Εφαρμογή του μέτρου της προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης και οι επιπτώσεις του στην ελληνική γεωργία

Abstract

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ), από τη θέσπισή της μέχρι και σήμερα, εξασφαλίζει την επισιτιστική ασφάλεια, συμβάλλει στην εισοδηματική ασφάλεια των γεωργών, στην ανταγωνιστικότητα του γεωργικού τομέα της ΕΕ, στην προστασία του περιβάλλοντος, στη διατήρηση της υπαίθρου αλλά και στην ενίσχυση της θέσης της Ε. Ένωσης στο διεθνές εμπόριο αγρο-διατροφικών προϊόντων. Ταυτόχρονα, η ΚΓΠ επηρεάζεται από το σύνολο των υπολοίπων πολιτικών της ΕΕ αλλά και των εκάστοτε αναδυόμενων προκλήσεων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ανασυντασσόμενη και προσαρμοζόμενη περίπου ανά δεκαετία όσον αφορά στις στρατηγικές κατευθύνσεις και στόχους της. Μετατοπιζόμενη σταθερά από τη στήριξη της παραγωγής προς τη στήριξη των παραγωγών, διασφαλίζει ένα εισοδηματικό δίχτυ ασφαλείας για περίπου 7 εκατομμύρια αγροτικές εκμεταλλεύσεις της ΕΕ. Περισσότερο από το 90% των άμεσων ενισχύσεων είναι αποσυνδεδεμένες από την παραγωγή, συμβάλλοντας περισσότερο από 40% κατά μέσο όρο στο γεωργικό εισόδημα. Στο πλαίσιο της ΚΓΠ 2014-2020, η προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη είναι η μόνη ενίσχυση που συνδέεται με τη διατήρηση της παραγωγής και χορηγείται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αν και είναι ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα μέτρα της τρέχουσας ΚΓΠ, εφαρμόζεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών. Η παρούσα εργασία έχει στόχο να αξιολογήσει τις επιπτώσεις από την εφαρμογή της προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης στην ελληνική γεωργία. Όπως διαπιστώνεται, η προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη μπορεί να επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα θετικά, όταν εφαρμόζεται στοχευμένα σε τομείς στρατηγικής σημασίας, αλλά και αρνητικά, ανάλογα με τον τομέα και την ένταση της ενίσχυσης, όταν αποτρέπει την αύξηση της παραγωγικότητας. Παράλληλα, μπορεί να αντιμετωπίσει συγκεκριμένα ζητήματα, όπως η μη εγκατάλειψη της παραγωγής συγκεκριμένων προϊόντων.

Since its inception, Common Agricultural Policy (CAP) ensures food security, contributes to the farmers' income security, competitiveness of the EU agricultural sector, protection of the environment, preservation of the rural areas and also strengthening of the EU position in the international trade of agri-food products. Affected by other equally important EU policies and the emerging challenges and social demands at EU and international level, CAP has evolved over the years adapting its objectives and goals to respond to these challenges and social demands. CAP has progressively moved from product support to income support, providing a safety net for some 7 million EU farms. More than 90% of direct payments are decoupled from production, contributing to more than 40% on average to the agricultural income. Under CAP 2014-2020, Voluntary Coupled Support (VCS), which is granted under specific conditions, is the only aid linked to the production in terms of maintaining the level of production in the sectors concerned. Although it is one of the most controversial measures of the current CAP, it is implemented by the vast majority of Member States (MS). The present work aims to assess the impact of the VCS implementation on Greek agriculture. Thus far, implementation of VCS has shown to have a positive effect on competitiveness if applied in targeted sectors of high importance, but also a negative one, depending on the sector and the intensity of the aid, preventing the productivity growth. At the same time, it may address specific issues, such as the abandonment of specific productions.