Αειφορική διαχείριση υδάτινου δυναμικού Δήμου Καρπενησίου

Abstract

Οι υδάτινοι πόροι αποτελούν προϋπόθεση για τη διατήρηση της ζωής, καθώς και για την εξέλιξη των διαφόρων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ο άνθρωπος καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να αποκτήσει αλλά και για να διατηρήσει σε ισορροπία τα αποθέματα νερού που είναι απαραίτητα όχι μόνο για την επιβίωσή του, αλλά και για να αναπτύξει τις διάφορες δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων, η ανάγκη περαιτέρω αύξησης της παραγωγικότητας και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου δημιουργούν αυξανόμενη ζήτηση για νερό καλής ποιότητας για κάθε χρήση. Ταυτόχρονα, τις τελευταίες δεκαετίες η αλόγιστη χρήση των υδάτινων πόρων και η σπατάλη του σε «υδροβόρες» δραστηριότητες, σε συνδυασμό με τη ρύπανση-μόλυνσή του και γενικότερα την υποβάθμιση της ποιότητάς τους, έχει οδηγήσει σε μείωση των αξιοποιήσιμων αποθεμάτων νερού σε παγκόσμια κλίμακα. Η ταχεία αύξηση του πληθυσμού στον πλανήτη καθώς και οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες της ανθρωπότητας σε νερό, επιβάλλουν τη συστηματική παρακολούθηση της ποσότητας και της ποιότητας των υδάτινων πόρων καθώς και την αποτελεσματική διαχείρισή τους, με κύριο γνώμονα την προστασία τους, τη διατήρησή τους και την ορθολογική αξιοποίησή τους. Η ευρύτερη περιοχή της Ευρυτανίας και συνακόλουθα, ο Δήμος Καρπενησίου χαρακτηρίζεται από την παρουσία των δύο κυρίαρχων γεωλογικών σχηματισμών, με ιδιαίτερα υδρολιθολογικά χαρακτηριστικά: α) των Ασβεστόλιθων και β) του Φλύσχη. Οι ασβεστόλιθοι εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές μεγάλου υψομέτρου και καταλαμβάνουν με εκτεταμένες εμφανίσεις τα ανώτερα τμήματα των ορεινών όγκων που διαμορφώνουν το ανάγλυφο της Ευρυτανίας, ενώ ο Φλύσχης εμφανίζεται σε περιοχές μεγαλύτερης κλίμακας, ως το αποτέλεσμα της συνύπαρξης ψαμμιτικών πετρωμάτων και πυριτικών αργιλικών σχιστόλιθων. Η έντονη παρουσία του φλύσχη στην περιοχή, σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα υδρογεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του ορεινού όγκου, μεταξύ των οποίων, οι ορθοπλαγιές, η έντονη χαράδρωση των βουνοπλαγιών, και η εκβάθυνση των ρεμάτων λόγω της «χειμαρρικής» δράσης τους και της διαρκούς διάβρωσης της κοίτης και των πρανών των λεκανών απορροής, καθιστούν την περιοχή ευάλωτη στα φαινόμενα κινητικότητας των εδαφικών μαζών. Ως αποτέλεσμα της μορφολογίας του αναγλύφου και των υδρογεωμορφολογικών διεργασιών που εντοπίζονται στο ορεινό ανάγλυφο της Ευρυτανίας, εμφανίζεται αυξημένη ταχύτητα απορροής των υδάτων μέσα από τα υδρογραφικά συστήματα, μετά από ραγδαίες ή και παρατεταμένες βροχοπτώσεις. Η λειτουργία των υδρογραφικών συστημάτων με έντονη χειμαρρική δράση και τα έντονα φαινόμενα διάβρωσης και μεταφοράς των φερτών υλών (φερτά υλικά) που αποσπώνται από τα πρανή και αποτίθενται στις χαμηλές μορφολογικά περιοχές όπου η κλίση το επιτρέπει και σε θέσεις που μειώνεται η κινητική ενέργεια των υδάτων, οδηγεί συστηματικά σε κατολισθητικά φαινόμενα (κατολισθήσεις, καταπτώσεις, ερπυσμοί, κλπ), οι οποίες εντοπίζονται με αρκετά μεγάλη συχνότητα στην ορεινή ζώνη Ωλωνού-Πίνδου και δημιουργούν σοβαρά προβλήματα σε οικισμούς, καλλιέργειες, έργα οδοποιίας και γενικότερα στα έργα υποδομής. Στη μεταπτυχιακή διατριβή αυτή, καταβάλλεται προσπάθεια μελέτης του πλαισίου της αειφορικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, εστιάζοντας στην περίπτωση του Δήμου Καρπενησίου. Στόχο της συγκεκριμένης μεταπτυχιακής διατριβής αποτελεί η συμβολή της στη βιωσιμότητα, ως προς τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού.

Water resources are the first condition for the preservation of life, as well as for the evolution of various human activities. Human society strives to obtain significant amounts of water that are necessary not only for its existence, but also for activities that encourage economic and social development. The development of new activities, the need to further increase productivity and improve living standards create a growing demand for good quality water for every use. In recent decades, and especially in recent years, the rapid increase in the population of our planet, as well as the growing needs of mankind for water require the effective management of water resources. The wider area of Evritania and, consequently, the Municipality of Karpenisi is characterized by the presence of two dominant rocks: limestone and flysch. The first is located mainly in areas of high altitude, while the second is formed in areas of larger scale, as a result of the coexistence of sandstone rocks and silicate clay shales. The strong presence of flysch in the area, in combination with the other natural characteristics of the mountain mass, including the ravine of the mountain slopes and the deepening of the streams due to the constant outflow of water volumes, make the area vulnerable to landslides, which indeed they are located quite often in the mountainous zone of Olenos-Pindos. This dissertation studies the framework of sustainable water management, focusing on the case of the municipality of Karpenisi. The aim of this dissertation is the contribution of sustainability to the management of water potential.