Χαρτογράφηση βέλτιστου δασικού δικτύου με την εφαρμογή της μεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης: η περίπτωση της Βίνιανης

Abstract

Η αειφόρος διαχείριση των δασών (Sustainable Forest Management, SFM) έχει συμβάλει στη αντιμετώπιση των αρνητικών, για τα δάση, επιδράσεων που προκαλούνται σε αυτά από ανθρωπογενείς και φυσικούς παράγοντες και στους εξαρτώμενους από αυτά τοπικούς πληθυσμούς συμβάλλοντας ταυτόχρονα και στην οικονομική ανάπτυξη. Ο σχεδιασμός και εν τέλει η διαχείριση δασικών δρόμων είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για την ορθολογική και συνάμα βιώσιμη διαχείριση δασών και ορεινών βοσκοτόπων. Κατά τη διάνοιξη και την λειτουργία των δρόμων προκαλούνται άμεσες και έμμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις τόσο στα οικοσυστήματα όσο και στα γειτνιάζοντα τοπία, για αυτόν τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικός ο σχεδιασμός των δασικών δρόμων με αυτό ως γνώμονα. Θεμελιώδη αρχή του σχεδιασμού δασικού οδικού δικτύου εκτός από την προσβασιμότητα στο δάσος για την ορθολογική αξιοποίησή του, θα πρέπει να αποτελεί η προστασία του. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλει και η διαχείριση δασικού δικτύου προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις του. Σκοπός της μεταπτυχιακής εργασίας είναι να πραγματοποιηθεί η χαρτογράφηση του βέλτιστου οδικού δασικού δικτύου με την εφαρμογή της μεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης στην περιοχή της Βίνιανης Ευρυτανίας. Για τον σκοπό αυτό εφαρμόζεται μια μέθοδος Πολλαπλών Κριτηρίων Εκτίμησης (Multi-Criteria Evaluation, MCE) των περιβαλλοντικών του επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον και αξιολογείται η χωρική μεταβλητότητα του βέλτιστου αυτού οδικού δασικού δικτύου και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τις οποίες αυτό προκαλεί στο φυσικό περιβάλλον. Αρχικά έλαβε μέρος η ανάλυση των δασοπονικών, εδαφικών και κλιματικών συνθηκών της περιοχής μελέτης και στην συνέχεια με την μέθοδο MCE, εκτιμήθηκαν τα διάφορα κρητίρια της επίδρασης της έντασης αυτής η οποία προκαλείται από τους δασικούς δρόμους στο δασικό οικοσύστημα. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, έχει χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση και επεξεργασία των δεδομένων το λογισμικό ArcGIS 10.5, με το οποίο δημιουργήθηκαν δεδομένα για το οδικό δασικό δίκτυο της δημοτικής ενότητας Βίνιανης του δήμου Αγράφων και δεδομένα που αφορούν το δασικό σύμπλεγμα για τη διαχείριση του δάσους της περιοχής. Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκαν μια σειρά από χάρτες που περιέχουν και απεικονίζουν τα κριτήρια που τέθηκαν στα πλαίσια της προτεινόμενης μεθόδου. Επίσης, έλαβε μέρος η εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων ανάπτυξης και προστασίας της περιοχής, επομένως η μεθοδολογία μπορεί να αξιοποιηθεί για την βελτίωση της αποτελεσματικής διαχείρισης και την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων οι οποίοι ενδέχεται να προκληθούν από την διάνοιξη του δασικού δικτύου των δρόμων.

Sustainable Forest Management (SFM) has a positive effect on reducing the negative impacts on forests and their dependent local populations while contributing to economic development. The design and ultimately the management of forest roads is one of the most important tools for the rational management of forests and mountain pastures. The opening and operation of roads causes various direct and indirect environmental impacts on both ecosystems and adjacent landscapes, which is why it is extremely important to design forest roads with this in mind. A fundamental principle of forest road planning, apart from accessibility to the forest for its rational utilization, should be its protection. Forest network management will also contribute to this direction in order to minimize its negative impacts. The purpose of the postgraduate thesis is to carry out the mapping of the optimal forest road network by applying the multicriteria analysis method in the area of Viniani Evritania. For this purpose, a Multi-Criteria Evaluation (MCE) method is applied and the spatial variability of the optimal forest road network and its environmental impact on the natural environment is evaluated. Initially, the analysis of the forestry, soil and climatic conditions of the study area took place and then, with the MCE method, the assessment of the criteria of the intensity of the impact caused by forest roads on the forest ecosystem. To achieve the above objectives, the ArcGIS 10.5 software has been used for data management and processing, which created data for the forest road network of the municipal unit Viniani of the municipality of Agrafa and data and information of the forest complex for the management of the forest of the area. For this reason, maps were created that contain and illustrate the criteria set. Also, conclusions and proposals for the development and protection of the area took place, so the methodology can be used to improve effective management and assess the environmental impacts that may be caused by the opening of forest roads.