Διαχείριση δασωμένων αγρών: οικολογικές και κοινωνικές επιδράσεις

Abstract

Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στη διερεύνηση των δασωθέντων αγρών ως προς την οικολογική τους αξία μέσω του ποσοστού δέσμευσης άνθρακα σε αυτούς, με στόχο την αξιολόγηση του ρόλου τους στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, για να εξετασθεί ικανοποιητικά το ζήτημα των δασωμένων αγρών, κρίθηκε σκόπιμο να γίνει ανάλυση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τους δασωμένους αγρούς στην Ελλάδα, από την πρώτη ψήφιση του Ν.998/1979 (άρθρο 67) μέχρι και της ψήφισης του πρόσφατου Ν. 4915/2022. Μέσω αυτής της ανάλυσης, εξετάζεται η εξέλιξη της δασικής πολιτικής της χώρας σχετικά με τη διαχείριση των δασωμένων αγρών. Το ζήτημα των δασωμένων αγρών αναδείχθηκε εκ νέου από την ανάρτηση των Δασικών Χαρτών. Χρησιμοποιώντας το γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών (GIS), αναλύονται τα δεδομένα των δασωθέντων αγρών, όπως αυτά έχουν παραχθεί από το δασικό χάρτη της ΠΕ Φθιώτιδας και ειδικότερα της Τ.Κ Αγίου Γεωργίου. Με μεθόδους όπως η χρήση του Google Earth, καθώς και επιτόπιες επισκέψεις, πραγματοποιείται η προσέγγιση στην περιοχή μελέτης, που επιλέχθηκε να είναι η Τοπική Κοινότητα του Αγίου Γεωργίου(Τυμφρηστού), λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά, διοικητικά και γεωγραφικά της χαρακτηριστικά καθώς και την περιβαλλοντική ευαισθησία. Η εγκατάλειψη των γεωργικά καλλιεργούμενων εκτάσεων είχε ως συνέπεια την επέκταση του δάσους σε αυτές ως διαδικασία της δευτερογενούς οικολογικής διαδοχής και τον σταδιακό σχηματισμό ενιαίας οργανικής ενότητας με τις όμορες δασικές εκτάσεις μετατρέποντας τις εκτάσεις αυτές σε δασικά οικοσυστήματα, όπως αυτό αποδεικνύεται τόσο από την διαχρονική παρατήρηση των ορθοφωτογραφιών (έτους 1945 και 2015) όσο και από τις μετρήσεις πεδίου και την κατά προσέγγιση υπολογισμό της βιομάζας και της απορρόφησης του CO2 στις αναφερόμενες εκτάσεις. Καθώς η σημασία των δασών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι υψίστης και καθοριστικής σημασίας ενώ παράλληλα η δημιουργία νέων δασών μέσω της δάσωσης και της αναδάσωσης αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέσο για την εξάλειψη του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την αντιμετώπισή της, ίσως λύση στο ακανθώδες ζήτημα των δασωμένων αγρών που έχει ταλανίσει τόσο την πολιτεία όσο και τους πολίτες να αποτελεί η διαχείριση των δασωμένων αγρών σε συνάρτηση με την πλέον οικολογική τους αξία.

The present dissertation focuses on investigating afforested agricultural lands regarding their ecological value through the assessment of carbon sequestration rates within them, aiming to evaluate their role in mitigating climate change. Additionally, to comprehensively examine the issue of afforested lands, it was deemed appropriate to analyze the legislative framework governing afforested agricultural lands in Greece, from the enactment of Law 998/1979 (Article 67) to the recent Law 4915/2022. Through this analysis, the evolution of the country's forest policy regarding afforested lands management is examined. The issue of afforested agricultural lands has been re-highlighted by the posting of Forest Maps. Using Geographic Information Systems (GIS), the data of afforested agricultural lands are analyzed, as generated from the forest map of the Regional Unit of Phthiotis, particularly the Community of Saint George. Through methods such as the use of Google Earth, as well as on-site visits, an approach to the study area is made, which was selected to be the Local Community of Saint George, taking into account its historical, administrative, and geographical characteristics, as well as environmental sensitivity. The abandonment of agriculturally cultivated areas has resulted in the expansion of forests in them as a process of secondary ecological succession, resulting in the gradual formation of a unified organic unit with adjacent forested areas, transforming these areas into forest ecosystems, as evidenced both by observation of orthophoto maps over time and by field measurements and the approximate calculation of biomass and CO2 absorption in the referred areas. As the importance of forests in addressing climate change is paramount and crucial, while simultaneously the creation of new forests through afforestation and reforestation constitutes an effective means to eliminate carbon from the atmosphere and address climate change, a solution to the persistent issue of afforested agricultural lands that has troubled both the state and citizens may lie in the management of afforested lands in relation to their ecological value.