Αξιολόγηση ελληνικών τοπικών ποικιλιών Ρόβης (Vicia ervilia (L.) Willd) ως προς τα ανθικά χαρακτηριστικά και την θρεπτική τους αξία

Abstract

Τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει προσπάθειες αξιοποίησης ποικιλιών ορισμένων καλλιεργειών, με τρόπο ώστε να μπορούν να υποστηρίζουν την πανίδα των επικονιαστών και να έχουν ικανότητα προσαρμογής στα πλαίσια της Αειφόρου Γεωργίας. Η χρήση των τοπικών πληθυσμών βρίσκει ευρεία εφαρμογή στην προσπάθεια αυτή, λόγω της αναγνωρισμένης σημασίας τους στην παραγωγή τροφής, την εξέλιξη των καλλιεργειών και τη βιωσιμότητα της γεωργίας. Η παρούσα μελέτη είχε ως σκοπό την αξιολόγηση 6 ελληνικών τοπικών πληθυσμών ρόβης ως προς τα ανθικά χαρακτηριστικά και τον ρόλο τους στην προσέλκυση των επικονιαστών, καθώς και τα χαρακτηριστικά απόδοσης και θρεπτικής σύστασης του αχύρου. Η επιλογή των τοπικών πληθυσμών, έγινε βάσει του καταγεγραμμένου χρώματος άνθους του καθενός. Επιπλέον, αξιολογήθηκαν 49 τοπικοί πληθυσμοί ως προς 9 χαρακτηριστικά θρεπτικής σύστασης του σπόρου. Τα αποτελέσματα της Ανάλυσης Διακύμανσης έδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς όλα τα ανθικά χαρακτηριστικά, τους χαρακτήρες απόδοσης και θρεπτικής σύστασης του σπόρου και του αχύρου. Η έναρξη της άνθησης κυμαινόταν στις 110,49 – 134,00 ΗΜΣ, και η διάρκεια άνθησης είχε εύρος από 14,80 έως 27,80 ημέρες. Ο μέσος αριθμός ανθέων για όλους τους πληθυσμούς είχε μεγάλη διακύμανση από 7,85 έως 68,89 άνθη/φυτό, από τα οποία, τα 2,84 – 31,01 ανοίγανε τις πρωινές ώρες και τα 5,44 – 48,46 ανοίγανε τις μεσημβρινές-απογευματινές ώρες. Τα άνθη της ρόβης δέχτηκαν τακτικές θετικές επισκέψεις από τρία είδη μοναχικών μελισσών, εκ των οποίων δυο του γένους Megachile (Hymenoptera: Megachilidae) και ένα είδος του γένους Andrena (Hymenoptera: Andrenidae) καθώς και από δύο είδη πεταλούδας του γένους Pieris (Lepidoptera: Pieridae). Η επισκεψιμότητα των επικονιαστών συσχετίστηκε θετικά με τον αριθμό ανοιχτών ανθέων των πληθυσμών, ενώ συσχετίσεις εντοπίστηκαν και με τις τελικές αποδόσεις τους. Ως προς τη θρεπτική σύσταση, τα σπέρματα της ρόβης είναι πλούσια σε ολικές αζωτούχες ουσίες (19,02 %ΞΟ), Ασβέστιο (23,12 mg/100 gr), Ψευδάργυρο (6,67 mg/100 gr), Κάλιο 0,93 gr/100 gr και Φωσφόρο (0,19 gr/100 gr), ενώ το άχυρο έχει επίσης καλά επίπεδα ολικών αζωτούχων ουσιών (7,33 %Ξ.Ο.), και μέτρια επίπεδα των ινωδών κλασμάτων NDF (52,82%Ξ.Ο.) και ADF (39,22%Ξ.Ο.). Τα αποτελέσματα Ανάλυσης Κύριων Συνιστωσών και Συστάδων διέκριναν σε ομάδες όλους τους εξεταζόμενους πληθυσμούς κυρίως βάσει της περιεκτικότητας του σπόρου σε αζωτούχες ουσίες, ξηρά ουσία, τέφρα και ορισμένα μεταλλικά στοιχεία (Κ, Ca) καθώς και βάσει της φαινολογίας άνθησης και της περιεκτικότητας του αχύρου σε αζωτούχες ουσίες και τέφρα.

In recent years, several attempts have been made to exploit cultivars of certain crops, in a way that they can support the pollinator fauna and thus be adaptable to sustainable agricultural systems. The use of landraces is broadly applicated in this effort, due to their recognized role in food production, the crops’ evolution and the sustainability of agriculture. The present study aimed to evaluate six Greek bitter vetch landraces for their floral traits and their potential role to attract pollinators, as well as the yield traits and nutritional content of the straw. The selection of the landraces was based on their previously recorded flower color. Furthermore, fortynine landraces were evaluated for the nutritional content of the seed, by assessing nine

nutrients.

One-way ANOVA showed statistically significant differences regarding most floral, yield traits and nutritional content of the straw and seed (p < 0.05). Beginning of flowering varied through 110.49 – 134.00 DAS (days after sowing), while flowering duration displayed a variation of 14.80 up tp 27.80 days. The mean number of flowers for all populations ranged from 7.85 up to 68.89 flowers per plant, of which 2.84 – 31.01 flowers per plant were open in the morning hours, while 5.44 – 48.46 flowers per plant were open in the afternoon hours. Bitter vetch flowers were recorded to receive regular positive visits from three solitary bee species, of which two of the genus Megachile (Hymenoptera: Megachilidae), one species of the genus Andrena (Hymenoptera: Andrenidae) and two butterfly species belonging to the genus Pieris (Lepidoptera: Pieridae). Pollinator visitation was positively correlated with the number of bitter vetch open flowers, while a positive correlation was observed between yield traits and pollinator activity. Regarding its nutritional content, bitter vetch seeds are a good source of protein (19.02%DM), Ca (23.12 mg/100 gr), Zn (6.67 mg/100 gr) and P (0.19 gr/100 gr), and straw is also a good source of protein (7.33%DM), with medium levels of fiber, including NDF (52.82%DM) and ADF (39.22%DM).