Μελέτη των διατροφικών συνηθειών παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα καθώς και του μητρικού θηλασμού βρεφών στην Ελλάδα και διερεύνηση της συσχέτισης του μητρικού θηλασμού με τις διατροφικές συνήθειες και τον δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ.) κατά την παιδική και εφηβική ηλικία

Abstract

Ο μητρικός θηλασμός έχει τεκμηριωμένα οφέλη για την υγεία του βρέφους και της μητέρας. Σήμερα, τα οφέλη του θηλασμού δεν θεωρείται ότι περιορίζονται στη διάρκεια της γαλουχίας, αλλά ότι έχουν και μακροπρόθεσμες ευεργετικές συνέπειες. Ωστόσο, ορισμένα από τα οφέλη του θηλασμού δεν έχουν ακόμη επαρκώς μελετηθεί και τεκμηριωθεί. Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής μελέτης είναι η διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ του θηλασμού κατά τη βρεφική ηλικία και των διατροφικών συνηθειών καθώς και της κατάστασης σωματικού βάρους στην εφηβική ηλικία, βάσει των δεδομένων μιας αξιόπιστης μελέτης, συγκεκριμένα της Πανελλήνιας Μελέτης Διατροφής και Υγείας (ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.). Από τον συνολικό πληθυσμό της ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ., στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα από τα άτομα προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας (12-18 ετών). Το τελικό δείγμα πληθυσμού που χρησιμοποιήθηκε, ανήλθε στα 100 άτομα 12-18 ετών (56% αγόρια). Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Όλα τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν στην ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ. σχεδιάστηκαν βάσει επικυρωμένων ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν και σε προηγούμενες μελέτες. Για την κατάταξη του σωματικού βάρους χρησιμοποιήθηκαν οι πίνακες International Obesity Task Force (IOTF), οι οποίοι χρησιμοποιούνται για άτομα ηλικίας από 2 έως 18 ετών. Για την αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών, εκτιμήθηκε η ημερήσια κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Για την επεξεργασία των αποτελεσμάτων, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό STATA 2013. Για τη διερεύνηση συσχέτισης του θηλασμού με τον Δ.Μ.Σ. και τις διατροφικές συνήθειες, πραγματοποιήθηκε ανάλυση λογιστικής παλινδρόμησης. Από το σύνολο του πληθυσμού (n=100), το 56% ήταν αγόρια. Η συχνότητα διενέργειας μητρικού θηλασμού στον πληθυσμό μελέτης εκτιμήθηκε ως εξής: 83,5% των εφήβων είχαν ξεκινήσει τον θηλασμό ως βρέφη, 46,4% είχαν θηλάσει έως και την ηλικία των 3 μηνών, 30,9% είχαν θηλάσει έως και την ηλικία των 6 μηνών, 9,3% είχαν θηλάσει έως και την ηλικία του 1 έτους. Η συχνότητα των εφήβων που ακολουθούν σωστές διατροφικές συνήθειες στον πληθυσμό μελέτης, εκτιμήθηκε ως εξής: το 48% των εφήβων καταναλώνει φρούτα σύμφωνα με τις διατροφικές συστάσεις και το 70% των εφήβων καταναλώνει λαχανικά σύμφωνα με τις διατροφικές συστάσεις. Ως προς την κατάσταση σωματικού βάρους, το 84% των εφήβων είχε κανονικό βάρος, το 14% των εφήβων είχε υπερβάλλον βάρος και το 2% των εφήβων είχε παχυσαρκία. Τα παιδιά που είχαν θηλάσει για 3 μήνες και περισσότερο είχαν 13% λιγότερες πιθανότητες να έχουν υπερβάλλον βάρος ή παχυσαρκία σε σχέση με τα παιδιά που είχαν θηλάσει για λιγότερο από 3 μήνες, όμως δεν κατέστη δυνατή στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του μητρικού θηλασμού και του Δ.Μ.Σ. στον πληθυσμό μελέτης, εξαιτίας του μικρού μεγέθους του δείγματος. Αφού αφαιρέθηκαν οι ακραίες τιμές συχνότητας κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, η ανάλυση επαναλήφθηκε και προέκυψε ακόμη μικρότερη συσχέτιση. Τέλος, τα παιδιά που καταναλώνουν 2 ή περισσότερες μερίδες φρούτων ημερησίως, έχουν 1,58 (58%) μεγαλύτερη πιθανότητα να είχαν θηλάσει ως βρέφη για διάστημα 3 μηνών και άνω, όμως δεν κατέστη δυνατή στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του μητρικού θηλασμού και της ημερήσιας κατανάλωσης φρούτων κατά την εφηβική ηλικία στον πληθυσμό μελέτης, εξαιτίας του μικρού μεγέθους του δείγματος. Απαιτείται περαιτέρω επιστημονική έρευνα, με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος, στην οποία θα λαμβάνεται υπόψη το είδος του θηλασμού (αποκλειστικός ή μη) καθώς και ο τρόπος χορήγησης του μητρικού γάλακτος (άμεσα ή με μπιμπερό), για την εγκυρότερη αξιολόγηση του οφέλους του μητρικού θηλασμού στη μετέπειτα ζωή του βρέφους.

Breastfeeding has well-documented health benefits for the infant and the mother. Today, the benefits of breastfeeding are not considered to be limited to the duration of lactation but having long-term beneficial effects. However, some of the benefits of breastfeeding have not yet been sufficiently studied and documented. The purpose of this postgraduate study is to investigate the correlation between breastfeeding in infancy and eating habits as well as body weight status in adolescence, using data from a reliable study, the Hellenic National Nutrition and Health Survey (HNNHS). From the total population of HNNHS, in the present study, data from the preadolescent and adolescent individuals (12-18 years) were used. Hence, the final population sample used amounted to 100 people aged 12-18 (56% boys). The data were collected from a questionnaire survey. All questionnaires used in HNNHS were designed based on validated questionnaires also used in previous studies. Weight classification was performed using the International Obesity Task Force (IOTF) tables, being applied to classify the body weight of individuals aged 2 to 18 years. To assess dietary habits, daily consumption of fruits and vegetables was estimated. The STATA 2013 software was used to process the results. A logistic regression analysis was performed to investigate the correlation between breastfeeding and BMI and dietary habits. Of the total population (n=100), 56% were boys. The frequency of breastfeeding in the study population was estimated as follows: 83.5% of adolescents had started breastfeeding as infants, 46.4% had breastfed until the age of 3 months, 30.9% until the age of 6 months, 9.3% until the age of 1 year. The frequency of adolescents following good dietary habits in the study population was estimated as follows: 48% of adolescents consume fruits according to dietary recommendations and 70% of adolescents consume vegetables according to dietary recommendations. Regarding body weight status, 84% of the adolescents were normal weight, 14% of the adolescents were overweight and 2% of the adolescents were obese. Children who had been breastfed for 3 months or more were 13% less likely to be overweight or obese than children who had been breastfed for less than 3 months, but no statistically significant correlation was found between breastfeeding and BMI in the study population, due to the small sample size. By removing the outliers from fruit and vegetable consumption frequency data, an even smaller association emerged. Finally, children who consume 2 or more servings of fruit per day have a 1.58 (58%) higher probability of having been breastfed as infants for a period of 3 months or more, however, no statistically 3 significant correlation was found between breastfeeding and daily fruit consumption in the study population, due to the small sample size. Further scientific research with a larger sample size is needed, taking into account the type of breastfeeding (exclusive or non-exclusive) as well as the mode of breastfeeding (directly or by bottle), to better understand the benefit of breastfeeding for the infant in its later life.