Επίδραση του εγκλεισμού στις διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών: Η υπόθεση της ελληνικής καταναλωτικής συμπεριφοράς κάτω από τις συνθήκες περιορισμού της εξάπλωσης του κορωνοϊού

Abstract

Στόχος της παρούσας ερευνητικής μελέτης είναι η αξιολόγηση των καταναλωτικών συνηθειών των Ελλήνων πολιτών, κάτω από τις συνθήκες περιορισμού στο σπίτι, εξαιτίας της έξαρσης του νέου στελέχους κορωνοϊού, που έχει απασχολήσει ολόκληρο τον πλανήτη. Ακολούθως, η εν λόγω έρευνα αποσκοπεί στη διερεύνηση ενδεχόμενων διαφοροποιήσεων στις ποσότητες των τροφίμων με την κατανάλωση υπό φυσιολογικές συνθήκες, για τα επιμέρους δημογραφικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων των δύο ερευνών. Μέσο της διερεύνησης είναι η τελευταία δημοσιευμένη Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών, ΕΟΠ 2018, από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. (ΕΛΣΤΑΤ) Η μελέτη ξεκίνησε με την συμπλήρωση ερωτηματολογίου, από 78 Έλληνες καταναλωτές. Οι συμμετέχοντες, αρχικά, απάντησαν σχετικά με δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά, ιδεολογικά και ψυχομετρικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, αποκρίθηκαν σχετικά με τις ποσότητες τροφίμων που απαρτίζουν τις βασικές κατηγορίες τροφίμων, τα οποία προμηθεύτηκαν κατά τη χρονική περίοδο από τις 11 Μαρτίου έως τις 3 Μαΐου, οπότε και διήρκησε ο περιορισμός στο σπίτι. Η αξιολόγηση των ποσοτήτων αξιολογήθηκε με τη μέθοδο των μέσων όρων, τόσο για το σύνολο των τροφίμων, όσο και για την εκάστοτε κατηγορία τροφίμων. Με τον ίδιο τρόπο αξιολογήθηκαν και οι αντίστοιχες παρατηρήσεις που παρέχονταν από την ΕΟΠ 2018. Οι συμμετέχοντες του ερωτηματολογίου αποκρίθηκαν για τις συνολικές ποσότητες που αγόρασαν ή και προμηθεύτηκαν κατά τη διάρκεια του lockdown. Από την άλλη μεριά, οι ερωτηθέντες της ΕΟΠ δήλωσαν τις καθαρές ποσότητες που κατανάλωσαν, σε χρονική περίοδο 14ημέρου. Δεδομένων των παραπάνω παραδοχών, αρχικά πραγματοποιήθηκε αναγωγή στο 14ήμερο για τις παρατηρήσεις του ερωτηματολογίου, προκειμένου να είναι πιο ακριβής η συσχέτιση. Ωστόσο, εφόσον οι διαφορές ήταν εξίσου υψηλές για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, η αξιολογήσεις περιορίστηκαν στην περιγραφική στατιστική και τη σύγκριση μέσων. Από την ανάλυση και διερεύνηση των δύο δειγμάτων, τόσο για τις καταναλώσεις καθαυτές, όσο και με γνώμονες τα διαφορετικά δημογραφικά και άλλα χαρακτηριστικά που αξιολογήθηκαν, παρατηρήθηκε μία γενική ομοιομορφία ανάμεσα στους μέσους όρους κατανάλωσης, για τα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Όσον αφορά τις ποσότητες τροφίμων, οι συμμετέχοντες της ΕΟΠ έδειξαν προτίμηση στα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ για τους καταναλωτές που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο κυριάρχησαν τα λαχανικά. Τέλος, και αναφορικά με τα δεδομένα του ερωτηματολογίου, επιβεβαιώθηκε η παραδοχή της υφιστάμενης βιβλιογραφίας πως, δεδομένων των τότε συνθηκών, οι καταναλωτές διατρέχθηκαν από καταναλωτική ανασφάλεια. Η επιβεβαίωση της υπόθεσης αυτής στο ερωτηματολόγιο οφείλεται στα ευρήματα των υψηλών τιμών των ποσοτήτων που συμπληρώθηκαν για όλα τα τρόφιμα, όσο και λόγω του γεγονότος ότι, ακόμα και σε περίπτωση που οι τιμές ορισμένων φρούτων και λαχανικών αυξήθηκε, οι αγορές ήταν αυξημένες σε σχέση με την περίπτωση που δεν παρατηρήθηκαν αλλαγές τιμών. Γενικά, παρατηρήθηκε έντονα το φαινόμενο της υπερκατανάλωσης και κυρίως για τις κατηγορίες τροφίμων που αποτελούν τον κορμό της Μεσογειακής Διατροφής. Το παραπάνω σημαίνει, ναι μεν ότι οι Έλληνες καταναλωτές πρόσεξαν τη διατροφή τους στη διάρκεια της καραντίνας, αλλά οι υπερβολικές τιμές στις ποσότητες υποδήλωσαν μία έμμεση κατάσταση φόβου και ανασφάλειας σχετικά με την διατήρηση αποθέματος τροφίμων εν μέσω καραντίνας.

The upper goal of this research study is to evaluate the consumption habits of Greek citizens, under the conditions of confinement at home, due to the outbreak of the new coronavirus strain, which has occupied the entire planet. Subsequently, the particular study aims to investigate possible differences in the quantities of food consumed under normal conditions, for the individual demographic characteristics of the samples of the two surveys. The medium of investigation is the latest published Family Budget Survey, EEA 2018, by the Hellenic Statistical Authority. (ELSTAT) The study started with the completion of a questionnaire by 78 Greek consumers. Participants initially answered about demographic, socio-economic, ideological and psychometric characteristics. They then responded to the quantities of food that constitute the basic food categories, which were supplemented during the period from March 11 to May 3, while the lockdown lasted. The quantities were evaluated using the method of averages, both for the whole food consumption and for each respective food category. The corresponding observations provided by the EEA 2018 were evaluated similarly to the previous method. Questionnaire participants responded to the total quantities purchased or supplied during the lockdown. On the other hand, EEA respondents stated the net quantities they consumed, over a period of 14 days. Given the above assumptions, a reduction was initially made to 14 days for the observations of the questionnaire, in order to make the correlation more accurate. However, since the differences were still high for the reasons mentioned above, the evaluations were limited to descriptive statistics and comparison of means. Following the analysis and investigation of the two samples, for both consumptions individually and also according to the different demographic and other characteristics that were evaluated, there was observed a general uniformity between the averages of consumption, for the demographic characteristics. In terms of food quantities, EEA participants showed a preference for dairy products, while vegetables dominated for consumers who completed the questionnaire. Finally, regarding the data of the questionnaire, the assumption of the existing literature that consumers were run through consumer insecurity was confirmed, given the conditions at that time. The confirmation of the hypothesis above considering the questionnaire is due to the findings of the high prices of the quantities supplemented for all foods, as well as to the fact that even if the prices of some fruits and vegetables increased, the buys were increased in relation to the case that no price changes were observed. In general, the phenomenon of overconsumption was strongly observed especially for the food categories that constitute the core of the Mediterranean Diet. The sentence above means that, although Greek consumers paid attention to their diet during the quarantine, the excessive prices in the quantities indicated an indirect state of fear and insecurity regarding the maintenance of food stock during quarantine.