Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί έντονη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Παράλληλα, οι καταναλωτές είναι πιο ευαισθητοποιημένοι πάνω σε θέματα διατροφής. Ειδικότερα σε ότι αφορά τα ψάρια και τα θαλασσινά, σημασία δεν έχει πλέον μόνο η τιμή αλλά και η ασφάλεια, η ποιότητα, η προέλευση καθώς και η επίδραση που έχουν οι μέθοδοι παραγωγής και οι πρακτικές αλιείας στο περιβάλλον. Οι καταναλωτές, ενημερώνονται πλέον πάνω στα παραπάνω ζητήματα και βάση των πληροφοριών που αντλούν, καταλήγουν στα προϊόντα που τελικά θα αγοράσουν.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ελεγχθεί η ποιότητα, η φρεσκότητα και η αυθεντικότητα των ψαριών και των θαλασσινών. Οι μέθοδοι προσδιορισμού αυτών των παραμέτρων είναι είτε χημικές, φυσικές και μικροβιολογικές, που απαιτούν εργαστηριακό εξοπλισμό, είτε οργανοληπτικές, που δεν απαιτούν εργαστηριακό εξοπλισμό και μπορούν να εφαρμοστούν απ’ όλους.
Η καλή γνώση των απαιτήσεων του καταναλωτή και η μελέτη της αγοράς-στόχου σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που αντλούνται από τις παραπάνω μεθόδους, μπορούν να αποδώσουν επιπλέον αξία σε ένα προϊόν αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας, να ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες και το εισόδημα των μικρών παραγωγών και να ανοίξουν το δρόμο σε νέες αγορές.
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να προσδιοριστούν, μέσω ενός ερωτηματολογίου, η εξοικείωση των Ελλήνων καταναλωτών με τις πρακτικές μεθόδους αξιολόγησης της φρεσκότητας των προς πώληση αλιευμάτων, με τους βασικούς κανόνες της ΕΕ που σχετίζονται με τις πληροφορίες που πρέπει να συνοδεύουν ένα προς πώληση αλίευμα και με τα υπάρχοντα πρότυπα ποιότητας. Επιπλέον, μελετήθηκε η πρόθεση αγοράς προϊόντων προστιθέμενης αξίας, τα οποία θα φέρουν πιθανές πιστοποιήσεις σχετικά με ζητήματα που απασχολούν τους καταναλωτές π.χ. φρεσκότητα, διατροφική αξία, χώρα προέλευσης κτλ.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι Έλληνες καταναλωτές, καθώς τα ψάρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής τους, δίνουν μεγάλη σημασία στην χώρα προέλευσης, στην φρεσκότητα αλλά και στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που συνδέονται άμεσα με αυτή, όπως η οσμή και η εμφάνιση. Οι γνώσεις των Ελλήνων επικεντρώνονται κυρίως στα ψάρια και τα οστρακοειδή ενώ είναι περιορισμένες σε ότι αφορά τα καρκινοειδή και τα κεφαλόποδα. Αυτό οφείλεται στην υψηλή τιμή τους και στην σπάνια κατανάλωση τους. Τέλος, οι Έλληνες καταναλωτές φαίνεται να έχουν μια θετική στάση απέναντι στα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση σε αυτά που φέρουν πιστοποιήσεις φρεσκότητας και γεωγραφικής προέλευσης.
For the past few years, the European fisheries market has been growing rapidly. Consumers have become more interested in their diet and their dietary habits. When it comes to fish and seafood, consumers do not care only about the price. They are also interested the environment, food safety, quality and geographical origin. Consumers are constantly searching for information and based on them proceed in buying a certain fish or seafood.
There are a lot of methods to determine fisheries’ quality, freshness and authenticity. Those methods can be divided in laboratory methods such as physical, chemical and microbiological test that require laboratory equipment, and organoleptic methods that can be used by everyone and that do not require specific equipment.
All the information acquired by the methods above, combined with the knowledge of the market and the consumer needs, can be used in order to create products with added value. This kind of products can not only give help the expansion in new markets but also can reinforce the economy of small societies while meeting consumers expectations.
The purpose of this study, was to determine through a questionnaire, the level of knowledge that Greek consumers have on: the practical methods of evaluating the freshness of fish and seafood, the fundamental European laws of fish labeling and the basic quality schemes and ecolabels. Moreover, this study aimed to determine consumers’ willingness to purchase added value products with potential quality certifications related with their freshness, dietary value, geographical origin etc.
The results of the study showed that Greek consumers have a high knowledge on fish and seafood, since fisheries play an important part on the Greek diet. Greek consumers focus on geographical origin, freshness and other characteristics smell and appearance, that are also connected with the assessment of freshness. They seem to be more informed on fish and shellfish rather than crustaceans and cephalopods, which are more expensive and not as frequently consumed. Finally, Greek consumers seem to have a positive attitude towards added value products, preferring those that have certifications concerning their freshness and origin.
