Επίδραση φυτών εδαφοκάλυψης στην αρθροποδοπανίδα εδάφους ελαιώνων

Abstract

Η αντιμετώπιση των εχθρών της ελιάς αποτελεί πρόκληση για την αύξηση της παραγωγής αυτής της πολύ σημαντικής καλλιέργειας για τις χώρες της Μεσογείου. Η διαχείριση των εχθρών με βιολογικά μέσα πιθανόν να μπορεί να δώσει λύση μέσω της εγκατάστασης καλλιεργειών εδαφοκάλυψης. Σε ελαιώνα του νομού Χανίων Κρήτης εγκαταστάθηκαν, κατά μήκος των τριών ενδιάμεσων σειρών μεταξύ των ελαιοδένδρων, τα φυτικά είδη Festuca arudinacea και Trifolium repens, ενώ δεύτερος παρακείμενος ελαιώνας με αυτοφυή βλάστηση χρησιμοποιήθηκε ως μάρτυρας. Στόχος της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης των καλλιεργειών εδαφοκάλυψης στην ποικιλότητα και την αφθονία των ωφέλιμων εδαφόβιων αρθροπόδων. Οι δειγματοληψίες έγιναν με χρήση παγίδων παρεμβολής και πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2023. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικώς σημαντικά μεγαλύτερο συνολικό αριθμό αρθροπόδων στα πειραματικά τεμάχια με τα φυτά εδαφοκάλυψης. Όσον αφορά τα ωφέλιμα αρθρόποδα, αυτά που βρέθηκαν σε μεγαλύτερους πληθυσμούς ήταν οι αράχνες (Τάξη Araneae) και τα Coleoptera της Οικογένειας Carabidae. Οι πληθυσμοί και των δύο αυτών taxa φαίνονται μεγαλύτεροι στον ελαιώνα με τις καλλιέργειες εδαφοκάλυψης, ενώ η ποικιλότητα των Carabidae ήταν μεγαλύτερη στα πειραματικά τεμάχια με το F. arudinacea, επιβεβαιώνοντας με αυτό τον τρόπο τα οφέλη της εδαφοκάλυψης με φεστούκα. Οι οικογένειες των αραχνών που βρέθηκαν σε μεγαλύτερους πληθυσμούς ήταν οι Gnaphosidae, Zodariidae, Lycosidae και Linyphiidae. Από τα Carabidae, το ενδημικό είδος Tapinopterus creticus φαίνεται να κυριαρχεί στους αγρούς. Η παρουσία των συγκεκριμένων οργανισμών μπορεί να επηρεάσει τη δράση εχθρών της ελιάς με βιολογικά στο έδαφος, όπως ο δάκος της ελιάς, ήδη από τους χειμερινούς μήνες. Επομένως, η παρουσία των ωφέλιμων εδαφόβιων αρθροπόδων μπορεί να ενισχυθεί με την εγκατάσταση των κατάλληλων καλλιεργειών εδαφοκάλυψης προάγοντας τη βιολογική αντιμετώπιση ζωικών εχθρών στους ελαιώνες.

The management of olive pests is a challenge to the increasing production of this very important crop for Mediterranean countries. Biological control may be able to provide a solution through the establishment of cover crops. The aim of the study was to investigate the effect of cover crops on the diversity and the abundance of beneficial soil arthropods. In olive grove in the region of Chania, Crete, Festuca arudinacea and Trifolium repens were established along the three intermediate rows, while a second adjacent olive grove with native vegetation was used as a control. Sampling was conducted using pitfall traps and took place between April and September 2023. Results showed statistically significantly higher total numbers of arthropods in the experimental plots with cover crop plants. Regarding beneficial arthropods, those found in larger populations were spiders (Order Araneae) and Coleoptera of the Family Carabidae. The populations of both taxa appeared larger in the olive grove with cover crops, while the diversity of Carabidae was higher in the experimental plots with fescue, thus confirming the benefits of this cover crop. The spider families found in larger populations were Gnaphosidae, Zodariidae, Lycosidae and Linyphiidae. Among the carabids, the endemic species Tapinopterus creticus seems to dominate the fields. The presence of these organisms may influence the activity of olive pests as early as the winter months. Therefore, the presence of beneficial soil arthropods can be enhanced by the establishment of appropriate cover crops promoting biological control in olive groves.