Επιπολασμός της Μη Αλκοολικής Λιπώδους Νόσου του Ήπατος στην Ελλάδα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα ενηλίκων και συσχέτιση της νόσου με τις διατροφικές συνήθειες των ατόμων αυτών ανεξαρτήτου σωματικού βάρους: στοιχεία από την Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής και Υγείας (ΠΑΜΕΔΥ)

Abstract

Σκοπός: Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (ΜΑΛΝΗ) αποτελεί την πιο κοινή αιτία ηπατικής νόσου. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση του επιπολασμού της ΜΑΛΝΗ στον ελληνικό πληθυσμό αλλά και των διατροφικών συνηθειών οι οποίες σχετίζονται με την ανάπτυξη της ΜΑΛΝΗ που σχετίζεται με μεταβολικούς παράγοντες ανεξαρτήτως σωματικού βάρους.

Μεθοδολογία: Στην μελέτη συμπεριλήφθηκε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ενήλικου πληθυσμού (N = 769 (29,34 άνδρες)), από την Πανελλήνια Μελέτη Διατροφής και Υγείας (ΠΑΜΕΔΥ). Δημογραφικά, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και πληροφορίες σχετικά με την υγεία συλλέχθηκαν με την χρήση επικυρωμένων ερωτηματολογίων. Ακόμα, αιματολογικός έλεγχος έγινε για την αξιολόγηση της κατάστασης υγείας των συμμετεχόντων. Η αξιολόγηση της ΜΑΛΝΗ έγινε με την χρήση του NAFLD Liver Fat Score (LFS) σύμφωνα με το οποίο μια τιμή >-0,640 προβλέπει την παρουσία ηπατικής στεάτωσης με ευαισθησία 86% και ειδικότητα 71%. Για τον υπολογισμό της μέσης πρόσληψης ενέργειας και μακροθρεπτικών χρησιμοποιήθηκαν δύο 24ωρες ανακλήσεις ενώ για την εύρεση της συμμόρφωσης στην Μεσογειακή διατροφή έγινε χρήση του MedDiet score που δημιουργήθηκε από τον Παναγιωτάκο και τους συνεργάτες του. Πραγματοποιήθηκε λογιστική παλινδρόμηση για τον προσδιορισμό της σχέσης της ΜΑΛΝΗ και των διατροφικών συνηθειών του πληθυσμού. Η ανάλυση διαστρωματώθηκε ανά ηλικία, φύλο, σωματικό βάρος, MedDiet score, επίπεδο σωματικής δραστηριότητας και εκπαίδευσης, κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα και παρουσία δυσλιπιδαιμίας.

Αποτελέσματα: Ο επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ στον πληθυσμό της Ελλάδας ήταν 30,43%. Οι πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου αυξήθηκαν σημαντικά με την αύξηση του σωματικού βάρους ((OR:1,71 ; 95% CI: 1,092, 2,670) υπερβάλλον βάρος και (OR:4,80 ; 95% CI: 2,363, 9,752) παχυσαρκία), το κάπνισμα (OR: 1,80; 95% CI: 1,049, 3,092) και την ύπαρξη δυσλιπιδαιμίας (OR:1,59; 95% CI: 1,047, 2,422). Αντίθετα, το γυναικείο φύλο (OR: 0,54; 95% CI: 0,354, 0,841), η υψηλή συμμόρφωση στην μεσογειακή διατροφή (OR: 0,46; 95% CI: 0,277, 0,779) και η μικρή (OR: 0,26; 95% CI: 0,096, 0,716) έως μέτρια (OR: 0,34; 95% CI: 0,129, 0,910) κατανάλωση αλκοόλ φάνηκε να μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου κατά 46%, 54%, 74% και 66% αντίστοιχα.

Συμπεράσματα: Ο μεγάλος επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ την καθιστά μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα. Η παρουσία της νόσου είναι στενά συνδεδεμένη με συνοδά νοσήματα αλλά και με πλήθος τροποποιήσιμων παραγόντων όπως είναι το μεσογειακό μοτίβο διατροφής και η κατάσταση του σωματικού βάρους. Η παρέμβαση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου της νόσου κρίνεται αναγκαία.

Aim: Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) is the most common cause of liver disease. The purpose of this study is to investigate the prevalence of NAFLD in the Greek population and the dietary habits that are associated to the development of NAFLD related to metabolic factors regardless of body weight.

Methodology: The study included a representative sample of the adult population (N = 769 (29,34 males)), from the Hellenic National Nutrition and Health Survey (HNNHS). Demographic, anthropometric data and health-related informations were collected using validated questionnaires. Also, blood tests were done to assess the health status of the participants. The evaluation of NAFLD was done using the NAFLD Liver Fat Score (LFS) according to which a value > - 0.640 predicts the presence of hepatic steatosis with a sensitivity of 86% and a specificity of 71%. To calculate the average intake of energy and macronutrients, two 24-hour recalls were used, while to investigate the adherence to Mediterranean diet the MedDiet score created by Panagiotakos et al. was used. Logistic regression was performed to determine the relationship between NAFLD and dietary habits of the population. The analysis was stratified by age, sex, body weight, MedDiet score, level of physical activity and education, alcohol consumption, smoking and presence of dyslipidemia.

Results: The prevalence of NAFLD in the Greek population was 30,43%. The likelihood of having NAFLD significantly increased with body weight ((OR:1,71 ; 95% CI: 1,092, 2,670) overweight and (OR:4,80 ; 95% CI: 2,363, 9,752) obesity), smoking (OR: 1,80; 95% CI: 1,049, 3,092) and dyslipidemia (OR:1,59; 95% CI: 1,047, 2,422). On the contrary, female gender (OR: 0,54; 95% CI: 0,354, 0,841), stricter Mediterranean diet adherence (OR: 0,46; 95% CI: 0,277, 0,779) and low (OR: 0,26; 95% CI: 0,096, 0,716) and moderate (OR: 0,34; 95% CI: 0,129, 0,910) alcohol consumption appeared to reduce the likelihood of NAFLD developing by 46%, 54%, 74% and 66% respectively.

Conclusions: The high NAFLD prevalence in adults constitutes a major public health issue in Greece. The presence of the disease is closely associated with co-morbidities but also with several modifiable factors such as the Mediterranean eating pattern and body weight status. Interventions in the modifiable risk factors of the disease is deemed necessary.