Οινικός τουρισμός. H περίπτωση των δρόμων κρασιού της περιοχής της Μαντινείας

Abstract

Στην Ελλάδα, όπως και σε όλες τις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, η αµπελοοινική παράδοση είναι ιδιαίτερα πλούσια. Το κρασί δεν είναι συνδεδεµένο µόνο µε τις διατροφικές συνήθειες του Έλληνα, αλλά και µε τη θρησκευτική και λαϊκή παράδοση και µε την πολιτιστική του κληρονοµιά. Τη διατήρηση και ανάδειξη αυτής της κληρονοµιάς υποστηρίζει µία ειδική µορφή Αγροτουρισµού, ο οινοτουρισµός, που προτείνει στον επισκέπτη να ακολουθήσει µία προσεκτικά επιλεγµένη διαδροµή, η οποία διασχίζει τα πιο γραφικά σηµεία µιας αµπελουργικής ζώνης και να επισκεφτεί επιλεγµένες οινοπαραγωγικές µονάδες, να δοκιµάσει τα τοπικά κρασιά συνοδευµένα από παραδοσιακές γεύσεις της περιοχής και να περιηγηθεί σε παραδοσιακούς οικισµούς, αρχαιολογικούς χώρους, κ.ά. Πρόκειται για µια σχετικά νέα µορφή τουρισµού, απόλυτα εναρµονισµένη µε το φυσικό περιβάλλον και άριστα οργανωµένη, που στοχεύει στην ουσιαστική γνωριµία µε τον κάθε τόπο, µέσα από την παράδοση της αµπελουργίας και της οινοποιίας. Ο οινικός τουρισµός συµβάλλει στη δηµιουργία θέσεων εργασίας στις παραδοσιακά αγροτικές και οικονοµικά µειονεκτικές περιοχές και προσδίδει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονεκτήµατα στις οινοπαραγωγικές περιοχές, αποφέροντας κέρδη στις οινοποιητικές επιχειρήσεις. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση του οινικού τουρισµού στην περιοχή της Μαντινείας του Νοµού Αρκαδίας και η συµβολή των '' ∆ρόµων Κρασιού'' στην ανάπτυξη της περιοχής. Αρχικά για την προσέγγιση του θέµατος πραγµατοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση. Αναζητήθηκαν έρευνες σχετικές µε το θέµα της εργασίας. Κυριότερη πηγή αναζήτησης βιβλιογραφικών αναφορών ήταν το διαδίκτυο µέσω µηχανών αναζήτησης επιστηµονικών περιοδικών αλλά και η βιβλιοθήκη του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Στη συνέχεια ακολούθησε η συλλογή και η επεξεργασία των στοιχείων που θα αποτελούσαν τη βάση για τη στατιστική ανάλυση που θα ακολουθούσε. Η έρευνα βασίστηκε σε πρωτογενή στοιχεία και περιελάµβανε: α)την ποιοτική έρευνα η οποία πραγµατοποιήθηκε µέσω συνεντεύξεων στους ιδιοκτήτες των πέντε οινοποιείων που είναι ενταγµένα στο δρόµο κρασιού της Μαντινείας και β)την ποσοτική έρευνα που πραγµατοποιήθηκε στους επισκέπτες των οινοποιείων, µέσω ερωτηµατολογίου που συντάχθηκε έχοντας ως βάση κυρίως τα δεδοµένα της ποιοτικής έρευνας και της βιβλιογραφίας. Το δείγµα αποτελείται από 103 επισκέπτες οι οποίοι συµπλήρωσαν πλήρως το ερωτηµατολόγιο και οι οποίοι επιλέγησαν τυχαία. Η έρευνα διεξήχθη µεταξύ Οκτωβρίου του 2010 και Ιανουρίου του 2011. Η στατιστική ανάλυση των δεδοµένων πραγµατοποιήθηκε µε το στατιστικό πακέτο SPSS (v.16) for Windows. Η ανάλυση των δεδοµένων περιελάµβανε έλεγχο αξιοπιστίας και εγκυρότητας, περιγραφική στατιστική ανάλυση των δεδοµένων της ποιοτικής έρευνας, περιγραφική στατιστική ανάλυση των δεδοµένων της ποσοτικής έρευνας. Έπειτα πραγµατοποιήθηκε διερευνητική παραγοντική ανάλυση στα κίνητρα επίσκεψης των τουριστών στην περιοχή και τα οινοποιεία. Στη συνέχεια εφαρµόστηκε στατιστική τµηµατοποίηση των επισκεπτών µε τη µέθοδο της διβηµατικής ανάλυσης σε συστάδες. Τα οινοποιεία του δρόµου κρασιού της Μαντινείας σε ποσοστό 60% έχουν συγκεκριµένο πρόγραµµα επισκέψεων και δέχονται τουρίστες έπειτα από προγραµµατισµό. Οι παροχές στους επισκέπτες περιορίζονται στην ξενάγηση και την γευσιγνωσία ενώ κανένα από τα οινοποιεία δεν διαθέτει κατάλυµα και οργανωµένο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Όσον αφορά τους επισκέπτες, από την ανάλυση των απαντήσεων προέκυψε ότι στην πλειοψηφία τους είναι ώριµα ηλικιακά άτοµα, παντρεµένοι και µε ανώτερο κοινωνικό-οικονοµικό επίπεδο. Επίσης τα κίνητρα των επισκεπτών είναι διαφορετικά. Το σηµαντικότερο κίνητρο είναι η εικόνα της περιοχής ενώ το κρασί έπεται ως κίνητρο εκείνου του τοπίου. Οι υποδοµές πρόσβασης και το πόσο κοντά είναι το οινοποιείο στον τόπο µόνιµης κατοικίας αποτελούν επίσης σηµαντικό κίνητρο, ενώ χαρακτηριστικά που αφορούν το οινοποιείο όπως το τοπίο που διαµορφώνουν το οινοποιείο και οι αµπελώνες και η αρχιτεκτονική του οινοποιείου αναδείχθηκε µικρότερης σηµασίας κατηγορία κινήτρων. Τέλος για κάποιους η επίσκεψη υποκινήθηκε από τυχαία κίνητρα. Η αξιολόγηση των κινήτρων δείχνει ότι το κρασί και οι υπηρεσίες και γνώσεις µε τις οποίες συνδέεται δεν αποτέλεσαν τα κυριότερα κίνητρα και εποµένως η έννοια του οινοτουρισµού δεν φαίνεται εµπεδωµένη σε µεγάλο µέρος των επισκεπτών. Παρόµοια συµπεράσµατα προέκυψαν και από την τµηµατοποίηση των επισκεπτών σε συστάδες.

In Greece, as in all countries of the Mediterranean, the wine tradition is particularly rich. The wine is not only connected with the dietary habits of Greeks, but also religious and folk tradition and cultural heritage. A special form of agrotourism, the wine tourism supports the maintainance and the enhancement of this heritage . The wine tourism suggests the viewer to follow a carefully chosen route, which traverses the most scenic spots of a wine region and visit selected wine production units to test local wines served with traditional dishes of the region and to wander in traditional villages, archaeological sites, etc. This is a relatively new form of tourism in total harmony with the natural environment and well-organized, aiming at substantial contact with each site, through the tradition of viticulture and wine making. Wine tourism contributes to the creation of jobs in traditional rural and economically disadvantaged areas and gives a strong competitive advantage in wine production areas, bringing benefits to the wine business. The aim of this survey is to explore the wine tourism of the wine region of Mantinea of Arcadia and the contribution of ''Roads of Wine''in the development of the region. Initially for the approach of the issue a literature review was taken place. Recearces relevant with the issue were searced. The main source of the bibliography was the internet through search engines of scientific magazines and the library of the Agricultural Univercity of Athens. Then the collection and the processing of the data which formed the basis for statistical analysis was followed. The survey was based on primary data and included: a) qualitative research carried out through interviews with owners of five wineries that are integrated into the street wine Mantinia and b) a quantitative survey of winery visitors, through a questionnaire prepared having as based on data of qualitative research and literature. The sample consisted of 103 visitors who completed the full questionnaire and who were selected randomly. The survey was conducted between October 2010 and January 2011. The statistical analysis of data was the statistical package SPSS (v.16) for Windows. The data analysis involved checking reliability and validity, descriptive statistical data analysis of qualitative research, descriptive statistical data analysis of quantitative research. Then exploratory factor analysis on the incentives of tourists who visit the region and the wineries was held. Then statistical segmentation of visitors using the two-step analysis in clusters was applied. The wineries of the wine road of Mantinia have at 60% a specific program for visitors and they receive visitors after programming. The benefits to guests are limited to tour and tasting and none of the wineries do not have accommodation and organized training program. As for visitors, after the analysis of responses emerged that the majority of people are mature age, married and with a higher socioeconomic level. Also the motives of the visitors are different. The main motivation is the image of the area and the wine follows. Infrastructure access and how close the winery is to the place of residence is also an important incentive. The features on the winery as the landscape forming the winery and the vineyards and winery architecture became less important category of incentives. Finally, for some, a visit prompted by accidental motives. Evaluation of incentives shows that wine and services and knowledge with which it is not the main motivation and therefore the concept of wine tourism seems not embedded in much of the visitors. Similar conclusions emerged from the segmentation of visitors in clusters.