Χρήση της προαιρετικής εμπρόσθιας συμπληρωματικής διατροφικής επισήμανσης nutri-score: η περίπτωση των αλλαντικών προϊόντων

Abstract

Όλο και πιο αυξανόμενα παρουσιάζονται τα κρούσματα παχυσαρκίας, ζαχαρώδους διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου και άλλων μη μεταδοτικών ασθενειών (Non Communicable Diseases) σε παγκόσμιο επίπεδο με τους επιστήμονες να τα συνδέουν άμεσα με την διατροφή. Οι διατροφικές συνήθειες όλου του κόσμου αλλάζουν ακολουθώντας τα δυτικά πρότυπα χάνοντας τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους. Τα έτοιμα προς κατανάλωση συσκευασμένα προϊόντα αντικαθιστούν πλέον το υγιεινό μαγείρεμα στο σπίτι, ενώ θυμίζουν όλο και περισσότερο ένα κοκτέιλ λιπαρών, σακχάρων, αλατιού και χημικών πρόσθετων παρά «τρόφιμα». Στην πλειονότητά τους τα κράτη φαίνεται να ενθαρρύνουν την υγιεινή διατροφή μέσω των νομοθεσιών που επιβάλλουν στην βιομηχανία τροφίμων αλλά και μέσω εκστρατειών ενημέρωσης των καταναλωτών. Στην προσπάθεια ενημέρωσης έγκειται και η ύπαρξη της Διατροφικής Δήλωσης στο πίσω μέρος της συσκευασίας των συσκευασμένων προϊόντων που αποσκοπεί στην βελτίωση των αγοραστικών επιλογών προς μια πιο υγιεινή κατεύθυνση. Δυστυχώς όμως δεν φαίνεται οι καταναλωτές να δίνουν ιδιαίτερη βάση στην ποιότητα της διατροφής τους, εξού και τα υψηλά ποσοστά νόσου και θνησιμότητας από μη μεταδιδόμενες ασθένειες. Το γεγονός αυτό ίσως οφείλεται στην έλλειψη ουσιώδους διατροφικής εκπαίδευσης των καταναλωτών αλλά και του γρήγορου ρυθμού ζωής που δεν επιτρέπει την αφιέρωση επαρκή χρόνου στη μελέτη των τροφίμων κατά την αγορά τους στο σούπερ μάρκετ. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται νέες τάσεις ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες του μέσου σύγχρονου καταναλωτή και προσδοκούν την καλλιέργεια μιας υγιεινότερης διατροφικής κουλτούρας. Τέτοια τάση είναι η χρήση εμπρόσθιων διατροφικών επισημάνσεων (Front of Package Labels-FoPLs) στα συσκευασμένα προϊόντα. Tα FoPLs κατά κύριο λόγο παρέχουν με εύληπτο και κατανοητό τρόπο βασικές διατροφικές πληροφορίες όπως τα περιεχόμενα κορεσμένα λιπαρά, το ποσό αλατιού, σακχάρων, θερμίδων, πρωτεϊνών βαθμολογώντας ενίοτε το προϊόν ως προς την συνολική του θρεπτικότητα. Αυτό που ανησυχεί την επιστημονική κοινότητα είναι κατά πόσο τα FoPLs είναι ικανά να αξιολογήσουν με ακρίβεια την διατροφική αξία των συσκευασμένων τροφίμων και να αλλάξουν τις διατροφικές επιλογές των αγοραστών. Οι μελέτες που διεξήχθησαν κατά καιρούς δείχνουν πως τα FoPLs έχουν θετική επίδραση στις διατροφικές συνήθειες και παρουσιάζονται αρκετά υποσχόμενα, πράγμα που οδήγησε διάφορες κυβερνήσεις ακόμα και στην υποχρεωτική τους εφαρμογή. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι εμπρόσθιες διατροφικές ετικέτες που αξιοποιούνται σε όλο τον κόσμο και διάφορες μελέτες που έγιναν για να μελετήσουν την αποτελεσματικότητά τους, ενώ ιδιαίτερη βάση δίνεται στην νεοεισαχθείσα ετικέτα Nutri-Score που βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπρόσθετα, μελετήθηκε ο τρόπος με τον οποίο το Nutri-Score αξιολογεί τα προϊόντα, η δομή του και η ιστορία του. Σημαντικό τμήμα της εργασίας αυτής είναι η διατροφική αξιολόγηση αλλαντικών και κρεατοσκευασμάτων, παραδοσιακών και μη, με χρήση του Nutri-Score σκοπεύοντας να παρουσιαστεί κατά πόσο το Nutri-Score μπορεί να βαθμολογεί με ακρίβεια και αμεροληψία τα προϊόντα αλλαντοποιίας.

Cases of obesity, diabetes, cardiovascular disease, cancer and other non-communicable diseases are on the rise worldwide, with scientists linking them directly to diet. Eating habits around the world are changing following Western standards, losing their traditional character. Ready-to-eat packaged products are now replacing healthy cooking at home, and are increasingly reminiscent of a cocktail of fats, sugars, salts and chemical additives rather than "foods". Most countries seem to encourage healthy eating through the laws they impose on the food industry but also through consumer information campaigns. In the effort of information lies the existence of the Nutrition Declaration on the back of the packaging of the packaged products that aims at the improvement of the shopping choices in a healthier direction. Unfortunately, however, consumers do not seem to pay much attention to the quality of their diet, hence the high rates of disease and mortality from non-communicable diseases. This fact may be due to the lack of essential nutritional education of consumers but also to the fast pace of life that does not allow to devote sufficient time to the study of food when buying them in the supermarket. In recent years, new trends of informing the consumer public are applied that better meet the needs of the average modern consumer and expect the cultivation of a healthier food culture. One such trend is the use of Front of Package Labels (FoPLs) on packaged products. FoPLs mainly provide in a comprehensible and understandable way basic nutritional information such as the content of saturated fats, the amount of salt, sugars, calories, proteins, sometimes rating the product in terms of its overall healthiness. What worries the scientific community is whether FoPLs are able to accurately assess the nutritional value of packaged foods and change buyers' dietary choices. Studies from time to time show that FoPLs have a positive effect on eating habits and are quite promising, which has led various governments to even enforce them. This paper presents the nutrition labels used worldwide and various studies conducted to study their effectiveness, with a special focus on the newly introduced Nutri-Score label that is at the center of discussions at European level. In addition, the way Nutri-Score evaluates products, its structure and its history were studied. An important part of this work is the nutritional evaluation of sausages and meat products, traditional and non-traditional, using the Nutri-Score with the aim of presenting whether the Nutri-Score can accurately grade meat products.