Συμβολή της βόσκησης στα συστήματα εκτροφής αιγοπροβάτων στην Ηλεία

Abstract

Η εκτροφή αιγοπροβάτων στη χώρα μας αποτελεί μια κλασσική δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα για χιλιάδες χρόνια. Η δραστηριότητα αυτή συνδεόταν άρρηκτα με τη βόσκηση μεγάλων εκτάσεων και συμμετείχε σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση του τοπίου παρέχοντας επιπρόσθετα πολλές ακόμη οικοσυστημικές υπηρεσίες. Στην Ηλεία, μία αγροτική Περιφερειακή Ενότητα της Πελοποννήσου, ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της ασχολείται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καλύπτοντας με τη δραστηριότητά τους σχεδόν όλη της την έκταση, από το πιο ορεινό έως το πιο πεδινό τμήμα της. Στο πλαίσιο της εργασίας ερευνήθηκαν 40 μονάδες από όλους τους δήμους της περιφερειακής ενότητας και από όλα τα υψόμετρα, με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου, κατά το έτος 2018 και επαναλήφθηκε το 2020, για συγκέντρωση στοιχείων από τους ιδιοκτήτες των μονάδων. Τα στοιχεία αφορούσαν τις εκτρεφόμενες φυλές, τις πρακτικές βόσκησης, τις πρακτικές εκτροφής, τις εκτάσεις βοσκοτόπων, τις συμπληρωματικές ζωοτροφές και την παραγωγικότητα των ποιμνίων. Επιπλέον αντλήθηκαν συμπληρωματικά στοιχεία και από διάφορους τοπικούς φορείς. Οι εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων στην περιοχή είναι ποικίλης δυναμικότητας και εφαρμόζουν ποικιλία συστημάτων εκτροφής. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί εντατικού τύπου εκμεταλλεύσεις αλλά αρκετοί κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούν τους βοσκοτόπους της περιοχής. Επιπλέον ιδιοπαράγουν, σε ένα βαθμό, τις αναγκαίες ζωοτροφές και προμηθεύονται από άλλους καλλιεργητές ή καταστήματα εμπορίας άλλες αναγκαίες ζωοτροφές προκειμένου να συμπληρώσουν τη διατροφή των ζώων τους. Διαπιστώθηκε ότι στην περιοχή εκτρέφονται περίπου 405.000 αιγοπρόβατα σε 3.200 εκμεταλλεύσεις. Το δείγμα των 40 εκμεταλλεύσεων εξέτρεφε κατά μέσο όρο 140 κεφαλές και τα κατά κεφαλή έσοδα ήταν 125 €/έτος. Δεδομένου ότι οι αγοραζόμενες ζωοτροφές αντιστοιχούσαν σε κόστος 94 €/κεφαλή/έτος τα υπόλοιπα έσοδα για αμοιβές και αποσβέσεις ανέρχονταν σε 31 €/κεφαλή/έτος (χωρίς τις επιδοτήσεις). Το έσοδο αυτό προερχόταν από τη βόσκηση η θρεπτική αξία της οποίας εάν γινόταν αγορά ζωοτροφών θα κόστιζε 75 €/κεφαλή/έτος. Γενικότερα, παρατηρήθηκαν στον κλάδο τα αρνητικά χαρακτηριστικά της Ηλειακής αγροτικής οικονομίας εξαιτίας της έλλειψης γνώσεων και εκπαίδευσης που οδηγεί σε έλλειψη καινοτόμων και προοδευτικών κινήσεων από μέρους των κτηνοτρόφων. Συνίσταται πρωτίστως, ορθή διαχείριση των εκτάσεων βοσκοτόπων και βελτίωσή τους με σκοπό την αναβάθμιση της κτηνοτροφίας επιφέροντας θετικά αποτελέσματα στην ποιότητα και την οικονομία της περιφερειακής ενότητας. Η αξιοποίηση των βοσκοτόπων αποτελεί μονόδρομο για την οικονομική επιβίωση του κλάδου.

Sheep and goat farming in Greece has been a typical activity of the primary sector for thousands of years. This activity was inextricably linked to the grazing of large areas and participated to a significant extent in the shaping of the landscape, while it provided many more ecosystem services. In Prefecture of Ilia, a rural Regional Unit of the Peloponnese, a large proportion of its inhabitants is engaged in agriculture and animal husbandry, covering with their activity almost its entire area, from the most mountainous to the most flat part of it. As part of this study, 40 sheep and goat units were surveyed in the year 2018, which were situated in most of the Regional Unit’s Municipalities and at a variable range of altitudes, using the questionnaire method, and this was repeated in 2020, in order to collect data on the units. The data concerned the breeds, grazing practices, breeding practices, pasture areas, supplementary feed and flock productivity. In addition, more general data were obtained from various local agencies. It was found that the sheep and goat farms in the area are of various capacities and apply a variety of breeding systems. Intensive farms have been developed in recent decades but many farmers use the area's pastures. In addition, they produce, to some extent, the necessary feed and supply other necessary feed from other breeders or shops in order to supplement the feed of their animals. It was found that about 405,000 sheep and goats are raised on 3,200 farms in the R.U. of Ilia. The sample of 40 farms raised an average of 140 heads and the per capita income was 125 € / year. As the purchased feed corresponded to a cost of € 94 / head / year, the remaining income for labour compensation and depreciations amounted to € 31 / head / year (excluding subsidies). This income came from grazing, the nutritional value of which, if a feed was purchased, would cost € 75 / head / year. In general, the negative characteristics of the Ilia rural economy were also observed in the sector due to the lack of contemporary technical knowledge and formal education that leads to a lack of innovative and progressive moves by breeders. Before all, proper management of pastures and their improvement is recommended in order to upgrade livestock, bringing positive results to the quality and economy of the regional unit. The development of pastures is considered the only way for the economic survival of the industry and the resulting ecological stability.