Θέματα και προβληματισμοί σχετικά με τη διοίκηση Συνεταιρισμών και την αποτελεσματικότητα τους: η μελέτη περίπτωσης της ένωσης αγροτικών συνεταιρισμών Κορίνθου

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Επιχειρηματικότητα και συμβουλευτική στην αγροτική ανάπτυξη» του Γεωπονικού πανεπιστημίου. Οι γεωργικοί συνεταιρισμοί έχουν εκατό χρόνια ιστορίας στην Ελλάδα. Ο ρόλος τους ήταν ιδιαίτερα σημαντικός στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας σε όλους τους τομείς της γεωργικής παραγωγής. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα προσαρμογής στις νέες συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς. Συνεταιρισμός σύμφωνα με τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία (ICA), είναι «μια αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεών τους, δια μέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης». Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί είναι ένα πρότυπο μοντέλο συνεταιρισμών και η λειτουργία τους απαιτεί όλες τις ενέργειες, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος τους. Οι γεωργικοί συνεταιρισμοί επικεντρώνονται σε αυτόν τον τομέα και διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των πρωτογενών προϊόντων, στην ανάπτυξη της γεωργικής οικονομίας και των αγροτικών περιοχών. Αυτό συμβαίνει επειδή δραστηριοποιούνται σε όλους σχεδόν τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας στην επαρχία και αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη και τον πολιτισμό της. Για να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις της αγοράς, τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των πελατών, οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν τις αρχές της διοίκησης ολικής ποιότητας. Αντικείμενο της εργασίας αυτής αποτελεί η διερεύνηση της οργάνωσης και λειτουργίας των αγροτικών συνεταιρισμών, η σχέση ανάμεσα στη διοίκηση ολικής ποιότητας και στη διοίκηση των συνεταιρισμών. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη του βαθμού επίτευξης της ποιότητας, συναρτήσει του συστήματος διοίκησης που εφαρμόζεται στον εκάστοτε συνεταιρισμό. Για τον σκοπό αυτό μελετήθηκε στα πλαίσια της εν λόγω εργασίας η ένωση αγροτικών συνεταιρισμών Κορινθίας. Βασικά στοιχεία μεθόδου προσέγγισης αποτελούν το θεωρητικό πλαίσιο όπου αναλύονται οι έννοιες της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας, της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού και η εφαρμογή τους σε συνεταιρισμούς (διοίκηση). Προς απόδειξη του βαθμού εφαρμογής μελετάται η περίπτωση της ένωσης αγροτικών συνεταιρισμών Κορινθίας μέσω ερωτηματολογίου σε δείγμα μελών και εργαζομένων με την εξαγωγή συμπερασμάτων. Η ποιότητα είναι ο κύριος στόχος και συστατικό του ανταγωνισμού στις σύγχρονες επιχειρήσεις. Οι καταναλωτές-πελάτες ενδιαφέρονται για την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών. Σήμερα, ο ανταγωνισμός στον τομέα της οικονομίας είναι έντονος. Οι οικονομικές μονάδες (συνεταιρισμοί) προκειμένου να αποκτήσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αποφασίζουν να δώσουν έμφαση στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Είναι αναγκαίο λοιπόν, προκειμένου να επιτευχθεί αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα στην εσωτερική λειτουργία των οργανισμών, αλλά και ικανοποίηση των πελατών να εφαρμοστούν οι αρχές που πρεσβεύει η διοίκηση ολικής ποιότητας. Για να είναι επιτυχής η υλοποίηση της φιλοσοφίας αυτής, καλούνται οι επιχειρήσεις να τη συνδυάσουν με μία ακόμη έννοια που δεν είναι άλλη από τη διοίκηση ανθρώπινων πόρων. Ο ρόλος του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού είναι πολύ σημαντικός, διότι αναλαμβάνει δράσεις που σχετίζονται με θέματα ανθρώπινου δυναμικού της μονάδας. Συγκεκριμένα, συμβάλλει στην ορθολογική χρήση των ανθρώπινων πόρων, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία και την επιβίωση μίας οικονομικής μονάδας. Η παρούσα εργασία αναπτύσσεται σε δύο μέρη. Αρχικά παρουσιάζεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση, όπου αναπτύσσονται θέματα σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τις διακρίσεις των συνεταιρισμών, τη νομική προσωπικότητα και τις διαφορές του συνεταιρισμού από άλλες εταιρικές τις µορφές, την διοίκηση ολικής ποιότητας και την διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού. Η θεωρητική ανάλυση αφορά τα πέντε πρώτα κεφάλαια. Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ένωση αγροτικών συνεταιρισμών Κορίνθου, καθώς στον κλάδο αυτό επιδιώκεται να επικεντρωθεί η ερευνητική διαδικασία που έπεται. Ακολουθεί το δεύτερο μέρος όπου διατυπώνονται ο σκοπός της μελέτης, οι ερευνητικές υποθέσεις και η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε. Τέλος σχολιάζονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την έρευνα, ενώ αναπτύσσονται συμπεράσματα.

This dissertation was carried out within the framework of the postgraduate program "Entrepreneurship and Consulting in Rural Development" of the Agricultural Universi-ty. Agricultural cooperatives have a hundred years of history in Greece. Their role was particularly important in modernizing Greek agriculture in all areas of agricultural pro-duction. However, in recent decades they have faced significant problems adapting to the new conditions of the world market. A cooperative according to the International Cooperative Alliance (ICA) is "an autonomous association of persons set up voluntari-ly to meet their common economic, social and cultural needs and objectives, through a co-owner and democratically run enterprise". Agricultural cooperatives are a model of cooperatives and their operation requires all actions. So as to achieve their goal. Agri-cultural cooperatives focus on this sector and play a very important role in the devel-opment of primary products and in the development of the agricultural economy and rural areas. This is because they operate in almost all sectors of economic activity in the province and are an important tool for the development and culture of the prov-ince. To address new market challenges, customer requirements and expectations, companies Quality is the main objective and component of competition in modern en-terprises. Consumers are interested in the quality of products and services, but they are not very interested in prices. Today, competition in the economy is fierce. In order to gain a competitive advantage, economic units (cooperatives) decide to emphasize the quality of the products produced. It is therefore necessary, in order to achieve effi-ciency and efficiency in the internal operation of the organizations, but also customer satisfaction to apply the principles advocated by the Total Quality Management. Ap-ply the principles of Total Quality Management. The object of this work is to investi-gate the organization and operation of agricultural cooperatives, the relationship be-tween the Management of Total Quality and the management of cooperatives. In or-der for this philosophy to be successful, companies are invited to combine it with an-other concept that is no other than Human Resources Management. The role of the human resources department is very important because it undertakes actions related to human resources issues of the unit. In particular, it contributes to the rational use of human resources, which is a key factor in the success and survival of an economic unit. This work is developed in two parts. Initially, the bibliographical review is pre-sented, which develops topics related to the characteristics and distinctions of cooper-atives, the legal personality and differences of the cooperative from other companies, the forms of Total Quality Management and Human Resources Management. The the-oretical analysis concerns the first four chapters. The fourth and final chapter presents the association of agricultural cooperatives of Corinth, as this sector seeks to focus on the research process that follows. The following is the second part where the purpose of the study, the research hypotheses, the methodology used are formulated. Finally, the results of the survey are commented on and conclusions are drawn.