Επίδραση της ιεραρχίας στη γαλακτοπαραγωγή και σε παραμέτρους της συμπεριφοράς των προβατινών κατά την άμελξη

Abstract

Η ανακατανομή των ομάδων στα πρόβατα είναι μια κοινή πρακτική που χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της παραγωγής, τον καλύτερο έλεγχο του ποιμνίου, στις περιπτώσεις εφαρμογής προγραμμάτων γενετικής βελτίωσης κτλ. Η εφαρμογή της πραγματοποιείται συνήθως με βάση την ηλικία των ζώων, το βαθμό της σωματικής τους κατάστασης και το ύψος της γαλακτοπαραγωγής τους. Στις αγελάδες και στις αίγες, η διαταραχή της σύστασης της ομάδας (ιεραρχίας) έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη συχνότητα εκδήλωσης επιθετικών συμπεριφορών κατά τις πρώτες ημέρες και αρνητικές επιπτώσεις στην ευζωία και παραγωγικότητα των ζώων. Στα πρόβατα, ωστόσο, δεν υπάρχει βιβλιογραφία που να διερευνά τις επιπτώσεις αυτές. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί η επίδραση της διαταραχής της ιεραρχίας στη γαλακτοπαραγωγή και σε παραμέτρους της συμπεριφοράς των προβατινών κατά την άμελξη. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν 45 προβατίνες της φυλής Χίου (n=30) και Καραγκούνικης φυλής (n=15), ηλικίας 2-3 ετών, οι οποίες βρίσκονταν περίπου στην 140η ημέρα της γαλακτικής τους περιόδου. Τα ζώα ήταν της ίδιας σωματικής κατάστασης (Β.Σ.Κ.: 2,5-3,0) και εφαρμόζονταν παρόμοιοι καθημερινοί χειρισμοί. Το πείραμα χωρίστηκε σε δύο φάσεις, διάρκειας 20 ημερών έκαστη. Αρχικά, 30 προβατίνες της φυλής Χίου χωρίσθηκαν τυχαία σε δύο ομάδες των 15 ατόμων. Στη δεύτερη φάση, 30 προβατίνες των φυλών Χίου και Καραγκούνικης (15 και 15, αντίστοιχα) αναμείχθηκαν και χωρίσθηκαν τυχαία σε δύο ομάδες των 15 ατόμων. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως κατά την πρώτη πειραματική φάση, όπου οι ομάδες αποτελούνταν μόνο από προβατίνες της φυλής Χίου, δεν επηρεάστηκε σημαντικά η γαλακτοπαραγωγή. Αντιθέτως, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των λακτισμάτων κατά την άμελξη, καθώς και αύξηση συγκεκριμένων συμπεριφορικών δεικτών (αριθμός βελασμάτων, αριθμός καρδιακών παλμών, απόσταση διαφυγής) κατά τη δοκιμασία απομόνωσης – εκτίμησης απόστασης διαφυγής. Στη δεύτερη πειραματική φάση, όπου οι ομάδες αποτελούνταν από ισάριθμο πληθυσμό προβάτων της φυλής Χίου και της Καραγκούνικης τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση της γαλακτοπαραγωγής, ενώ παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των λακτισμάτων κατά την άμελξη και αύξηση των συμπεριφορικών δεικτών κατά την δοκιμασία απομόνωσης – εκτίμησης απόστασης διαφυγής, όπως και στην προηγούμενη πειραματική φάση. Όσον αφορά στα αποτελέσματα σχετικά με τη σειρά εισόδου των ζώων στο αμελκτήριο, αυτή δε φάνηκε να επηρεάζεται από την ανακατανομή των ομάδων, αλλά και άλλους παράγοντες, όπως το σωματικό βάρος και τις διαστάσεις των ζώων (ύψος ακρωμίου, μήκος σώματος, διάμετρος λεκάνης και διάμετρος μαστού) και στις δύο πειραματικές φάσεις. Από τις παρατηρήσεις κατά τη πρώτη και δεύτερη πειραματική φάση, προέκυψε μία ένδειξη ότι οι προβατίνες της φυλής Χίου με υψηλότερη γαλακτοπαραγωγή προηγούνται κατά την είσοδο στο αμελκτήριο όταν οι ομάδες είναι ομοιογενείς, ενώ στην περίπτωση όπου η ομάδα αποτελείται και από προβατίνες της Καραγκούνικης φυλής, αυτές συνήθως ηγούνται κατά την είσοδο στο αμελκτήριο, και οι προβατίνες της φυλής Χίου ακολουθούν σε δεύτερη φάση. Τέλος, όπως φάνηκε και στις δύο πειραματικές φάσεις, οι προβατίνες προτιμούν μια συγκεκριμένη θέση στο αμελκτήριο, με τις προτιμήσεις αυτές να είναι πιο έντονες στην περίπτωση των προβατινών της Καραγκούνικης φυλής Συμπερασματικά, η ανακατανομή των ομάδων στα πρόβατα επηρέασε αρνητικά όλους τους συμπεριφορικούς δείκτες που εξετάστηκαν, ενώ στην περίπτωση όπου αναμίχθηκαν και προβατίνες από διαφορετικές φυλές παρατηρήθηκε και μείωση της γαλακτοπαραγωγής. Βέβαια, αυτές οι επιπτώσεις δεν έχουν μεγάλη διάρκεια και το γεγονός αυτό αποτυπώνει την ικανότητα των προβάτων να προσαρμόζονται γρήγορα στη νέα τους κοινωνική ομάδα.

Regrouping of ruminants is a common practice that is used with the intention to improve milk production, management and control in cases of implementation of genetic improvement programs, etc. It is usually based on the age of the animals, their body condition score and milk yield. Although there are some reports on regrouping in cows and goats, no data exist for sheep. In cows and goats, regrouping and disturbance of social hierarchy result in increased frequency of aggressive behavior during the first days and adverse effects on animal welfare and productivity. The aim of this study was therefore to investigate the effect of regrouping on milk production and on parameters of sheep behavior during milking and specific behavioral tests. For this purpose, forty five ewes from two native Greek sheep breeds, Chios (n=30) and Karagouniki (n=15), at the 140th day of their lactation period were used. The animals had the same body condition score and similar daily treatments were applied. The experiment was divided into two phases, lasting 20 days each. Initially, 30 sheep of the Chios breed were randomly allocated into two groups of 15 individuals. In the second phase, 30 sheep of the Chios and Karagouniki tribes (15 and 15, respectively) were mixed and also randomly allocated into two groups of 15 individuals. During the first phase, no effect of regrouping on milk yield was observed. However, an increase in the number of kicks during milking, as well as in stress indicators during the isolation and flight distance test was observed. During the second phase, the results showed a decrease in milk yield at the first day after regrouping and at the same time the examined behavioural parameters (kicks during milking, number of vocalizations, heart rate and flight distance) were also negatively affected as during the first phase. Milking order appeared not to be affected by regrouping, but other parameters such as body weight, height and mammary size. When the groups consisted only of Chios ewes, females with the highest milk yield entered first in the milking parlour. However as indicated, when the groups were not homogenous, Chios ewes rarely entered first in the milking parlour, but they usually followed ewes of Karagouniki breed. Finally, ewes had a reference for a specific part of the milking parlour, and this preference was more intense in the Karagouniki than Chios ewes. As it can be concluded, regrouping is a stressful parameter for ewes, as assessed by several stress indicators in the implemented behavioral tests. Moreover, the regrouping of ewes from different breeds led to a reduction of milk yield. However, the duration of these negative effects is short and this fact reveals the ability of sheep to easily adapt to their new social environment.