Ρύπανση του εδάφους μετά την απόσυρση των πλημμυρικών υδάτων στην περιοχή της Θεσσαλίας

Abstract

Η κακοκαιρία «Daniel» έπληξε την περιοχή της Θεσσαλίας τον Σεπτέμβριο του 2023 με πολύ ισχυρές βροχοπτώσεις με αποτέλεσμα να προκληθούν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα και σημαντικά προβλήματα στην περιφερειακή ενότητα της Καρδίτσας. Στην παρούσα εργασία διερευνάται η ρύπανση των επιφανειακών εδαφών του Δήμου Παλαμά της περιφερειακής ενότητας Καρδίτσας από βαρέα μέταλλα εξαιτίας των παραπάνω πλημμυρικών φαινομένων. Οι συγκεντρώσεις του αργιλίου (Al), του αζώτου (Ν), του νιτρικού αζώτου (ΝΟ3-Ν) καθώς και τα βαρέα μέταλλα χρώμιο (Cr), νικέλιο (Ni), μαγγάνιο (Mn), χαλκός (Cu), μόλυβδος (Pb) και ψευδάργυρος (Zn) προσδιορίστηκαν και συγκρίθηκαν με τις φυσιολογικές συγκεντρώσεις των στοιχείων στον στερεό φλοιό της γης και στα επιφανειακά εδάφη όπως προκύπτουν από την βιβλιογραφία. Από την σύγκριση προέκυψε ότι αυτές κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα με εξαίρεση το χρώμιο (Cr) και το νικέλιο (Ni) όπου σε αρκετά από τα δείγματα παρατηρήθηκαν αυξημένες περιεκτικότητες. Η εκτίμηση του βαθμού ρύπανσης των εδαφών καθώς και οι πιθανές πηγές των ρύπων βασίστηκαν στον υπολογισμό περιβαλλοντικών δεικτών. Από αυτούς προκύπτει μικρού βαθμού ρύπανση των εδαφών από χρώμιο και μέτρια από νικέλιο και υποδεικνύονται φυσικές και ανθρωπογενείς πηγές ρύπανσης. Στα περισσότερα εδαφικά δείγματα των περιοχών αυτών επικρατεί το λεπτόκοκκο κλάσμα του εδάφους (άργιλος και ιλύς) γεγονός που ενισχύει την προσρόφηση των βαρέων μετάλλων στο έδαφος και ενδεχομένως ερμηνεύει μερικώς τις υψηλότερες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων σε αυτά. Η ρύπανση εντοπίζεται κυρίως, στην ευρύτερη περιοχή του Παλαμά, στη Μαραθέα και στην Κόρδα. Γεωγενείς πηγές αποτελούν η διάβρωση και αποσάθρωση γειτονικών υπερβασικών πετρωμάτων και ανθρωπογενείς οι γεωργικές δραστηριότητες στην περιοχή αλλά και η υπερχείλιση του ρυπασμένου Πηνειού ποταμού. Εκτιμάται ότι το νερό από το έντονο πλημμυρικό φαινόμενο συνέβαλε στη μεταφορά, επαναδιάταξη και εναπόθεση των ρύπων στο έδαφος.

The bad weather "Daniel" hit the region of Thessaly in September 2023 with very heavy rains resulting in severe flooding and significant problems in the regional unit of Karditsa. In this work, the pollution of the surface soils of the Municipality of Palamas of the regional unit of Karditsa by heavy metals due to the above flood phenomena is investigated. The concentrations of aluminum (Al), nitrogen (N), nitrate nitrogen (NO3-N) as well as the heavy metals chromium (Cr), nickel (Ni), manganese (Mn), copper (Cu), lead (Pb) and zinc (Zn) were determined and compared with normal concentrations of the elements in the solid earth's crust and surface soils as derived from the literature. From the comparison it emerged that these vary at normal levels with the exception of chromium (Cr) and nickel (Ni) where increased contents were observed in several of the samples.

The assessment of the degree of soil pollution as well as the possible sources of the pollutants were based on the calculation of environmental indicators. They show a low degree of soil pollution by chromium and moderate by nickel, and natural and anthropogenic sources of pollution are indicated. In most soil samples from these areas, the fine-grained fraction of the soil (clay and silt) prevails, which enhances the adsorption of heavy metals in the soil and possibly partially explains the higher concentrations of heavy metals in them.

The pollution is mainly located in the wider area of Palamas, Marathea and Korda. Geological sources are the erosion and disintegration of neighboring superbasic rocks and anthropogenic agricultural activities in the area as well as the overflow of the polluted Pinios River.

It is estimated that the water from the intense flood event contributed to the transport, redistribution and deposition of the pollutants in the soil.