Πρόληψη δασικών πυρκαγιών στην Αττική: νέες δράσεις, καταγραφή και αποτίμηση

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, η εμφάνιση πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά παγκοσμίως, έχει αναδείξει τις αδυναμίες των πολιτικών διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών που έχουν υιοθετηθεί από τις χώρες μέχρι σήμερα, οι οποίες εστιάζουν σχεδόν εξ’ολοκλήρου στην ενίσχυση της καταστολής και αγνοούν την πρόληψη. Στην Ελλάδα, αν και χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα κονδύλια για την καταστολή εντούτοις η χώρα βίωσε πολλές καταστροφικές πυρκαγιές κατά τα τελευταία έτη με αποτέλεσμα να αρχίσει να συνειδητοποιείται η ανάγκη πρόληψης. Έτσι, το 2021 έγινε σειρά επεμβάσεων μείωσης καύσιμης ύλης στο πλαίσιο προγράμματος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας με τον τίτλο “ΔΡΥΑΔΕΣ”, και στη συνέχεια, μετά την καταστροφική αντιπυρική περίοδο του 2021 οργανώθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος ένα πρόγραμμα πρόληψης πυρκαγιών με τον τίτλο “Anti-NERO”, το οποίο ξεκίνησε το 2022 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα (2023). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει πρακτικές διαχείρισης της καύσιμης ύλης όπως οι καθαρισμοί και η συντήρηση αντιπυρικών ζωνών. Σκοπός της εργασίας είναι η καταγραφή των επεμβάσεων που εφαρμόστηκαν στην Αττική και μια αρχική θεωρητική αποτίμηση των αποτελεσμάτων τους. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν χάρτες υψηλής ευκρίνειας που απεικονίζουν την θέση και το είδος των επεμβάσεων ανά Δασαρχείο στην περιφέρεια Αττικής. Για την κατασκευή των χαρτών χρησιμοποιήθηκαν τα γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα και συγκεκριμένα το λογισμικό ArcMap (v. 10.8) και το ArcGis Pro. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν ενδεικτικά τοπικά μοντέλα καύσιμης ύλης σε τρείς θέσεις όπου έγιναν επεμβάσεις και αξιολογήθηκε η προβλεπόμενη συμπεριφορά πυρκαγιάς με χρήση του λογισμικού BEHAVE PLUS. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι καθαρισμοί βλάστησης που έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος “Anti-NERO” είναι αποτελεσματικοί και μειώνουν σημαντικά την συμπεριφορά της φωτιάς, αναδεικνύοντας έτσι την σημαντικότητα της διαχείρισης της καύσιμης ύλης στον αντιπυρικό σχεδιασμό.

In recent decades, the occurrence of wildfires with extreme behavior worldwide, highlights the weaknesses of forest fire management policies adopted by most countries, which focus almost entirely on strengthening suppression and tend to ignore prevention. In Greece, despite the fact that major funding has been allocated to suppression since 2007, the country still experienced many devastating fires in recent years, highlighting that there is a strong need for prevention. Thus, in 2021, a series of fire prevention actions focusing on reducing fuel were carried out as part of a program of the General Secretariat of Civil Protection titled "DRYADES". Then, following the disastrous fire season of 2021, a fire prevention program was organized and financed by the Ministry of the Environment with the title “Anti-NERO”, which started in 2022 and continues until today (2023). The program consists of fuel management practices, such as removal of the understory shrub vegetation, overstory thinning and firebreak maintenance. The main objectives of this Msc thesis are a) to document the treatments implemented in Attica and b) offer an initial evaluation of their results in preventing forest fires and mitigating their effects. In this context, maps were created that demonstrate the location and the type of treatment implemented by the Forest Service, in the region of Attica. In this regard, indicative local post-treatment fuel models were created for three treated locations and the predicted fire behavior was evaluated using the BEHAVE PLUS software. The predicted fire behavior results showed a significant decrease in rate of spread and flame length in all of the treated areas, indicating the importance of fuel treatments as a fire prevention practice.