Προσδιορισμός επιπέδων ωχρατοξίνης Α σε οίνους στη Θεσσαλία και αξιολόγηση των επιπέδων έκθεσης των καταναλωτών

Abstract

Η ωχρατοξίνη Α (OTA) αποτελεί επιμολυντή των οίνων σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ οι καταναλωτές εκτίθενται σημαντικά στην τοξίνη με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους. Η παρουσία της ΟΤΑ τόσο στα σταφύλια όσο και στους οίνους είναι αρκετά συχνή σε κλίματα που ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα, κυρίως στη λεκάνη της Μεσογείου. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των επιπέδων ΟΤΑ σε οίνους στη Θεσσαλία, καθώς και ο προσδιορισμός της σχετικής διατροφικής έκθεσης. Συνολικά συλλέχθηκαν 100 τυχαία δείγματα οίνων από την Θεσσαλία και αναπτύχθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο για καταγραφή πληροφοριών σχετικών με το δείγμα, ενώ παράλληλα συλλέχθηκαν και δεδομένα κατανάλωσης οίνου στη Θεσσαλία με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Τα δείγματα οίνου αναλύθηκαν με τη μέθοδο ELISA και Lateral Flow για τον προσδιορισμό των επιπέδων ΟΤΑ, ενώ πραγματοποιήθηκε και χημικός χαρακτηρισμός τους με κλασσικές μεθόδους. Τα αναλυτικά αποτελέσματα συσχετίστηκαν με τα δεδομένα των ερωτηματολογίων. Με βάση τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, διαπιστώθηκε ότι οι οίνοι που παράχθηκαν στη Θεσσαλία το 2020 βρέθηκαν ελάχιστα επιβαρυμένοι με ωχρατοξίνη (7%), ενώ μόλις 1% ήταν εκτός των θεσπισμένων ορίων για την ΟΤΑ. Η έκθεση των καταναλωτών κρίνεται αμελητέα με βάση τα δεδομένα παρουσίας ΟΤΑ και κατανάλωσης οίνου. Η τεχνική ELISA και η τεχνική Lateral Flow δίνουν σχεδόν ταυτόσημα ποιοτικά και ποσοτικά αποτελέσματα (Kappa value=1). Το μικρόκλιμα συγκεκριμένων περιοχών στο νομό Λάρισας, φαίνεται να σχετίζεται με την παρουσία ΟΤΑ στους οίνους και για αυτό απαιτείται διαρκής παρακολούθηση των επιπέδων OTA στους οίνους.

Ochratoxin A (OTA) is a worldwide wine contaminant, and consumers are significantly exposed to the toxin with serious health effects. The presence of OTA in both grapes and wines is quite common in climates that favor the growth of the fungus, mainly in the Mediterranean basin. The aim of this study was to investigate the levels of OTA in wines in Thessaly, as well as to determine the relevant nutritional exposure. A total of 100 random wine samples were collected from Thessaly and a standardized questionnaire was developed to record data related to the sample, while in parallel data on wine consumption in Thessaly were collected using a standardized questionnaire. Samples were analyzed by ELISA and Lateral Flow methods in order to determine the OTA levels, while their chemical characterization was performed by classical methods. The analytical results were correlated with the questionnaire data. Based on the results of the present study, it was concluded that the wines produced in Thessaly in 2020 were found to be slightly overloaded with ochratoxin (7%), while only 1% was exceeding the established regulatory limits. Consumer exposure is considered negligible based on OTA presence and wine consumption data. The ELISA technique and the Lateral Flow technique gave almost identical qualitative and quantitative results (Kappa value = 1). The microclimate of specific areas in the prefecture of Larissa, seems to be related to the presence of OTA in wines and therefore constant monitoring of OTA levels in wines is required.