Επίδραση της εφαρμογής διαφορετικών επιπέδων αζωτούχου λίπανσης και άρδευσης στα μορφολογικά, αποδοτικά και χημειοτυπικά χαρακτηριστικά της ρίγανης (Origanum x intercedens)

Abstract

Πολλά Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά (Α.Φ.Φ.) περιλαμβάνονται στα φυτικά είδη τα οποία φύονται ενδημικά στην λεκάνη της Μεσογείου. Είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας μας και αποδίδουν πληθώρα ποιοτικών προϊόντων. Η ρίγανη η οποία ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae αποτελεί ένα από τα πιο ευρέως γνωστά και αντιπροσωπευτικά φυτά των Α.Φ.Φ. Στην μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκε το υβρίδιο Origanum x intercedens με σκοπό την αξιολόγηση της επίδρασης τεσσάρων διαφορετικών επιπέδων αζωτούχας λίπανσης και τριών επιπέδων άρδευσης. Οι επεμβάσεις αυτές αξιολογήθηκαν πάνω στην επίδραση τους στα φυτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Στην παρούσα μελέτη η καλλιέργεια βρίσκεται στο 2ο έτος εγκατάστασης της και βρίσκεται στον πειραματικό αγρό του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στα Σπάτα Αττικής. Προήλθε από την διασταύρωση των Origanum vulgare ssp. hirtum και της Origanum onites από πληθυσμούς της νήσου Ικαρίας. Σε δύο διαφορετικά πειραματικά τεμάχια εφαρμόστηκε το σχέδιο των Τυχαιοποιημένων Πλήρων Ομάδων για κάθε επέμβαση με τρείς επαναλήψεις για κάθε μια από αυτές. Το ύψος και η επιφάνεια κάλυψης των φυτών μετριόνταν σε εβδομαδιαία βάση μέχρι την συγκομιδή της καλλιέργειας. Μετά την συγκομιδή πραγματοποιήθηκαν μορφολογικές μετρήσεις (βλαστική ανάπτυξη, ανάπτυξη ανθοταξιών, νωπή-ξηρή μάζα) και έπειτα αφέθηκαν σε φυσική αποξήρανση. Στο επόμενο στάδιο έγινε η παραλαβή του αιθέριου ελαίου με την μέθοδο της υδροαπόσταξης (συσκευή Clevenger). Για τον ποιοτικό προσδιορισμό του αιθέριου ελαίου χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της αέριας χρωματογραφίας μάζας (GC-MS). Όσο αφορά τα αποτελέσματα της λίπανσης, το ύψος δεν επηρεάστηκε ενώ η επιφάνεια κάλυψης του φυτού εμφάνισε στατιστικά σημαντικές διαφορές με την μεγαλύτερη να σημειώνεται στην επέμβαση των 12 μονάδων Ν όπως και ο αριθμός των βλαστών και των ανθών ανά ταξιανθία ομοίως. Σημαντική επίδραση είχε και στο μήκος της απλής ταξιανθίας με τις 8 μονάδες Ν να εμφανίζουν το μεγαλύτερο μήκος. Στατιστικά σημαντικές διαφορές εμφάνισε και τη ξηρή μάζα των φυτών, με την μεγαλύτερη δόση (12 μονάδες Ν) να αποδίδει τη μεγαλύτερη ξηρή μάζα στα φυτά του υβριδίου. Η περιεκτικότητα του αιθέριου ελαίου δεν φάνηκε να επηρεάζεται από την λίπανση. Μεγαλύτερη περιεκτικότητα εμφάνισαν τα φυτά των 4 και 8 μονάδων (5,6% v/w) και μικρότερη των φυτών που δεν λιπάνθηκαν (5,4%). Από την ανάλυση του ελαίου, βρέθηκε υψηλό ποσοστό καρβακρόλης (δείκτης ποιότητας για την ρίγανη), με το μεγαλύτερο ποσοστό να καταγράφεται στο έλαιο των 12 μονάδων Ν (94,67%) και το μικρότερο στα φυτά των 0 μονάδων (91,68%). Από την αναγωγή τους σε mg ανά mL αιθέριου ελαίου όμως φάνηκε ότι την μεγαλύτερη ποσότητα την εμφάνισαν τα φυτά που δεν λιπάνθηκαν (2.671,33mg) διαφέροντας στατιστικά σημαντικά από τις άλλες εφαρμογές, με αυτή των 8 μονάδων αζώτου να εμφανίζει την μικρότερη τιμή (1.771,58mg). Υπάρχει δηλαδή η τάση αυξάνοντας την δόση του λιπάσματος να μειώνεται η ποσότητα της καρβακρόλης. Ίδια τάση παρατηρήθηκε και για το p-κυμένιο και γ-τερπινένιο. Για τα φυτά που δέχθηκαν άρδευση, δεν ανιχνεύθηκαν στατιστικά σημαντικές επιδράσεις στα περισσότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά. Στον αριθμό των ανθών ανά ταξιανθία η επέμβαση των 15mm H2O έδωσε τα περισσότερα άνθη με στατιστικά σημαντικές διαφορές από τις άλλες δυο επεμβάσεις καθώς και το μεγαλύτερο μήκος απλής ταξιανθίας. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η μεγαλύτερη ξηρή μάζα μετρήθηκε στα φυτά που αναπτύχθηκαν ξηρικά και με διαφορές από τις άλλες δύο επεμβάσεις. Όσο αφορά την περιεκτικότητα αιθέριου ελαίου, η μεγαλύτερη επέμβαση άρδευσης έδωσε τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα (5,8% v/w) με σημαντική διαφορά από τις υπόλοιπες (5,4 και 5,46%). Για την ποσότητα της καρβακρόλης το μεγαλύτερο ποσοστό καταγράφθηκε στο έλαιο των φυτών που αναπτύχθηκαν ξηρικά (92,97%) και αντίστοιχα η μεγαλύτερη ποσότητα (2.638,11mg) με στατιστικά σημαντική διαφορά από τις άλλες δύο επεμβάσεις χωρίς να εντοπίζεται σημαντική επίδραση στις άλλες ουσίες.

Many Medical and Aromatic Plants (MAP’s) are included in the plant species that grow endemically in the Mediterranean. They are perfectly adapted to the soil and climatic conditions of our country and provide a variety of quality products. Oregano which belongs to the family Lamiaceae is one of the most widely known and representative plants of MAP’s. The Origanum x intercedens hybrid was used in this study to evaluate the effect of four different levels of nitrogen fertilization and three levels of irrigation. These interventions were evaluated on their effect on its plant and quality characteristics. In the present study, the crop is in the 2nd year of its establishment and it is located in the experimental field of the Agricultural University of Athens in Spata, Attica. It came from the cross of Origanum vulgare spp. hirtum and Origanum onites from populations of the island of Ikaria. The design of the Randomized Complete Teams for each operation was applied in two different experimental plots with three repetitions for each of them. The height and plant area were measured on a weekly basis until the crop was harvested. After harvest, morphological measurements were performed (stem growth, flower growth, fresh-dry weight) and then left to natural drying. In the next stage, the essential oil was collected by the method of water distillation (Clevenger device). The method of gas mass chromatography (GC-MS) was used for the qualitative determination of the essential oil. Regarding the effects of fertilization, the height was not affected while the plant area showed statistically significant differences with the largest being noted in the intervention of 12 N units and the number of shoots and flowers per inflorescence as well. It also had a significant effect on the length of the inflorescence with the 8 N units showing the greatest length. The dry plant weight also showed statistically significant differences, with the highest dose (12 N units) giving the highest dry weight to the hybrid plants. The essential oil content did not appear to be affected by fertilization. The plants of 4 and 8 N units showed higher essential oil content (5.6%) and lowest one the plants that were not fertilized (5.4%). From the analysis of the essential oil, a high percentage of carvacrol (quality index for oregano) was found, with the highest percentage being recorded in the essential oil of 12 units N (94.67%) and the lowest in the plants of 0 units (91.68%), without statistically significant differences though. From their conversion to mg per mL of essential oil, however, it appeared that the largest amount was shown in the plants that were not fertilized (2,671.33 mg), statistically and significantly differing from the other applications, with that of the 8 nitrogen units showing the lowest value (1,771,58mg). In other words, there is a tendency of carvacrol to decrease by increasing the dose of fertilizer. The same tendency was observed for p-cymen and γ-terpinene. For irrigated plants, no statistically significant effects on most morphological characteristics were detected. In the number of flowers per inflorescence the 15mm H2O treatment gave the highest number of flowers with statistically significant differences from the other two treatments as well as the longest length of inflorescence. Interestingly, the highest dry weight was measured in plants grown dry and with significant difference from the other two treatments. Regarding the essential oil content, the largest irrigation treatment gave the highest essential oil content (5.8% v/w) with a significant difference from the rest ones (5.4% and 5.46% v/w). As far as carvacrol content the highest percentage was recorded in the essential oil of plants grown dry (92.97%) and respectively the largest amount (2,638.11mg) with a statistically significant difference from the other two applications, without detecting a significant effect on the other substances.