Ανάδειξη Δημοσίου Σήματος. Σύνδεση Αρχαιολογικών και Μουσειακών Χώρων Κεραμεικού και Ακαδημίας Πλάτωνος. Δημιουργία Πράσινης Πολιτιστικής Διαδρομής

Abstract

Το Δημόσιο Σήμα, είναι το σημαντικότερο παρόδιο νεκροταφείο της αρχαίας Αθήνας αναπτυγμένο εκατέρωθεν μιας από τις κύριες οδικές αρτηρίες επικοινωνίας του άστεως προς τα δυτικά. Πρόκειται για τον «Δρόμο» που από το Δίπυλον έως την Ακαδημία προοριζόταν για τις δημόσιες ταφές σημαντικών προσώπων, πεσόντων πολέμων. Εκεί λάμβαναν χώρα οι ετήσιες τελετές, οι αγώνες και η εκφώνηση των επιτάφιων λόγων προς τιμήν των νεκρών. Τα ίχνη του «Δρόμου» διατρέχουν σήμερα τις δυτικές συνοικίες της Αθήνας εκκινώντας, επί της Πειραιώς, «μπροστά» από το Δίπυλο, την Πύλη της Αρχαίας Αθήνας, όπως σώζεται στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού. Μετά από έρευνα των ανασκαφικών ευρημάτων, χαρτογράφηση και κατηγοριοποίηση αυτών με κριτήρια την χρήση που έφεραν τα ευρήματα, την ιστορική περίοδο αλλά και το προσβάσιμο ή μη της ανασκαφής, ορίστηκε η περιοχή μελέτης. Την περιοχή διατρέχουν αρτηρίες υπερτοπικού χαρακτήρα (οδός Πειραιώς, Λ. Αθηνών), η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών επί της Κωνσταντινουπόλεως, κύριες οδοί, όπως η Ιερά Οδός, η Σπύρου Πάτση κ.α., η μπλε και η κόκκινη γραμμή του Μετρό και δρομολόγια λεωφορείων του ΟΑΣΑ. Επί της περιοχής μελέτης διερευνήθηκαν το ύψος, η μορφολογία και η κατάσταση του δομημένου αστικού ιστού, οι χρήσεις γης σε επίπεδο ισογείου και ορόφων, έγινε καταγραφή των αξιόλογων κτισμάτων, των υφιστάμενων ανοιχτών χώρων πρασίνου αλλά και των ερειπίων ή/ και αδόμητων οικοπέδων (αστικά κενά). Αποτυπώθηκαν οι υφιστάμενες φυτεύσεις σε τμήμα της περιοχής μελέτης και διερευνήθηκε η συσχέτιση με τη βλάστηση των δύο αρχαιολογικών χώρων. Αναλύθηκε το υφιστάμενο δίκτυο πεζοδρομήσεων ως προς το σχεδιασμό, την υλικότητα, τις φυτεύσεις και τη σχέση με το πεζοδρομημένο σύνολο του ιστορικού κέντρου. Καταγράφηκαν τα προβλήματα αυτού, ενώ παράλληλα διερευνήθηκαν τέσσερα πιθανά σενάρια πεζοδρόμησης και οι επιπτώσεις τους στην κυκλοφορία των οχημάτων. Με σκοπό την ανάδειξη του Δημοσίου Σήματος και τη σύνδεση με το ιστορικό κέντρο της πόλης, οι άξονες γύρω από τους οποίους κινήθηκε η συνθετική διαδικασία είναι η ανάδειξη των ανασκαφών, ως περιεχόμενο νόημα και υλικότητα, η ανάδειξη των αξιόλογων οικημάτων, η ενσωμάτωση στο σχεδιασμό χαρακτηριστικών του υφιστάμενου δικτύου πεζοδρόμων του συνόλου του ιστορικού κέντρου, η βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής μελέτης, η χρήση χαρακτηριστικών φυτικών ειδών της Ευμεσογειακής Zώνης που συναντώνται και στους αρχαιολογικούς χώρους-πόλους της διαδρομής. Για την επίτευξη του σκοπού προτάθηκε η δημιουργία ενιαίου δικτύου πεζοδρόμων με ενσωματωμένο ένα παράλληλο δίκτυο χώρων πρασίνου υπό τη μορφή πάρκων γειτονιάς ή πάρκων τσέπης. Για την πεζοδρόμηση επιλέχθηκε κάνναβος 4,5m x4,5m, στη διεύθυνση της αρχής της Πλαταιών και διάκριση σε τρεις ζώνες από διαφορετικό υλικό που νοηματοδοτούν διακριτές χρήσεις (ζώνη κίνησης-ζώνη κτισμένων μετώπων-ζώνη ανασκαφών).

Dimosio Sima is the greatest cemetery of Ancient Athens with burials of dead warriors on both sides of the main road that leaded from the city’s gate Dipylon to Platon’s Academy. It consists also of the road where open to the public burial ceremonies, races and speeches took place to honor the dead. The road’s traces nowadays are found in the west district of the city of Athens, starting on Peiraiws Street, “in front of” the Dipylon, as it is kept in the archaeological site of Kerameikos. After research of the excavation finds, mapping and categorization of them on certain criteria that had to do with the ancient use of the remnants, their historical period and today’s accessibility, study area was defined. The area is crossed by hyperlocal arteries, railway lines on Konstantinoupoleos street, main roads, as Iera Odos and Spyrou Patsi Street, the blue and red metro lines and bus lines. The studies where focused on the existing state of the area as the building’s height, use and condition. Exceptional buildings were marked as unstructured open areas, also. The existing plant species, were examined too, in part of the area and their relation to the flora found in both archaeological sites of Kerameikos and Academia. The pedestrian network was analyzed, considering the design, the materiality and the plantings in comparison to the network of the historical center of the city. Four scenarios of creating an undivided pedestrian network connecting the two sites and their implications to the traffic, where examined. In order to highlight the area of Dimosio Sima and embody it to the historical centre of Athens the main draw lines in the designing process were the lighting up of the excavation findings and remarkable buildings, the use of designing characteristics of the Megalos Peripatos and the use of the Eumediterranean Vegetation Zone species, also found in the archaeological site. The suggestion schemes are based on the creation of an undivided pedestrian network including a network of green open spaces in the form of neighborhood parks and pocket parks. The padestrianization runs on a 4,5m x 4.5m canvas articulated on three zones of distinct meaning and materiality (main motion zone- building’s zone- excavation zone).