown to be Remedier®, Mevalone®και Serenade® with a significant reduction in disease severity and conidiogenesis with 87%, 79% and 81%, inhibition rates, respectively. Finally, the most effective of chemical formulations in conidia production inhibition proved to be Insignia® in Kalamon olive variety with 95% inhibition.