Βιολογική και χημική αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου της ελιάς

Abstract

Η καλλιέργεια της ελιάς θεωρείται μια από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στην Ελλάδα, καθώς κατέχει ξεχωριστή θέση στη διατροφή του ανθρώπου, λόγω της υψηλής διατροφικής αξίας, τόσο των επιτραπέζιων καρπών ελιάς, όσο και του ελαιόλαδου. Η Ελλάδα κατέχει τη 2η και 3η θέση, εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης στην παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς και ελαιόλαδου αντίστοιχα. Το γλοιοσπόριο ή αλλιώς η ανθράκωση της ελιάς θεωρείται η σημαντικότερη μυκητολογική ασθένεια του καρπού της ελιάς σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρ’ όλο που τα σύμπλοκα των ειδών Colletotrichum gloeosporioides και Colletotrichum acutatum θεωρούνται τα κύρια αίτια της ασθένειας, στην Ελλάδα ο μύκητας C. acutatum αποτελεί το κυρίαρχο είδος και κύριο αίτιο της ασθένειας. Στην παρούσα μελέτη, πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση 12 εμπορικών συνθετικών μυκητοκτόνων (Bion®, Dagonis®, Flint®, Flint Max®, Heliocuivre®, Insignia®, Luna Sensation®, Nordox®, Ortiva®, Reflect®, Score®, Signum®) και 11 βιολογικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (Amylo-X®, Botector®, FytoSave®, LBG 01F34®, Mevalone®, Polyversum®, Remedier®, Serenade® ASO, Sonata®, Trianum-P®, Vacciplant®), εγκεκριμένων και μη, με ποικίλους μηχανισμούς δράσης ως προς την αντιμετώπιση του μύκητα C. acutatum, σε καρπούς των δυο οικονομικά σημαντικότερων ποικιλιών ελιάς της Ελλάδας, τις ποικιλίες Κορωνέικη και Καλαμών. Αποτελεσματικότερα στο σύνολο των πειραμάτων για τις δυο προαναφερθείσες ποικιλίες κρίθηκαν τα συνθετικά μυκητοκτόνα Insignia®, Score®, Signum® και Flint Max® και τα βιολογικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα Remedier®, Trianum-P®, Serenade® ASO, Sonata® και Mevalone®, τα οποία οδήγησαν σε μείωση της σοβαρότητας της ασθένειας και σε παρεμπόδιση της παραγωγής κονιδίων από το μύκητα σε αρκετά υψηλά ποσοστά. Ακολούθως, 9 απομονώσεις του μύκητα C. acutatum από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, χαρακτηρίστηκαν, in vitro, ως προς την ευαισθησία/ανθεκτικότητά τους σε 7 δραστικές ουσίες των αποτελεσματικότερων χημικών σκευασμάτων. Όλες οι απομονώσεις, θεωρήθηκαν ευαίσθητες έναντι των μυκητοκτόνων difenoconazole, tebuconazole και pyraclostrobin ενώ αντίθετα σχεδόν όλες οι απομονώσεις παρουσίασαν σχετική ανθεκτικότητα έναντι των δραστικών ουσιών copper oxide και copper hydroxide. Αντιστοίχως, 5 εκ των αποτελεσματικότερων βιολογικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων αξιολογήθηκαν ως προς την ικανότητα τους να επάγουν τους αμυντικούς μηχανισμούς των φυτών, με τη διερεύνηση των επιπέδων έκφρασης 10 γονιδίων άμυνας (Pal, CuaO, Aldh1, Bglu, Mpol, Lox, Phely, CHI-2, PR-10, PR-5) του φυτού της ελιάς. Μετά την εφαρμογή των βιολογικών σκευασμάτων Mevalone®, Remedier®, Serenade®, Sonata® και Trianum-P® πρωτίστως τα γονίδια PR-10, Lox, Mpol αλλά και τα Pal, Bglu και Aldh1 παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα έκφρασης συγκριτικά με το μάρτυρα. Επιπλέον, διερευνήθηκε η ευαισθησία/ανθεκτικότητα του μύκητα C. acutatum, έναντι εκχυλισμάτων 10 διαφορετικών φυτικών ειδών (Pelargonium gaveolens, Rosmarinus officinalis, Thymus vulgaris, Cinnamomum zeylanicum, Lavandula angustifolia, Origanum majorana, Mentha piperita, Cymbopogon nardus, Melaleuca alternifolia, Salvia sclarea). Τα 4 αποτελεσματικότερα εξ’ αυτών κρίθηκαν τα αιθέρια έλαια των Pelargonium gaveolens, Thymus vulgaris, Cinnamomum zeylanicum και Mentha piperita, τα οποία αξιολογήθηκαν περαιτέρω ως προς την παρεμπόδιση ανάπτυξης του μύκητα C. acutatum σε καρπούς ποικιλίας Καλαμών. Βέλτιστα θεωρήθηκαν τα αιθέρια έλαια των Cinnamomum zeylanicum και Pelargonium gaveolens καθώς έδειξαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα στον έλεγχο της ασθένειας. Εν κατακλείδι, τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν παραπάνω θα μπορούσαν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο για τη διαχείριση της χρήσης των χημικών και βιολογικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων αλλά και των αιθέριων ελαίων, στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης του γλοιοσπορίου στην καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα.

Olive cultivation is considered one of the most important crops in Greece, as it holds a special place in the human diet, due to the high nutritional value of both table olives and olive oil. Greece holds the 2nd and 3rd place in Europe, for the production of table olives and olive oil respectively. Olive anthracnose is the most important fungal disease of the olive fruit worldwide. Although the species complexes Colletotrichum gloeosporioides and Colletotrichum acutatum are thought to be the main causes of the disease, main causal agent of Olive Anthracnose (OA) in Greece is C. acutatum. In the present study, 12 commercial synthetic fungicides (Bion®, Dagonis®, Flint®, Flint Max®, Heliocuivre®, Insignia®, Luna Sensation®, Nordox®, Ortiva®, Reflect®, Score®, Signum®) and 11 biological plant protection products (Amylo-X®, Botector®, FytoSave®, LBG 01F34®, Mevalone®, Polyversum®, Remedier®, Serenade® ASO, Sonata®, Trianum-P®, Vacciplant®), with various modes of action against the fungus C. acutatum, were evaluated on fruits of the two most economically important olive varieties of Greece, cv. Koroneiki and cv. Kalamon. The fungicides Insignia®, Score®, Signum® and Flint Max® and the biological products Remedier®, Trianum-P®, Serenade® ASO, Sonata® and Mevalone® were thought to be the most effective, in all experiments regarding the two varieties, in reducing disease severity, or in inhibiting the conidia production by the fungus at high percentages. Subsequently, 9 C. acutatum from different regions of Greece, were characterized, in vitro, in terms of their sensitivity/resistance to the 7 active substances of the most effective synthetic fungicides. All isolates were considered sensitive to difenoconazole, tebuconazole and pyraclostrobin, while on the other hand, most of the isolates were relatively resistant to copper oxide and copper hydroxide. Respectively, 5 of the most effective biological plant protection products were evaluated for their ability to induce plant defense mechanisms, by investigating the expression levels of 10 Olea europaea defense genes (Pal, CuaO, Aldh1, Bglu, Mpol, Lox, Phely, CHI-2, PR-10, PR-5). Post application of Mevalone®, Remedier®, Serenade®, Sonata® and Trianum-P® mainly the genes PR-10, Lox, Mpol but also Pal, Bglu, Aldh1 showed high expression levels compared to the control of the experiment. In addition, the sensitivity / resistance of C. acutatum to extracts of 10 different plant species (Pelargonium gaveolens, Rosmarinus officinalis, Thymus vulgaris, Cinnamomum zeylanicum, Lavandula angustifolia, Origanum majorana, Mentha piperita, Cymbopogon nardus, Melaleuca alternifolia, Salvia sclarea) was investigated. Pelargonium gaveolens, Thymus vulgaris, Cinnamomum zeylanicum and Mentha piperita, were the most effective in inhibiting the growth of C. acutatum and were further applied on cv. Kalamon fruit, in order to evaluate their ability to reduce anthracnose disease severity and conidia formation. The most effective essential oils were considered to be Cinnamomum zeylanicum and Pelargonium gaveolens as they showed encouraging results in controlling the disease. In conclusion, the above-mentioned findings could be a useful tool for managing the use of chemical and biological plant protection products and essential oils, as part of an integrated pest management (IPM), for the control of olive anthracnose in Greece.